ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ 5-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆԻ «ԻՄ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ», 6-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆԻ «ԻՄ ՀԱՅՐԵՆԻՔՆ ՈՒ ԱՇԽԱՐՀԸ», 7-12-ՐԴ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐԻ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ» ԱՌԱՐԿԱՆԵՐԻ ԾՐԱԳՐԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ, ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ, ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ

ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՆԱԽԱՐԱՐ

ՀՐԱՄԱՆ

Թեմա 1

Ես ապրում եմ լեռնային երկրում

Քարտեզն իմ գործիքն է՝ ժամանակի և տարածության մեջ

Նպատակ

Ուսումնասիրության հարցեր

Ո՞վ եմ ես ժամանակի և տարածության մեջ, ո՞րն է իմ պետությունը (հայրենիքը):

Ի՞նչ է քարտեզը, քարտեզների ի՞նչ տեսակներ կան, որո՞նք են տարբեր քարտեզների առանձնահատկությունները, ինչպե՞ս կիրառել դրանք:

Ինչպե՞ս է ձևավորվել տոհմածառը՝ յուրաքանչյուր ընտանիքի ու ազգի պատմությունը:

Արդյո՞ք կարելի է միշտ վստահել քարտեզներին:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Անհատ և պետություն

«Ժամանակ, տեղ, տարածություն»,

 «Հայրենիք», 

Վերջնարդյունք

1․ Նկարագրի իր բնակության վայրը, պետությունը (հայրենիքը), նրա աշխարհագրական դիրքը, սահմանները, պատմաաշխարհագրական միջավայրը՝ նույնացնելով պետությունն ու հայրենիքը:

2․ Ներկայացնի պետության խորհրդանիշները:

3․ Մեկնաբանի և կիրառի զանազան քարտեզներ։

4․ Գնահատի իր ժողովրդի պատմամշակութային ձեռքբերումները:

Թեմայի բովանդակություն

1.       Ես իմ հայրենիքում․ իմ համայնքը, մարզը և երկիրը:  Մեր հարևանները:

2.       Քարտեզների տեսակները: Արդյոք կարևոր են քարտեզները պատմության մեջ:

3.       Ես ճանապարհորդում եմ Հայկական լեռնաշխարհի տարածքով:

4.       Զինանշաններ և դրոշներ՝ ժամանակակից և պատմական:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Բնակավայրի քարտեզի ստեղծում

·         Տոհմածառի կազմում

·         Հայկական լեռնաշխարհի տարածքի՝ նահանգներ, մայրաքաղաքներ, բերդեր, ամրոցներ, եկեղեցիներ, լեռներ, լճերի վերաբերյալ ալբոմի կամ գրքի ստեղծում։

Ժամանակի և տարածություն

Սովորողներն ուսումնասիրում են տարբեր մարդկանց ճանապարհորդությունները, մարդկության պատմության շրջադարձային կետերը, ինչպես նաև անհատների և քաղաքակրթության միջև հարաբերությունները, դրանց փոխկապվածությանը տվյալ անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մաթեմատիկա-մասշտաբ

Բնագիտություն-աշխարհագրական օբյեկտների նկարագրություն

Մայրենի-տեքստերի ընթերցում՝ «Հերոդոտոս, Մովսես Խորենացի, Անանիա Շիրակացի, Քսենոփոն, Մարկո Պոլո և այլք»:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ44, Հ45

Թեմա 2.

Հայերի (իմ) ծագումնաբանությունը.

Հայկական լեռնաշխարհի բնակիչների կյանքը, կենցաղն ու ավանդապատումները

Նպատակ

Ուսումնասիրության հարցեր

Ի՞նչ է մշակույթը, որոնք են մշակույթի տեսակները:

Ինչպե՞ս է մշակույթը կերտում մարդու, ազգի ինքնությունը:

Արդյո՞ք մշակութային ավանդույթների պահպանումը կարևոր է հասարակության ինքնության զարգացման համար:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Ինքնություն

«Զարգացում»

«Մշակույթ»

Վերջնարդյունք

1.             Մեկնաբանի Հայկական լեռնաշխարհի բնակիչների ավանդական զբաղմունքը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը, նյութական և հոգևոր մշակույթի բաղադրիչները (մշակույթը և կենցաղը, ազգային տարազը, խոհանոցը, կիրառական արվեստը), ավանդույթները, տոներն ու ծեսերը:

2.            Վերլուծի հայ ժողովրդի ծագման մասին ավանդապատումները` ներկայացնի դրանց ազդեցությունը իր ինքնության ձևավորման վրա:

3.            Վերլուծի տեղանքի  ու իրադարձությունների, պատմաաշխարհագրական տեղանունների  հետ կապված ավանդապատումները: 

4.            Գնահատի ազգային հոգևոր-մշակութային արժեքները՝ որպես համամարդկային արժեքներ:

5.            Ներկայացնի Հայաստանի Հանրապետության ազգային փոքրամասնությունների ավանդական մշակույթին ու կենցաղին:

Թեմայի բովանդակություն

1.       Մշակույթ և կենցաղ․ ազգային տարազ, խոհանոց, կիրառական արվեստ։

2.       Ավանդապատումներ. հայ ժողովրդի ծագում, տեղանք՝ աշխարհագրական և պատմական վայրեր: 

3.       Ավանդույթներ, ծեսեր, պետական և եկեղեցական տոներ։

4.       Հաստանի ազգային փոքրամասնությունների ավանդական մշակույթն ու կենցաղը, ավանդույթներն ու տոները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Թղթապանակի ստեղծում կիրառական արվեստի վերաբերյալ

·         Սահիկաշարի ստեղծում

·         Հարցազրույց տատիկների, պապիկների հետ

·         Գրի առնի տեղական ավանդույթներ ու ավանդապատումներ

·         Շաբաթօրյակի կազմակերպում պատմամշակությանին և հոգևոր հուշարձաններում

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Վերլուծի ավանդապատումները, դրանց ունեցած ազդեցութունը տեղանունների, մեր ազգի ինքության ձևավորման, հայի տեսակի ձևավորման վրա:

Սովորողները ուսումնասիրում են այն ուղիները, որոնցով մենք բացահայտում և արտահայտում ենք գաղափարներ, համոզմունքներ, արժեքներ, զգացումներ, բնության երևույթներ, մշակույթի դրսևորումներ, արժևորում ենք գեղագիտական ճաշակն ու ստեղծարարությունը:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մայրենի-ազգային տոների ու ավանդույթների, կենցաղի նկարագրությունը

Արվեստ-տոների բեմադրում, ազգային երգ ու պար

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ44, Հ45

Թեմա 3.      

Քրիստոնեական արժեհամակարգը

Նպատակ

Ձևավորել քրիստոնեության հոգևոր, բարոյական, արժեքային համակարգի հիմունքները ուսումնասիրելու, հոգևոր-ազգային կառույցի դերը  հասարակության կյանքում կարևորելու հմտություն, հարգանք սեփական ավանդույթների նկատմամբ:

Ուսումնասիրության հարցեր

Ի՞նչ է քրիստոնեական արժեհամակարգը, ի՞նչ է խորհուրդը:

Ինչպե՞ս է ընդունվել քրիստոնեությունը Հայաստանում որպես պետական կրոն:

Արդյո՞ք կրոնական բազմազանությունն է տարբերակում ազգերին:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Արժեք

 «Հավատք»,

 «Փոփոխություն»,

Վերջնարդյունք

1. 1․ Ուսումնասիրի քրիստոնեության հոգևոր, բարոյական, արժեքային համակարգի հիմունքները:
2. 2․ Նկարագրի պատմական և մշակութային գործիչներին ու նրանց գործունեությունը քրիստոնեության ընդունման և տարածման գործում: 
3. 3․ Մեկնաբանի քրիստոնեական եկեղեցու խորհուրդները:
4. 4․ Նկարագրի Հայաստանում բնակվող այլ ժողովուրդների կրոնա-դավանաբանական համակարգերը:

Թեմայի բովանդակություն

1. Քրիստոնեական արժեհամակարգ. աստվածաշնչյան առակներ, Նորկտակարանային պատմություններ։
2. Քրիստոնեական եկեղեցու խորհուրդները:
3. Քրիստոնեության ընդունումը. առաքյալները:  
4. Հայոց եկեղեցու սրբերը:
5. Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ, Ս. Մեսրոպ Մաշտոց:
6. Հայաստանում բնակվող ազգային փոքրամասնությունների կրոնա-մշակութային համակարգերը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

Աղբյուրների ուսումնասիրություն

Դերային և համագործակցային խաղեր

Իրավիճակների խաղարկում և քննարկում

Բանավեճ

Ժամանակ և տարածություն

Գոյությունը լիարժեք ընկալելու համար անհրաժեշտ է «մոտենալ» տարածութ­յանը և ժամանակին/ տար­բեր­ մարդ­կանց կենցաղ, նրանց պատմութ­յուններ, ճանապարհորդութ­յուններ, մարդ­կության պատմության շրջադար­ձային կետեր, հայտ­նագոր­ծութ­յուններ, գյուտեր, ինչպես նաև ան­հատների և քաղաքակրթության միջև հարաբերութ­յուն­ները, դրանց փոխ­կապակց­վա­ծությունը տվյալ անձի, ազ­գի և մարդ­կության տեսանկյունից:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մայրենի-ստեղծագործությունների գրական արժեքի գնահատում

Արվեստ- մանրանկարչության ուսումնասիրում, երգեր

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ44, Հ45

Թեմա 4

Իմ հայրենիքի էպոսը՝ «Սասնա ծռեր» և այլ ժողովուրդների էպիկական պատումները

Նպատակ

Ձևավորել «Սասնա ծռեր» էպոսի և այլ ժողովուրդների էպիկական պատումների օրինակով ազգերի մշակութային առանձնահատկությունները վեր հանելու հմտություն։

Ուսումնասիրության հարցեր

Ի՞նչ է էպոսը, ի՞նչ է ազատությունը, անկախությունը, հավասարությունը:

Ինչպե՞ս է էպոսում ներկայացված հայ ժողովրդի մշակութային առանձնահատկությունները։

Արդյոք ազատությունն ու անկախությունը կարևոր են պետություն ունենալու համար:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Արժեք

 «Մշակույթ»,

 «Հարաբերություններ»,

Վերջնարդյունք

Թեմայի բովանդակություն

1. «Սասունցի Դավիթ» էպոսը:
2. Հասարակությունն էպոսում:
3. Կերպարներն էպոսում:
4. Էպոսի դերը հայրենասիրության և ազգային արժեհամակարգի ձևավորման գործում:
5. Այլ ժողովուրդների էպոսները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

Աղբյուրի ուսումնասիրում

Զեկույց

Անհատներ և հարաբերություններ 

          Ո՞վ եմ ես: Ո՞վ ենք մենք:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մայրենի -առասպել, էպոս

Բնագիտություն- կլիմայի կամ լանդշաֆտի փոփոխություն

Մաթեմատիկա-օրացույց՝ լուսնային, արևային, շաբաթների բաժանում և այլն

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ44, Հ45

Թեմա 5.      

Անհատն ու հասարակությունը

Նպատակ

Ձևավորել անհատների դերը հասարակության ձևավորման գործում վերլուծելու, գնահատելու հմտություններ:    

Ուսումնասիրության հարցեր

Ի՞նչ գործոններ են ազդում անհատի և հասարակության ձևավորման վրա:

Ո՞րն է անհատի ունեցած ազդեցությունը հասարակության վրա:

Արդյոք անհատի ազդեցությունը հասարակության վրա միայն դրական է:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Համակեցություն

 Փոփոխություն,

Զարգացում

Վերջնարդյունք

1. Ուսումնասիրի անհատի ունեցած ազդեցությունը հայ հասարակության և պետության վրա:

2. Վերլուծի անհատի ունեցած դերը հասարակության և պետության զարգացման տարբեր բնագավառներում:

3. Գնահատի անհատի ունեցած դերը հասարակության կյանքում՝ ձևավորելով հարգալից վերաբերմունք նորարարություն արժեհամակարգի վերաբերյալ:

Թեմայի բովանդակություն

1.     Ո՞վ է անհատը․ պետական, քաղաքական, ռազմական, տնտեսական, մշակութային գործիչ։

2.    Ինչպես է ձևավորվում հասարակությունը։

3.    Անհատի դերը հասարակության կայացման գործում։

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

Պաստառ

Հարցում

Թղթապանակ

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Սովորողները ուսումնասիրում են այն ուղիները, որոնցով մենք բացահայտում և արտահայտում ենք գաղափարներ, համոզմունքներ, արժեքներ, զգացումներ, բնության երևույթներ, մշակույթի դրսևորումներ, արժևորում ենք գեղագիտությունը և ստեղծարարությունը:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մայրենի-ստեղծագործությունների գրական արժեքի գնահատում

Մաթեմատիկա-հաշվարկներ, խնդիրների ստեղծում

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ44, Հ45

Թեմա 1

Անցյալի ուսումնասիրման անհրաժեշտությունը և միջոցները

Նպատակ

Ձևավորել պատմություն առարկան, խնդիրները, գործառույթները և ուսումնասիրման եղանակները մեկնաբանելու հմտություն, պատմության ուսումնասիրման անհրաժեշտության գիտակցում:

Հետազոտության հարցը

·         Ի՞նչ գործիքներով ենք ուսումնասիրում պատմությունը:

·         Որո՞նք են պատմության ուսումնասիրման հիմնական հասկացությունները:

·         Արդյո՞ք պատմության ուսումնասիրման բոլո՞ր աղբյուրներն են հավաստի:

Վերջնարդյունք

1. Արժևորի պատմության ուսումնասիրման անհրաժեշտությունը:

Թեմայի բովանդակություն

1.     Պատմության ուսումնասիրման առարկան, մեթոդները, աղբյուրները, պարբերացումը:

1. Քաղաքակրթությունների ձևավորումը, պետությունների առաջացումը:
2. Արդյո՞ք բոլոր պետություններն ու հասարակությունները միանման են զարգանում:
3. Ինչպե՞ս ենք ուսումնասիրում պատմությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

●       Աշխատանք սկզբնաղբյուրներով

●       Դեպքի ուսումնասիրում

●       3D մոդելով միջավայրի ստեղծում

●       Տարբեր իրավիճակների վերլուծություն

Օրինաչափություն

Ի՞նչ եք նկատում:

Ի՞նչն է օրինաչափ:

Պատճառները,                հետևանքները, ընդհանրությունները, առանձնահատկությունները  դիտարկել  որպես պատմական և հասարակական երևույթների և իրադարձությունների օրինաչափություններ: Կողմնորոշում ժամանակի և տարածության մեջ Դիտարկել պատմության  շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, ընկերային ու առտնին կյանքն ու սովորույթները,  անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների  փոխհարաբերություններն  անձի,  ազգի  և մարդկության տեսանկյունից:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Աշխարհագրություն-քաղաքակրթությունների զարգացման աշխարհագրական միաջավայրի ազդեցությունը

Մայրենի, օտար լեզուներ- պատմական տեքստերի ընթերցում

Մաթեմատիկա-հաշվարկներ

Արվեստ-պատմության արտացոլանքը

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 10, Հ 12, Հ 15, Հ 17, Հ 25, Հ 26, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 33, Հ 35, Հ 41, Հ 42, Հ 44, Հ 45

Թեմա 2.

Նախապատմությունից մինչև պատմություն

Նպատակ

Ձևավորել նախնադարյան հասարակության զարգացման ուղին վերլուծելու և մարդկության պատմության ընթացքում ունեցած ձեռքբերումներն արժևորելու հմտություն:

Հետազոտության հարցը

●       Ի՞նչ է նախնադարյան հասարակությունը, ի՞նչ շրջափուլերի է բաժանվում:

●       Ի՞նչ զարգացում են ապրել մարդն ու մարդկային հասարակությունները նախապատմությունից մինչև վաղ երկրագործական հասարակությունների առաջացումը։

●       Ինչպե՞ս է նեոլիթյան հեղափոխությունն ազդել մարդու զարգացման վրա։

●       Արդյո՞ք այսօր կան նախնադարյան հասարակության վերապրուկների երևույթներ, օջախներ աշխարհում:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Անհատ

Ժամանակ, տեղ, տարածություն

Պատճառ-հետևանք

Վերջնարդյունք

4.    Վերլուծի պատմական սկզբնաղբյուրները:

5.    Արժևորի նախնադարյան հասարակության զարգացման ընթացքում ունեցած ձեռքբերումները:

Թեմայի բովանդակություն

1.       Մարդու ծագումը. հմուտ մարդ, ուղիղ քայլող մարդ, բանական մարդ:

2.       Մարդը քարե դարում, նեոլիթյան հեղափոխությունը:

3.       Հասարակության անհամաչափ զարգացման օրինաչափությունները: Պղնձի դար: Բրոնզի դար

4.       Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն բնակատեղիները: Հասարակական հարաբերություններ, տնտեսություն, մշակույթ, կրոն:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

Այցելություն պեղավայրեր, թանգարաններ

Հնավայրերի ուսումնասիրություն

Պաստառների պատրաստում

Ժամանակի մեքենա՝ «Ես ապրում եմ նախնադարում» շարադրանք

Համաշխարհայնացում

Ինչպե՞ս է աշխարհում ամեն ինչ կապակցված:

Որո՞նք են համաշխարհայնացման առավելություններն ու մարտահրավերները:

Սովորողները ուսումնասիրում են մարդու ստեղծած համակարգերի և համայնքների փոխկապակցվածությունը, համաշխարհային և տեղական գործընթացների  փոխհարաբերությունները, հնարավորությունները,  որոշումների ազդեցությունը մարդկության և շրջակա միջավայրի վրա: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Արվեստ-նախնադարյան մարդու կերպարի արտացոլանքը արվեստում, ժայռապատկեր և այլն

Մայրենի-գրական ստեղծագործություններ

Մաթեմատիկա-զանազան հաշվարկներ, խնդիրների ստեղծում

Թվային գրագիտություն

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 10, Հ 12, Հ 15, Հ 17, Հ 25, Հ 26, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 33, Հ 35, Հ 41, Հ 42, Հ 44, Հ 45

Թեմա 3

Ի՞նչ ենք սովորում հնագույն քաղաքակրթություններից և ինչո՞ւ

Նպատակ

Ձևավորել հնագույն քաղաքակրթությունների զարգացման ընթացքն ու ձեռքբերումները վերլուծելու, արդի հասարակությունների վրա դրանց թողած ազդեցությունը գնահատելու հմտություն:

Հետազոտության հարցը

·         Ի՞նչ է քաղաքակրթությունը: Ո՞ր գործոնները նպաստեցին տարբեր քաղաքակրթությունների զարգացմանը:

·         Արդյո՞ք հնագույն քաղաքակրթությունները ունեցել են որևէ ազդեցություն ժամանակակակից քաղաքակրթությունների ձևավորման վրա:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Անհատ և Պետություն

«Կառավարում»

«Համակարգ»

Վերջնարդյունք

1.     Վերլուծի աշխարհի և Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն քաղաքակրթությունների ձևավորման ու զարգացման ընթացքը, համեմատի միմյանց հետ:

2.    Ներկայացնի հնագույն քաղաքակրթույթունների ձեռքբերումները քաղաքական, տնտեսական, մշակութային, հասարակական կյանքում:

4.    Գնահատի հնագույն քաղաքակրթությունների   ձեռքբերումները և դրանց թողած ազդեցությունը ժամանակակակից քաղաքակրթությունների ձևավորման վրա:

Թեմայի բովանդակություն

1.          Հնագույն քաղաքակրթությունները:

2.          Լեզվաընտանիքներ, ժողովուրդներ:

3.          Գրային համակարգի զարգացումն ու  առաջին դպրոցների առաջացումը:

4.          Հնագույն քաղաքակրթությունների հասարակական կյանքը, մարդկանց զբաղմունքն ու կենցաղը:

5.          Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն հասարակությունների պատմա-մշակութային միջավայրը, բնակատեղիները, առևտուրը, հասարակական կյանքը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Ստեղծել թղթապանակ կամ ամսագիր՝ «Հնագույն քաղաքակրթություններն իմ աչքերով»

·         Արտանկարել հիերոգլիֆներ և սեպագրեր

·         Արտանկարել և քանդակել հին եգիպտական և բաբելական արվեստի նմուշներ, դիցարանի կերպարներ

·         Նկարել դիցարանի կերպարները

·         Ծանոթանալ չինական թեյի, մետաքսի և ճենապակու մշակույթին, նկարչությանը, պոեզիայի նմուշներին, բժշկությանն և մարտարվեստներին

Ժամանակ և տարածություն

 Որտե՞ղ և ե՞րբ 

Սովորողները ուսումնասիրում են տարբեր մարդկանց կենցաղը, նրանց պատմությունները, ճանապարհորդությունները, մարդկության պատմության շրջադարձային կետերը, հայտնագործությունները, գյուտերը, ինչպես նաև անհատների և քաղաքակրթությունների միջև հարաբերությունները, դրանց փոխկապակցվածությունը տվյալ անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մայրենի-գրական ստեղծագործություններ

Մաթեմատիկա-հաշվարկներ, խնդիրների ստեղծում

Արվեստ-հին աշխարհի քաղաքակրթությունների ընդհանություններն արվեստում

-

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 10, Հ 12, Հ 15, Հ 17, Հ 25, Հ 26, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 33, Հ 35, Հ 41, Հ 42, Հ 44, Հ 45

Թեմա 4.

Հավատալիքներից մինչև աշխարհի կրոնական ու գիտական ընկալում

Նպատակ

Ձևավորել հավատալիքների և կրոնական համակարգերի ազդեցությունը հասարակությունների զարգացման վրա վերլուծելու հմտություն: 

Հետազոտության հարցը

·         Որո՞նք են աշխարհի կրոնական հավատալիքները: Ի՞նչ է կրոնը և հավատալիքը:

·         Ինչպե՞ս է ժամանակի ընթացքում փոխվել հավատալիքների համակարգը:

·         Ինչպե՞ս են փոխվել մարդու պատկերացումները աշխարհաստեղծման գործընթացների վերաբերյալ՝ կրոնից մինչև գիտական տեսություն:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Արժեք

«Փոփոխություն»,

«Մշակույթ»

Վերջնարդյունք

Թեմայի բովանդակություն

1.          Հավատալիքները նախնադարում. մարդու և բնության սերտ կապը:

2.          Հին աշխարհի հավատալիքներ (դիցարան՝ հինարևելյան, անտիկ, հայկական):

3.          Համաշխարհային կրոնները և հավատալիքները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

«Ինչպե՞ս է հավատը ազդում հասարակության և մարդու կենսակերպի վրա»

Ալբոմների, պաստառների ստեղծում

Գրաֆիկական կազմակերպիչներով աշխատանք

Դերային խաղեր

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Ո՞րն է ստեղծարարության բնույթը և նպատակը:

Սովորողները ուսումնասիրում են այն ուղիները, որոնցով մենք բացահայտում և արտահայտում ենք գաղափարներ, համոզմունքներ, արժեքներ, զգացումներ, բնության երևույթներ, մշակույթի դրսևորումներ: Արժևորում ենք գեղագիտությունը և ստեղծարարությունը:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Մայրենի, օտար լեզուներ-տեքստերի ընթերցում և մեկնաբանում

Արվեստ-հավատալիքների, կրոնի արտացոլանքը արվեստում

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 10, Հ 12, Հ 15, Հ 17, Հ 25, Հ 26, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 33, Հ 35, Հ 41, Հ 42, Հ 44, Հ 45

Թեմա 5. 

Նորարարություններն ու գաղափարները փոխում են աշխարհը

Նպատակ

Հետազոտության հարցը

·         Ի՞նչ է նորամուծությունը և գաղափարը:

·         Ինչպիսի՞ մարտահրավերներ կարող են բերել նորամուծությունները հասարակությանը և անհատին:

·         Արդյո՞ք նորամուծությունները ազդում են բոլորի վրա:

Հիմնական հասկացություն

Ենթահասկացություն

Արժեք

 «Գլոբալ մարտահրավեր», 

«Հեռանկար»

Վերջնարդյունք

1.     Հետազոտի տարբեր ժամականերում և հասարակություններում կիրառվող նորարարությունները և նորարար գաղափարները:

2.    Ուսումնասիրի տարբեր գաղափարները և նորարարությունները, ստեղծի իր տարբերակը:

3.    Արժևորի այն գաղափարները, որոնք փոխել են իր համայնքը:

Թեմայի բովանդակություն

1.           Աշխարհի յոթ հրաշալիքները՝ նորարարություններ:

2.           Եգիպտական աստվածակենտրոն քաղաքակրթությունից մինչև Հունաստանի մարդակենտրոն քաղաքակրթություն:

3.           Անտիկ աշխարհ: Աթենք և Սպարտա. պոլիսի և քաղաքացու գաղափարը, օրենքներ:      

4.           Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները՝ մշակութային նորարարության հիմք. հելլենիզմի առաջացումը:

5.           Նորն ու նորարաությունը Արևելյան հասարակություններում:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Պաստառ. «Նորարարությունները փոխում են աշխարհը»

·         Բանավեճ՝ «Ժամանակակից աշխարհի տեխնոլոգիական նորամուծությունները, առավելություններ և վտանգներ»

·         Պլատոնի՝ Ատլանտիդայի մասին լեգենդի ուսումնասիրություն և ժամանակակից աշխարհի էկոլոգիական աղետների պատճառների քննարկում

·         Հունական արվեստի հետ ծանոթացում, որոշ նմուշների՝ զարդերի, սափորների վրա նկարների, քանդակների արտապատկերում

·         Հին հունական ողբերգություններից որևէ մեկի կրճատ տարբերակի բեմադրում

·         Վարդան Այգեկցու առակների բեմադրություն

·         Սոփեստական բանավեճ որևէ խնդրի շուրջ՝ կողմերի դերերի փոփոխությամբ

Պատճառ և հետևանք

Ի՞նչ եք նկատում:

Ի՞նչն է օրինաչափ:

Ինչպե՞ս ենք գնահատում այն աշխարհը, որտեղ ապրում ենք: 

Սովորողները ուսումնասիրում են բնությունը, դրանց օրենքները, փոխազդեցությունը մարդկանց և բնության միջև, գիտական և տեխնոլոգիական նվաճումների ազդեցությունը համայնքի և շրջակա միջավայրերի վրա, շրջակա միջավայրի ազդեցությունը մարդկային գործունեության վրա, շրջակա միջավայրի հարմարեցումը մարդու կարիքներին:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Արվեստ- արվեստի տեսակները, նորամուծությունների ազդեցությունը ու պատկերումը արվեստում

Մայրենի, օտար լեզուներ-տեքստերի ընթերցում, վերլուծություն

Մաթեմատիկա-հաշվարկներ, խնդիրների լուծում

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական դպրոցի վերջնարդյունքների հետ

Հ 10, Հ 12, Հ 15, Հ 17, Հ 25, Հ 26, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 33, Հ 35, Հ 41, Հ 42, Հ 44, Հ 45

Թեմա 1.  

Հայկական լեռնաշխարհի վաղ պետականությունները Ք.ծ.ա. III-I հազարամյակներում:

Նպատակ

Ձևավորել՝

- Հայկական լեռնաշխարհի պատմաաշխարհագրական պայմանների, հայերի տեղաբնիկ ծագումնաբանության և Ք.ծ.ա. III-I հազ. հայկական քաղաքակրթության պատմության վերաբերյալ գիտելիքներ,

- Ք.ծ.ա. III-I հազ. Հայկական քաղաքակրթության առջև ծառացած մարտահրավերները վերլուծելու, ձեռնարկված միջոցառումների և արդյունքների վերաբերյալ կարծիք հայտնելու, եզրահանգումեր անելու հմտություններ,

- Հայկական լեռնաշխարհի վաղ պետական կազմավորումների և Վանի թագավորության քաղաքակրթական ձեռքբերումները գնահատելու և արժևորելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1.     Նկարագրի Հայկական լեռնաշխարհի պատմաաշխարհագրական պայմանները, առանձնահատկությունները, պատմավարչական բաժանումները:

2.    Ներկայացնի Հայկական լեռնաշխարհի նշանավոր հնավայրերը:

3.    Վերլուծի Ք.ծ.ա. III-I հազ. հայկական քաղաքակրթության ձևավորման, զարգացման և անկման պատմական գործընթացները,  կատարի եզրահանգումներ: 

4.    Նկարագրի Վանի թագավորության պետական կարգը, բանակը, տնտեսությունը, դիցարանը, համեմատի արդի իրողությունների հետ:

5.    Բնութագրի և գնահատի Հայաստանի պատմության ակնառու գործիչների գործունեությունը՝ շեշտադրելով պետական գործիչների կարևորությունը, առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնելով կին գործիչներին:

6.   Գնահատի և արժևորի Վանի թագավորության քաղաքակրթական ժառանգության տեղն ու դերը հայոց և համաշխարհային մշակույթի համատեքստում:

7.    Հետազոտի իրենց տարածաշրջանում գտվող պատմաաշխարհագրական որևէ տեղանք կամ Ք.ծ.ա. III-I հազ. հնագիտական հուշարձան,  փորձի կապեր գտնել հուշարձանի և տարածաշրջանի կամ համայնքի միջև:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Հայկական քաղաքակրթության ձևավորման և զարգացման պատմաաշխարհագրական միջավայրը։

2.    Հայկական լեռնաշխարհի վաղ պետականությունները Ք.ծ.ա. III-II հազարամյակներում:

3.    Վանի թագավորության ձևավորման պատմաաշխարհագրական միջավայրը. թագավորության հիմնադրումը:

4.    Վանի թագավորության ստեղծումը, հզորացումն ու վերելքը (բարեփոխումները. շինարարական գործունեությունը, բանակը, դիցարանը և պետական կառուցվածքը):

5.    Վանի թագավորության թուլացումն ու անկումը:

6.   Վանի թագավորության քաղաքակրթական ժառանգությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ          

·           սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·           գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·           սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·           երևակայական ճանապարհորդություն

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      քարտեզի հետ աշխատանք

Ժամանակ և տարածություն

Որտե՞ղ և ե՞րբ:

·      Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի պետական կազմավորումների և ժողովուրդների հետ հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հայոց լեզու – լեզու և գիր, գրային համակարգեր, բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Արվեստ - պատմաճարտարապետական հուշարձաններ, կերպարվեստ, կիրառական արվեստ, քաղաքաշինություն

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 35, Հ44, Հ45

Թեմա 2.  

Հայկազունի Երվանդյանների թագավորությունը: Հայաստանը Ք.ծ.ա. VII-III դդ.

Նպատակ

Ձևավորել՝

-  Ք.ծ.ա. VII-III դդ․. հայկական քաղաքակրթության պատմության վերաբերյալ գիտելիքներ,

- Համաշխարհային և տեղական գործընթացների փոխհարաբերությունները վերլուծելու, դրանց արդյունքների և հետևանքների վերաբերյալ փաստարկված կարծիք հայտնելու հմտություններ,

- Հայկազունի Երվանդյանների թագավորության քաղաքակրթական ձեռքբերումները գնահատելու և արժևորելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1.   Նկարագրի Երվանդյան Հայաստանը, պետական կարգը, բանակը, տնտեսությունը, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, համեմատի ներկայիս իրողությունների հետ: 

2.  Վերլուծի Ք.ծ.ա. VII-III դդ. քաղաքակրթության ձևավորման, զարգացման և անկման պատմական գործընթացները, քաղաքակրթական փոխազդեցությունները:

3.  Գնահատի Հայկազունի Երվանդունիների թագավորության մշակութային ժառանգությունը:

4.  Արժևորի պատմական փորձի, ձեռքբերումների յուրացման ու հաջորդ սերունդներին փոխանցման անհրաժեշտությունը:

5.  Հետազոտի Ք.ծ.ա. VII-III դդ. դարերի որևէ հուշարձան, փորձի կապեր գտնել հուշարձանի և տարածաշրջանի կամ համայնքի միջև:

Թեմայի բովանդակությունը

1.   Հայկազունի Երվանդյանների թագավորության ձևավորման պատմաաշխարհագրական միջավայրը. թագավորության հիմնադրումը։

2.  Հայաստանի և Աքեմենյան Պարսկաստանի հարաբերությունները։ Հայաստանը Աքեմենյան տերության կազմում:

3.  Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները և Հայաստանը: Հայկազունի Երվանդյանների միասնական թագավորության վերականգնումը:

4.  Հայկական թագավորությունները Ք.ծ.ա. III դարում։ Ներքին և արտաքին մարտահրավերները:

5.  Հայկազունի Երվանդյանների թագավորության պետական կառավարման համակարգը, բանակը, տնտեսությունը, հասարակական կյանքը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը:

6.  Քաղաքակրթական փոխազդեցությունները: Երվանդյան Հայաստանի մշակութային  ժառանգությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·           երևակայական ճանապարհորդություն

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           թեստային աշխատանք

·           հետազոտական աշխատանք

·           համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·           նկարի  վերլուծություն

·           բանավեճ

·           ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      դերային (կերպարային)  ներկայացում

Պատճառ և հետևանք

 Ինչո՞ւ տեղի ունեցավ,

Ի՞նչ պայմաններ էին դրա համար անհրա­ժեշտ:

·      պատճառահետևանքային փոխազդեցություններ

·      պատճառահետևանքային կապերի ուսում­­­նասիրում՝ նոր իրադար­ձութ­յուն­ները կանխատեսելու և բացատ­րե­լու համար:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի պետությունների (Մարաստան, Աքեմենյան տերություն, Մակեդոնական տերություն, Սելևկյան պետություն),   և ժողովուրդների հետ հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ 

Հայոց լեզու – բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ, մշակութային գործիչներ, ստեղծագործություններ, արվեստի գործեր

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ15, Հ16, Հ17, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 35, Հ44, Հ45

Թեմա 3.

Հայկական թագավորությունները Ք.ծ.ա. II-I դդ.

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     Ք.ծ.ա. II-I դդ. հայկական քաղաքակրթության պատմության վերաբերյալ գիտելիքներ,

-     Հայկական աշխարհակալության ստեղծման և անկման գործընթացներում ներքին և արտաքին գործոնների ազդեցությունը վերլուծելու հմտություններ,

-     Արտաշեսյանների թագավորության քաղաքակրթական ձեռքբերումները հայ և համաշխարհային պատմության հոլովույթում գնահատելու և արժևորելու հմտություններ:

 Վերջնարդյունքներ

1.   Ներկայացնի Մեծ Հայքի Արտաշեսյան թագավորության ձևավորման պատմաաշխարհագրական միջավայրը:

2.  Բացատրի արտաքին գործոնների ազդեցությունը պետության ստեղծման վրա:

3.  Նկարագրի Արտաշեսյան թագավորությունը. պետական կարգը, բանակը, տնտեսությունը, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, համեմատի արդի իրողությունների հետ: 

4.  Վերլուծի Արտաշեսյան թագավորության ստեղծման, հզորացման, կործանման պատճառներն ու հետևանքները, անի եզրահանգումներ:

5.  Համեմատի Հայկական հելլենիստական մշակույթի զարգացման առանձնահատկություններն ու ձեռքբերումները Հայկազունի Երվանդունիների և Արտաշեսյանների օրոք:

6.  Գնահատի Արտաշեսյանների դերը  պետականության ամրամնդման մեջ։

7.  Արժևորի անկախ պետություն ունենալու և այն հաջորդ սերունդներին փոխանցելու անհրաժեշտությունը:

Թեմայի բովանդակությունը

1.       Մեծ Հայքի Արտաշեսյան թագավորության ձևավորման պատմաաշխարհագրական միջավայրը և արտաքին գործոնների ազդեցությունը:

2.       Թագավորության հիմնադրումը, Արտաշես I-ի պետականակերտ և միավորիչ գործունեությունը:

3.      Արտաշեսյան գահակալները միջազգային հարաբերություններում:

4.      Արտաշեսյան թագավորության պետական կառավարման համակարգը, բանակը, տնտեսությունը, հասարակական կյանքը:

5.      Արտաշեսյան թագավորության թուլացումն ու անկումը:

6.      Հելլենիստական դարաշրջանը Հայաստանում։ Հայկական մշակույթի զարգացման առանձնահատկություններն ու ձեռքբերումները Արտաշեսյանների օրոք:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք

·         համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·         ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         քարտեզի հետ աշխատանք

·         դերային (կերպարային)  ներկայացում

·         դաս-էքսկուրսիա

Համակարգ (Պետություն)

Որո՞նք են համա­կար­գի բնորոշ հատ­կա­նիշ­­­ները:

·           Դիտարկել պետությունը որպես հասարակութան միասնական քաղաքական համակարգ:

Պատճառ և հետևանք

Ինչո՞ւ տեղի ունեցավ,

Ի՞նչ պայմաններ էին դրա համար անհրա­ժեշտ:

·           պատճառահետևանքային փոխազդեցություններ

·           պատճառահետևանքային կապերի ուսում­­­նասիրում՝ նոր իրադար­ձութ­յուն­ները կանխատեսելու և բացատ­րե­լու համար

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ (Սելևկյան պետություն, Պարթևստան, Պոնտոս, Փյունիկիա, Հրեաստան, Ասորիք, Վիրք, Աղվանք, Հռոմեական կայսրություն, Եգիպտոս և այլն), հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ ճաշակ-մշակույթ» թեմաներ

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ, մշակութային գործիչներ, ստեղծագործություններ արվեստի գործեր

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 35, Հ 44, Հ 45

Թեմա 4.

Մեծ Հայքի Արշակունիների թագավորությունը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-    I-IV դդ. հայկական քաղաքակրթության զարգացման ընթացքի և առանձնահատկությունների, Հայաստանի քրիստոնեացման պատմության վերաբերյալ գիտելիքներ,

- Մեծ Հայքի Արշակունիների թագավորության, կայացման, հզորացման և անկման պատճառահետևանքային կապերը վերլուծելու հմտություններ,

-      Արշակունյաց Հայաստանի քաղաքակրթական ձեռքբերումները և քրիստոնեության ընդունման պատմական նշանակութոյւնը Հայաստանի պատմության մեջ գնահատելու և արժևորելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1.     Մեկնաբանի Արշակունիների թագավորության ձևավորման պատմաաշխարհագրական միջավայրը, աշխարհաքաղաքական գործընթացների համատեքստում:

2.    Նկարագրի Արշակունյաց թագավորությանը. պետական կարգը, բանակը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը և համեմատի արդի և նախորդ շրջանների իրողությունների հետ: 

3.    Ներկայացնի քրիստոնեության ընկալումը տարածաշրջանում, Հայոց եկեղեցու ձևավորման և կայացման ընթացքը, ազդեցության ընդլայնումը տարածաշրջանում:

4.    Մեկնաբանի ավատատիրական համակարգի հաստատումը Հայաստանում:

5.    Բացատրի պետություն-եկեղեցի փոխհարաբերությունները:

6.   Գնահատի Արշակունյաց Հայաստանի քաղաքակրթական ժառանգությունը հայոց և համաշխարհային մշակույթի համատեքստում:

7.    Գնահատի քրիստոնեության ընդունման պատմական նշանակությունը:

8.   Հետազոտի տարածաշրջանի I-IV դարերի որևէ հուշարձան, բացատրի հուշարձանի նշանակությունը ստեղծման ժամանակահատվածում և այսօր:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Աշխարհաքաղաքական իրադրությունը Արևելքում: Հայկական պետությունը դրածո արքաների օրոք:

2.    Պարթևա-հռոմեական հակամարտությունը և Հայաստանը։ Արշակունիների արքայատոհմի գահակալումը Հայաստանում։

3.    Արշակունիների ժառանգական իշխանության հաս­տա­­տումը:

4.    Հայաստանը և հարևան երկրները III դարում:

5.    Քրիստոնեության ընդունումը պետական կրոն:

6.   Հայոց եկեղեցու կառուցվածքը:

7.    Ավատատիրական համակարգ:

8.   Արշակունյաց թագավորության թուլացումն ու անկումը:

9.   Պետություն և եկեղեցի:

10. Արշակունյաց թագավորության պետական կառավարման համակարգը, բանակը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները:

11.   Արշակունյաց Հայաստանի մշակութային ժառանգությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·           գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·           սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·           երևակայական ճանապարհորդություն

·           ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           բանավեճ

·           ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·      քարտեզի հետ աշխատանք

·      դերային (կերպարային)  ներկայացում

·     դաս-էքսկուրսիա

Կառուցվածք և գործառույթ

Պետական կառավարման կառուցվածքը և պաշտոնյաների գործառույթները:

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեու-թյունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ:

Հասարակագիտություն - «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ-բարոյականություն-արժեք»,  «Մարդ- ճաշակ-մշակույթ» թեմաներ:

Հայոց լեզու –բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ, մշակութային գործիչներ, ստեղծագործություններ արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 35, Հ 44, Հ 45

Թեմա 5.

Հայկական պետականության նախարարական շրջանը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     V-IX դդ. հայկական քաղաքակրթության պատմության վերաբերյալ գիտելիքներ,

-     V-IX դդ. Պետականության և ինքնիշխանության համար պայքարի տարբեր շրջափուլերը հետազոտելու, պայքարի արդյունքները գնահատելու հմտություններ,

-     դրված նպատակներին հասնելու համար բոլոր կառույցների, ժողովրդի տարբեր խավերի միասնական ու փոխհամաձայնեցված գործելու անհրաժեշտության գիտակցություն:

Վերջնարդյունքներ

1.     Նկարագրի նախարակական համակարգը, տնտեսությունը, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները: 

2.    Մեկնաբանի V-IX դդ․ պետականության համար պայքարի շրջափուլերը, պայքարի ուղիների վերաբերյալ դիրքորոշում հայտնի:

3.    Գնահատի V-IX դարերի պետականության համար պայքարի արդյունքները՝ կարևորելով պայքարի նշանակությունը՝ դրված նպատակների իրականացման գործում:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Տարածաշրջանի քաղաքական դրությունը V-VI դդ.:  Մարզպանական Հայաստանը և Պարսկաստանը։

2.    Ինքնիշխանության վերականգնումը Արևելյան Հայաստանում:

3.    Տիեզերական և հայ եկեղեցու ժողովները։

4.    Դրությունը Արևմտյան Հայաստանում VI դ․։ Պարսկա-բյուզանդական պատերազմը և Հայաստանը։

5.    Արաբական նվաճումները և Հայաստանը։ Հայաստանը Արաբական խալիֆայության կազմում: Հակաարաբական ապստամբությունները:

6.   Հայոց եկեղեցին VII - VIII դդ.:

7.    Աղանդավորական շարժումները (մծղնեականներ, բորբորիտներ, պավլիկյաններ):

8.   Տնտեսությունը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները Հայաստանում V-IX դարերում։

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           հետազոտական աշխատանք

·           համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·           նկարի  վերլուծություն

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      քարտեզի հետ աշխատանք

·      դերային (կերպարային)  ներկայացում

·     դաս-էքսկուրսիա

Ժամանակ և տարածություն

·      Որտե՞ղ և ե՞րբ:

·      Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, ընկերային ու առտնին կյանքն ու սովորույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ (Պարսկաստան, Բյուզանդիա, Արաբական խալիֆայություն, Վրաստան, Աղվանք) հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ-բարոյականություն-արժեքր» թեմաներ

Հայոց լեզու – բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Արվեստ  - պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 33, Հ 35, Հ 44, Հ 45

Թեմա 6.

Մշակույթը IV-IX դդ.

Նպատակ

Ձևավորել՝

-   IV-IX դդ. ազգային-քրիստոնեական մշակույթի զարգացման ընթացքի, ձեռքբերումերի, մշակութային նշանավոր գործիչների և ստեղծագործությունների վերաբերյալ գիտելիքներ,

-  գրերի գյուտի պատմական նշանակությունը և ոսկեդարյան մշակույթի ձեռքբերումները հայոց ու համաշխարհային մշակույթի համատեքստում արժևորելու և գնահատելու հմտություններ,

-  մշակութային ժառանգության պահպանման, զարգացման և հաջորդ սերունդներին փոխանցման  անհրաժեշտության գիտակցություն:

Վերջնարդյունքներ

5.  Հետազոտի իր համայնքի կամ տարածաշրջանի IV-IX դարերի պատմաճարտարապետական որևէ հուշարձան, համեմատի հուշարձանի նշանակությունը ստեղծման պահին և մեր օրերում:

Թեմայի բովանդակությունը

1.   Մշակութային իրավիճակը Հայաստանում V դարում: Հայոց գրերի, հայալեզու դպրության ստեղծման անհրաժեշտությունը։

2.  Ս. Մեսրոպ Մաշտոցը և Հայոց այբուբենի ստեղծումը։

3.  Հայ մշակույթի ոսկեդարը և ազգային-քրիստոնեական մշակույթի զարգացումը VI-IX դդ.:

4.  Հայկական մշակույթի կարևոր ձեռքբերումները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·           գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           հետազոտական աշխատանք

·           համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·           ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի, ազգի, պետության կյան­քում:

·         գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում

·         միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում

·         ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – տվյալ ժամանակաշրջանի քաղաքական և մշակութային գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Աշխարհագրություն - հայ մշակութային գործիչների գոծունեություն ծավալած  քաղաքներին, երկրներին համընկնող երկրներն ու այնտեղ ապրող բնակչությունն  այսօր, քարտեզների հետ աշխատանք

Հասարակագիտություն - «Մարդ ճաշակ-մշակույթ» թեմա

Հայոց լեզու – Լեզու և գիր, բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն – պատմիչներ, թարգմանական գրականություն, աստվածաբաններ

Արվեստ  (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, կիրառական արվեստ)  - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 32, Հ 35, Հ 43, Հ 44, Հ 45

Թեմա 7.

Բագրատունյաց թագավորությունը

Նպատակ

Ձևավորել՝

 - Բագրատունյաց թագավորության ժամանակաշրջանում հայկական քաղաքակրթության զարգացման ընթացքի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքներ,

 - Անկախության վերականգնման, թագավորության զորեղացման, թուլացման և անկման    պատճառահետևանքային կապերը հետազոտելու և եզրահանգումներ անելու հմտություններ,

- Բագրատունյաց թագավորության քաղաքակրթական ձեռքբերումները գնահատելու և արժևորելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1.   Նկարագրի Բագրատունյաց թագավորությունը, պետական կարգը, բանակը, տնտեսությունը, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, համեմատի նախորդ և արդի իրողությունների հետ: 

2.  Վերլուծի համաշխարհային և տեղական պատմական մի շարք գործընթացների ազդեցությունը Անիի Բագրատունյաց թագավորության հիմնադրման, հզորացման և անկման գործընթացներում, անի եզրահանգումներ:

3.  Քննարկի X-XI դարերում հայ ժողովրդի միասնականությանը, պետականությանը սպառնացող մարտահրավերները և դրանց դիմագրավելու քայլերը, անի եզրահանգումներ: 

4.  Գնահատի և արժևորի Անիի Բագրատունյաց թագավորության քաղաքակրթական ձեռքբերումները։

5.  Հետազոտի Անիի մայրաքաղաքի կամ IX-XI դարերի պատմաճարտարապետական որևէ հուշարձան, առաջարկի տվյալ հուշարձանը աշխարհին հանրաճանաչ դարձնելու լուծումներ:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Պատմաաշխարհագրական միջավայրը: Քաղաքական դրությունը տարածաշրջանում:

2.    Հայկական պետության վերա­կանգնումը: Բագրատունիների արքայատոհմի հաստատումը:

3.    Պետական անկախության ամրապնդումը և հզորացումը: Ներքին և արտաքին մարտահրավերները։

4.    Ենթակա թագավորությունները:

5.    Անիի թագավորության թուլացումն ու անկումը։

6.   Հայոց եկեղեցին Բագրատունյաց ժամանակաշրջանում:

7.    Հայոց եկեղեցին և աղանդավորական շարժումները: Թոնդրակյան շարժումը։

8.   Բագրատունյաց թագավորության պետական կառավարման համակարգը, բանակը տնտեսությունը: Առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները:

9.   Բագրատունյաց թագավորության մշակութային ժառանգությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ          

·           սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·           գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·           սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·           երևակայական ճանապարհորդություն

·           ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      քարտեզի հետ աշխատանք

  Համակարգ (Պետություն)

Որո՞նք են համա­կար­գի բնորոշ հատ­կա­նիշ­­­ները:

·      Դիտարկել պետությունը որպես հասարակութան միասնական քաղաքական համակարգ:

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի կյան­քում:

·      գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում

·      միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում

·      ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխան-ցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր,

Հասարակագիտություն - «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ-բարոյականություն-արժեք»,  «Մարդ ճաշակ-մշակույթ» թեմաներ:

Հայոց լեզու – բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Արվեստ  (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, կիրառական արվեստ)   - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 33, Հ 35, Հ 44, Հ 45

Թեմա 1.

Հայաստանը XI-XIV դդ.

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     XI-XIV դդ. հայոց քաղաքակրթության զարգացման ընթացքը հետազոտելու, տվյալ ժամանակաշրջանի կարևոր իրադարձությունները, դրանց արդյունքներն ու հետևանքները համեմատելու, վերլուծելու հմտություններ,

-     XI-XIV դդ. կարևոր ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

2.       Նկարագրի XI-XIV դդ․ քաղաքական և տնտեսական կյանքը, հասարակական հարաբերությունները, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, համեմատի նախորդ ժամանակաշրջանների իրողությունների հետ: 

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Իրադրությունը տարածաշրջանում և Հայաստանում Անիի թագավորության անկումից հետո։ Հայկական թագավորությունները և իշխանությունները:

2.    Թյուրք-սելջուկները և Հայաստանը: Զանգվածային արտագաղթը:

3.    Հայաստանը Զաքարյանների օրոք:

4.    Մոնղոլական արշավանքները. Հայաստանի քաղաքական իրավիճակը XIII դարի կեսերին և XIV դարում:

5.    Տնտեսությունը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները Հայաստանում XI-XIV դարերում:

6.   Հայոց եկեղեցին միջնադարում:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           Սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           հետազոտական աշխատանք

·           համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·           ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      քարտեզի հետ աշխատանք

·      դերային (կերպարային)  ներկայացում

·      դաս-էքսկուրսիա

Ժամանակ և տարածություն

Որտե՞ղ և ե՞րբ:

·      Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, ընկերային ու առտնին կյանքն ու սովորույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի, պետության և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ, ժողովուրդներ (Բյուզանդիա, Վրաստան, քոչվորական ցեղեր) հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր:

Հայոց լեզու – բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն - նշանավոր գործիչներին և իրադարձություններին նվիրված ստեղծագործություններ, պատմիչների գործեր:

Արվեստ  - պատմամշակութային հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ 36

Թեմա 2.

Կիլիկյան Հայաստանը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     Կիլիկիայում հայկական քաղաքակրթության զարգացման ընթացքի և առանձնահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքներ,

-Պետության հիմնադրման, զորեղացման, թուլացման և անկման    պատճառահետևանքային կապերը հետազոտելու և եզրահանգումներ անելու հմտություններ,

-     Կիլիկիայի հայկական պետության քաղաքակրթական ձեռքբերումները գնահատելու և արժևորելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1. Բացատրի Կիլիկիայի հայկական պետության ստեղծման ներքին և արտաքին նախադրյալները:

2. Նկարագրի Կիլիկիայի հայկական պետության պետական կարգը, բանակը, տնտեսությունը, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, համեմատի նախորդ և արդի ժամանակաշրջանների իրողությունների հետ: 

3.Բնութագրի Կիլիկյան Հայաստանի նշանավոր գործիչների՝ պետության ամրապնդմանն ու հզորացմանն ուղղված ձեռնարկումները, կարծիք հայտնի նրանց գործունեության արդյունքների վերաբերյալ:

4.Վերլուծի համաշխարհային և տարածաշրջանային պատմական մի շարք գործընթացների ազդեցությունը Կիլիկյան պետության հիմնադրման, հզորացման և անկման գործընթացներում, կատարի եզրահանգումներ:

5.Գնահատի և արժևորի Կիլիկյան Հայաստանի քաղաքակրթական ձեռքբերումները։

6.Արժևորի պատմական փորձի, ձեռքբերումների յուրացման ու հաջորդ սերունդներին փոխանցման անհրաժեշտությունը:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Պատմաաշխարհագրական տարածքը: Աշխարհաքաղաքական իրավիճակը:

2.    Ռուբինյան իշխանության հիմնադրումն ու հզորացումը:

3.    Թագա­վորության հռչակումը: Լևոն Մեծագործի ներքին և արտաքին քաղաքականությունը:

4.    Հայրապետական աթոռի հաստատումը Կիլիկյան Հայաստանում։ -

5.    Հեթում­յան արքայատոհմի հաստատումը: Հայ-մոնղոլական հարաբերությունները։

6.   Ներքաղաքական ճգնաժամի խորացումը: Պետության թուլացումն ու անկումը։

7.    Կիլիկիայի հայկական պետու­թյան պետական կառավարման համակարգը, բանակը, տնտեսությունը, առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները:

8.   Կիլիկիայի հայկական թագավորության քաղաքակրթական ժառանգությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·           երևակայական ճանապարհորդություն

·           ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·           էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու

·      դերային (կերպարային)  ներկայացում

·      դաս-էքսկուրսիա

Համաշխարհայնացում

Ի՞նչ է փոխկապակցվածությունը: Որո՞նք են համաշխար­հայ­նացման առավե­լութ­­յուն­ներն ու մար­տա­հրա­վերները:

·           Մարդու ստեղծած համակարգերի և համայնքների փոխկա-պակցվածությունը, համաշխարհային և տեղական գործընթացների փոխհարաբերությունները, հնարավորությունները, որոշումների ազդեցությունը մարդկության և շրջակա միջավայրի վրա: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ (Բյուզանդիա, Մոնղոլական տերություն, Իկոնիայի սուլթանություն, Եգիպտոսի սուլթանություն, Խաչակրաց պետություններ, Եվրոպական երկրներ և այլն) հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ․ դեպքեր փաստեր

Հասարակագիտություն - «Մարդ ճաշակ-մշակույթ», «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ» թեմաներ

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն - հեղինակներ, նշանավոր գործիչներին և իրադարձություններին նվիրված ստեղծագործություններ

Արվեստ - պատմամշակութային հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ 36, Հ 43, Հ 44, Հ 45

Թեմա 3.

Մշակույթը X-XIV դդ.

Նպատակ

Ձևավորել՝

-        X-XIV դդ. հայկական մշակույթի զարգացման ընթացքի, ձեռքբերումերի, մշակութային նշանավոր գործիչների և ստեղծագործությունների վերաբերյալ գիտելիքներ,

-        X-XIV դդ. մշակույթի զարգացման նախադրյալները, պայմանները, օրինաչափությունները, ընդհանրությունները, առանձնահատկությունները համեմատելու և ձեռքբերումները գնահատելու  հմտությունններ,

-        մշակութային ժառանգության պահպանման, զարգացման և հաջորդ սերունդներին փոխանցման  անհրաժեշտության գիտակցություն:

Վերջնարդյունքներ

6.Հետազոտի X-XIV դարերի մշակութային գործիչների գործունեությունն ու ստեղծագործությունները, գնահատի նրանց տեղն ու դերը հայ և համաշխարհային մշակույթի գանձարանում:

Թեմայի բովանդակությունը

1.Հայկական մշակույթի վերելքի նախադրյալները X-XIV դդ.:

2.Հայկական մշակույթի զարգացումը X-XV դարերում։ Հայոց մշակույթի Արծաթե դարը:

3.Նշանավոր ուսումնագիտական կենտրոնները:

4.Հայկական մշակույթի կարևոր ձեռքբերումները:

5.X-XIV դդ. հայկական մշակույթի տեղն ու դերը համաշխարհային մշակույթի գանձարանում:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·      Սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·      ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·      էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·      հետազոտական աշխատանք

·      համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·          նկարի վերլուծություն

·          բանավեճ, քննարկում

·      խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      ինքնաշեն նյութերով ուսումնական ցուցահանդեսի կազմակերպում

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի, ազգի, պետության կյան­քում:

·         գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում,

·         միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում,

ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – տվյալ ժամանակաշրջանի քաղաքական և մշակութային գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Հասարակագիտություն - «Մարդ ճաշակ-մշակույթ» թեմա

Հայոց լեզու – Լեզու և գիր, բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն – պատմիչներ, աստվածաբաններ

Արվեստ  (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, կիրառական արվեստ)  - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

 Հ 15, Հ 16, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ 43, Հ 44, Հ 45

Թեմա 4.

3        Հայաստանը XV-XVII դդ.

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     XV-XVII դդ.  հայոց քաղաքակրթության զարգացման ընթացքը հետազոտելու, Հայաստանի ազատագրության և պետության վերականգնման նպատակով իրականացված ձեռնարկումները համեմատելու, դրանց արդյունքներն ու հետևանքները վերլուծելու հմտություններ,

-     XV-XVII դդ. կարևոր դեպքերը, իրադարձությունները, ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

3.      Նկարագրի XV-XVII դդ. տնտեսական կյանքը, հասարակական հարաբերությունները, բնակչության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, համեմատի նախորդ ժամանակաշրջանների իրողությունների հետ: 

Թեմայի բովանդակությունը

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք

·         համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·         նկարի վերլուծություն

·         բանավեճ, քննարկում

·         ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ (թուրքմենական պետություններ, Սեֆյան Պարսկաստան, Օսմանյան կայսրություն. Եվրոպական պետություններ) հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր:

Հասարակագիտություն - «Մարդ ճաշակ-մշակույթ», «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ-բարոյականություն-արժեքր», «Մարդ-իրավունք», «Մարդ-տնտեսություն», «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ» թեմաներ:

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

 Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, 35

Թեմա 5.

4       Անկախության վերականգնման համար պայքարը XVIII դարում

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     XVIII դ. հայոց քաղաքակրթության զարգացման ընթացքը հետազոտելու, Հայաստանի ազատագրության և պետության վերականգնման նպատակով իրականացված ձեռնարկումները համեմատելու, դրանց արդյունքներն ու հետևանքները վերլուծելու հմտություններ,

-     XVIII դ. կարևոր դեպքերը, իրադարձությունները, ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.       Հայաստանի ներքին և արտաքին դրությունը XVIII դարում:

2.       Անդրկովկասը Պարսկաստանի, Օսմանյան Թուրքիայի և Ռուսաստանի շահերի բախման կիզակետում:

3.      Խամսայի մելիքու­թյունները:

4.      Մադրասի խմբակի քաղաքական հրապարակախոսությունը:

5.      Հայաստանի անկախության վերականգնման ծրագրերը:

6.      Հայ վաճառականությունը և հայ առևտրական կապիտալի դերը միջազգային շուկայում:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք

·         համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ (Սեֆյան Պարսկաստան, Օսմանյան կայսրություն, Ռուսական կայսրություն, Հնդկաստան, Եվրոպայի երկրներ) հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր:

Հասարակագիտություն - «Մարդ ճաշակ-մշակույթ», «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ-բարոյականություն-արժեք», «Մարդ-իրավունք», «Մարդ-տնտեսություն», «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ» թեմաներ:

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, Հայաստանի պատմության նշանավոր իրադարձություններին, փաստերին, երևույթներին և գործիչներին նվիրված ստեղծագործություններ:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, 35

Թեմա 6.

Հայաստանը XIX դարում  

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     XIX դ. Հայկական հարցի միջազգայնացման գործընթացը հետազոտելու, Հայաստանի ազատագրության և պետության վերականգնման նպատակով իրականացված ձեռնարկումները համեմատելու, դրանց արդյունքներն ու հետևանքները վերլուծելու հմտություններ,

-     XIX դ. կարևոր դեպքերը, իրադարձությունները, ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.   Տարածաշրջանի և Հայաստանի ներքաղաքական ու արտաքին քաղաքական իրավիճակը XIX դարի սկզբին։ Պարսկաստանի, Օսմանյան Թուրքիայի և Ռուսաստանի շահերի բախումն Անդրկովկասում:

2.  Հայաստանը XIX դարի սկզբին: Ռուս-պարսկական և ռուս-թուրքական պատերազմները:

3.  Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական և իրավաքաղաքական դրությունը Ռուսական ու Օսմանյան կայսրությունների կազմում XIX դարի երկրորդ կեսին:

4.  Արևելահայերի և արևմտահայերի առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները XIX դարում:

5.  Զեյթունի ինքնավարությունը:  1862 թ. Զեյթունի հերոսամարտը։ Արևմտահայերի ազգային սահմանադրությունը:

6.  Ռուսաստանի և Oսմանան Թուրքիայի ռազմաքաղաքական ծրագրերը և Հայաստանը։ 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը: Հայկական հարցի միջազգայնացումը:

7.  Հասարակական-քաղաքական հոսանքները, խմբակների ու կազմակերպությունների գործունեությունը:

8.  Ազգային կուսակցությունների ձևավորումը, ծրագրերը, գործունեությունը։

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         քարտեզի հետ աշխատանք

·         դերային (կերպարային)  ներկայացում

Պատճառ և հետևանք

 Ինչո՞ւ տեղի ունեցավ:

 Ի՞նչ պայմաններ էին դրա համար անհրա­ժեշտ:

·      պատճառահետևանքային փոխազդեցություններ,

·      պատճառահետևանքային կապերի ուսում­­­նասիրում՝ նոր իրադար­ձութ­յուն­ները կանխատեսելու և բացատ­րե­լու համար:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրներ (Պարսկաստան, Օսմանյան կայսրություն, Ռուսական կայսրություն, Եվրոպական երկրներ), հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր:

Հասարակագիտություն - «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ-իրավունք», «Մարդ-տնտեսություն», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ» թեմաներ:

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, Հայաստանի պատմության նշանավոր իրադարձություններին, փաստերին, երևույթներին, և գործիչներին նվիրված ստեղծագործություններ:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, 35

Թեմա 7.

Հայկական գաղթավայրերը: Ազգային մշակույթը Մայր հայրենիքում և գաղթօջախներում (XV-XX դարի սկիզբ) 

Նպատակ

Ձևավորել՝

-        Հայկական գաղթավայրերի և XV-XX դարասկիզբն ընկած ժամանակահատվածում հայկական մշակույթի զարգացման ընթացքի, ձեռքբերումերի, մշակութային նշանավոր գործիչների և ստեղծագործությունների վերաբերյալ գիտելիքներ,

-        Մայր հայրենիքում և գաղթավայրերում ազգային մշակույթի զարգացման նախադրյալները, պայմանները, օրինաչափությունները, ընդհանրությունները, առանձնահատկությունները համեմատելու և ձեռքբերումները գնահատելու  հմտությունններ,

-        մշակութային ժառանգության պահպանման, զարգացման և հաջորդ սերունդներին փոխանցման  անհրաժեշտության գիտակցություն:

  Վերջնարդյունքներ

1.      Ներկայացնի գաղութահայ հիմնական կենտրոնները, բացատրի հայկական գաղթավայրերի ձևավորման պատճառները, տարբեր գաղթավայրերի զարգացման առանձնահատկությունները:

2.     Համեմատի և վերլուծի մշակույթի զարգացման նախադրյալները, պայմանները, օրինաչափությունները, ընդհանրությունները, առանձնահատկությունները:

3.     Գնահատի գրատպության, հայ գրքի, մամուլի, կրթական նշանավոր հաստատությունների դերն ու նշանակությունը հայ մշակութային, քաղաքական, հասարակական կյանքում:

4.     Գնահատի Մխիթարյան միաբանության դերը հայկական մշակույթի, հայագիտության և գիտության տարբեր ճյուղերի զարգացման ու մշակույթի պահպանման գործում:

5.     Արժևորի XV-XX դարասկիզբն ընկած ժամանակահատվածի հայկական մշակույթի ձեռքբերումները հայոց և համաշխարհային մշակույթի համատեքստում:

6.     Գիտակցի մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, հաջորդ սերունդներին փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտությունը:

7.     Հետազոտի իր համայնքի կամ տարածաշրջանի XV-XX դարասկիզբն ընկած ժամանակահատվածի պատմաճարտարապետական որևէ հուշարձան, մեկնաբանի հուշարձանի նշանակություն տվյալ ժամանակաշրջանում և մեր օրերում:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Հայկական գաղթօջախները:

2.    Հայկական մշակույթի զարգացումը Մայր հայրենիքում և գաղթավայրերում։

3.    Դպրոցները և կրթական գործը:

4.    Գրատպությունը: Հայ պարբերական մամուլի սկզբնավորումը և զարգացումը:

5.    Գիտության զարգացումը (բնական և հասարակական գիտություններ):

6.   Մխիթարյան միաբանության ներդրումը:

7.    Մշակույթի հիմնական ձեռքբերումերը և նշանավոր մշակութային գործիչները: Հայոց մշակույթի ներդրումը համաշխարհային մշակույթի համատեքստում:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք

·         համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·         նկարի վերլուծություն

·         բանավեճ, քննարկում

·         ժամանակագրական ժապավենի կազմում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         ինքնաշեն նյութերով ուսումնական ցուցահանդեսի կազմակերպում

·         քարտեզի հետ աշխատանք

·         դերային (կերպարային)  ներկայացում

Համաշխարհայնացում

Ի՞նչ է փոխկապակցվածությունը: Որո՞նք են համաշխար­հայ­նացման առավե­լութ­­յուն­ներն ու մար­տա­հրա­վերները:

·         մարդու ստեղծած համակարգերի և համայնքների փոխկա-պակցվածությունը, համաշխարհային և տեղական գործընթացների փոխհարաբերությունները, հնարավորությունները, որոշումների ազդեցությունը մարդկության և շրջակա միջավայրի վրա: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի քաղաքական և մշակութային գործիչներ, որոնց գործունեությունը առնչվել է հայ ժողովրդի հետ:

Հասարակագիտություն - «Մարդ-ընտանիք-համայնք-հասարակական միջավայր», «Մարդ ճաշակ-մշակույթ», «Մարդ-բարոյականություն-արժեք», «Մարդ-իրավունք», «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ» թեմաներ:

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, ստեղծագործություններ:

Արվեստ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, թատրոն, կիրառական արվեստ) - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ 43, Հ 44, Հ 45

Թեմա 1.

 Հայ ժողովուրդը XX դարի սկզբին։ Հայոց ցեղասպանությունը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-     Հայոց ցեղասպանության պատմությունը հետազոտելու (շարժառիթներ, պատճառներ, ծրագրեր, փուլեր, հետևանքներ, պատմական դասեր, ճանաչման գործընթաց, ինքնապաշտպանական մարտեր) համեմատելու, դրանց արդյունքներն ու հետևանքները վերլուծելու հմտություններ,

-     մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների նկատմամբ մերժողական վերաբերմունք ունեցող քաղաքացի:

Վերջնարդյունքներ

2.       Ներկայացնի Առաջին աշխարհամարտում հայ ժողովրդի մասնակցությունը և Կովկասյան ճակատում հայկական կամավորական ջոկատների կազմավորումն ու  գործունեությունը։

4.      Ներկայացնի և վերլուծի Հայոց ցեղասպանության շարժառիթները, պատճառները, ծրագրերը, փուլերը, ընթացքը, հետևանքները:

5.      Ներկայացնի ինքնապաշտպանական մարտերը  Հայոց ցեղասպանության տարի­նե­րին:

6.      Ցույց տա XX դարի ցեղասպանությունների միջև կապերը։

7.       Գնահատի Հայոց ցեղասպանության տարիներին մեծ տերությունների, առաջադեմ գործիչների, միսիոներների, կազմակերպությունների հայամետ ու հայապահպան գործունեությունը:

8.      Հետազոտի Ցեղասպանությունը որպես մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն։

Թեմայի բովանդակությունը

1.       Հայոց ցեղասպանության քաղաքականության սկիզբը Օսմանյան Թուրքիայում: Ցեղասպանության առաջին փուլը:

2.       1894-1896 թթ. ինքնապաշտպանական մարտերը:

3.      Ցարիզմի ազ­գա­յին-գաղութային քաղաքականության նոր դրսևորումը։ Հայ ժողովրդի պայքարը ցարական ինքնակալության դեմ։ Հայ-թաթարական բախումները: 

4.      Կիլիկիահայության կոտորածները։ Պանթյուրքական գաղափարախոսությունը:

5.      Հայկական հարցի վերաբացումը 1912-1914 թթ․։ Արևմտյան Հայաստանում բարենորոգումների համաձայնագիրը:

6.      Հայերի մասնակցությունն Առաջին աշխարհամարտին։ Կովկասյան ճակատը և կամավորական շարժումը։ Հայկական ջոկատների կազմավորումը և գործունեությունը: Հայկական լեգեոնի կազմավորումն ու գործունեությունը:

7.       Հայոց մեծ եղեռնը:

8.      1915 թ. ինքնապաշտպանական մարտերը:

9.      Հայոց ցեղասպանության պատասխանատուների դատավարությունը: «Նեմեսիս» գործողությունը:

10.    Հայոց ցեղասպանության շարունակությունը քեմալականների կողմից։

11.     Ցեղասպանությունը որպես մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն։ Ցեղասպանության հետևանքները:

12.     Վերազարթոնք. անհատական ճակատագրեր:

13.    Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք (հիմնախնդիրների հետազոտում)

·         համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

Օրինաչափություն

Ի՞նչն է օրինաչափ:

·      Պատմական երևույթների միջև օբյեկտի­վորեն գո­յութ­յուն ունեցող պատճառա­հե­տևան­­քային ան­հրաժեշտ կապեր, փո­­խա­դարձ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծ­ու­թյուն­­ներ: Պատճառները, հետևանքները, առանձնահատկությունները, ընդհանրությունները դիտարկել որպես պատմական ու հասարակական երևույթների և իրադարձությունների օրինաչափություններ:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - XX դարասկզբի պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ, կառույցներ, կոնֆլիկտներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր և այլն:

Հասարակագիտություն - «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ» թեմաներ

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում,դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, ստեղծագործություններ

-Արվեստ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, թատրոն, կիրառական արվեստ) - մշակույթի տարբեր բնագավառներ,  գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ35, Հ45

Թեմա 2.

Հայաստանը անկախության վերականգնման ճանապարհին: Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-       XX դարի սկզբի հայոց քաղաքակրթության զարգացման և Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պատմության կարևոր դեպքերը, իրադարձությունները, ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություններ,

-       Հայաստանի Առաջին Հանրապետության տեղն ու դերը հայոց պատմության մեջ գնահատելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

4.     Վերլուծի արտաքին և ներքին գործոնների ազդեցությունը Հայաստանի Առաջին Հանրապետության կայացման և անկման գործընթացներում, կատարի եզրահանգումներ:

6.     Արժևորի անկախ, ինքնիշխան պետություն ունենալու անհրաժեշտությունը։

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Աշխարհաքաղաքական իրադրությունը։ Ներքաղաքական ու արտաքին քաղաքական իրավիճակը Հայաստանում և տարածաշրջանում:

2.    Ռուսական հեղափոխություններն ու Հայաստանը։

3.    Խորհրդային Ռուսաստանը և Հայկական հարցը։ Բրեստ-Լիտովսկի հաշտությունը։

4.    Անկախության վերականգնման գործընթացը։ Թուրքական զորքերի ներխուժումն Այսրկովկաս և Հայաստան։ Տրապիզոնի բանակցությունները:

5.    Մայիսյան հերոսամարտերը: Հայաստանի Հանրապետության հռչակումը։ Բաթումի պայմանագիրը: Բաքվի գոյամարտը:

6.   Հայաստանի Հանրապետության կայացումը։ Արամ Մանուկյան։ Ներքին դրությունը։ Պետական մարմինների ձևավորումը։ Բանակի ստեղծումը։

7.    Հասարակական-քաղաքական կյանքը, սոցիալ-տնտեսական վիճակը, հասարակական հարաբերությունները առօրյա կյանքն ու կենցաղը Հայաստանի Հանրապետությունում։

8.   Հայոց եկեղեցու գործունեությունը 1918-1920 թթ․։

9.   ՀՀ տարածքային հիմնախնդիրները 1918-1920 թթ․։

10. Միջազգային հարաբերությունները և ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը 1918-1920 թթ․։

11.   Թուրք-հայկական պատերազմը։ Հայաստանի Հանրապետության անկումը: 

12.  Հայաստանի Առաջին Հանրապետության կրթամշակութային ձեոքբերումները։

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք (հիմնախնդիրների հետազոտում)

·         նկարի վերլուծություն

·         քարտեզի հետ աշխատանք

Համակարգ (Պետություն)

Որո՞նք են համա­կար­գի բնորոշ հատ­կա­նիշ­­­ները:

·         Դիտարկել պետությունը որպես հասարակութան միասնական քաղաքական համակարգ:

Կառուցվածք և գործառույթ

Պետական կառավարման կառուցվածքը և պաշտոնյաների գործառույթները:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - XX դարասկզբի պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ, կառույցներ, կոնֆլիկտներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր և այլն:

Աշխարհագրություն - աշխարհի երկրներ՝ տարածք, բնակչություն․ բնակլիմայական պայմաններ, բնական հարստություններ և այլն, քարտեզի հետ աշխատանք:

Հասարակագիտություն - «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ», «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», »Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ:

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում:

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, ստեղծագործություններ:

Արվեստ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, թատրոն, կիրառական արվեստ) - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ35, Հ45

Թեմա 3.

Խորհրդային Հայաստանը 1920-1991 թթ.  

Նպատակ

Ձևավորել՝

-       Խորհրդային Հայաստանի պատմության կարևոր դեպքերը, իրադարձությունները, ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություններ,

-       Խորհրդային Հայաստանի տեղն ու դերը Հայաստանի պատմության մեջ գնահատելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1.       Նկարագրի աշխարհաքաղաքական իրադրությունը, ԽՍՀՄ ու ՀԽՍՀ արտաքին քաղաքական և ներքաղաքական իրավիճակը 1920-1991 թթ․:

2.      Նկարագրի Խորհրդային Հայաստանի պետական կառավարման համակարգը, սոցիալ-տնտեսական կյանքը, հասարակական հարաբերությունները, առօրյա կյանքն ու կենցաղը, փորձի կապեր գտնել ներկա կյանքի իրողությունների հետ։

3.      Ներկայացնի և բացատրի Խորհրդային Հայաստանի տարածքային հիմնախդիրները:

4.      Բացահայտի հայ ժողովրդի մասնակցությունն Երկրորդ աշխարհամարտին:

5.      Վերլուծի Խորհրդային իշխանությունների կրոնական քաղաքանությունը և պետություն-եկեղեցի հարաբերությունները 1920-1991 թթ.։

6.      Բացատրի խորհրդահայ մշակույթի զարգացման պայմաններն ու առանձնահատկությունները, արժևորի խորհրդահայ մշակույթի ձեռքբերումները  և գնահատի Երևանի համահայկական կենտրոն դառնալու նշանակությունը:

7.      Գնահատի Գարեգին Նժդեհի գործունեությունը և Զանգեզուրի հերոսամարտի  արդյունքներն ու նշանակությունը:

8.      Կարծիք հայտնի Հայաստանի պատմության մեջ Խորհրդային Հայաստանի տեղի ու դերի վերաբերյալ։

9.      Հետազոտի իր գերդաստանի ներկայացուցիչների առօրյա կյանքն ու գործունեությունը 1939-1991 թթ, փորձի կապեր գտնել ներկա կյանքի իրողությունների հետ:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Հայաստանի խորհրդայնացումը: Խորհրդային վարչակարգի հաստատումը Հայաստանում. իշխանության մարմինների ստեղծումը։

2.    Խորհրդային Հայաստանի տարածքային հիմնախնդիրները 1920-1923 թթ: Զանգեզուրի հերոսամարտը։ Գարեգին Նժդեհ:

3.    Մոսկվայի և Կարսի պայմանագրերը: Հայկական հարցը Լոնդոնի, Լոզանի  խորհրդաժողովներում:

4.    Խորհրդային Հայաստանը՝ միութենական հանրապետություն: ՀԽՍՀ սահմանադրությունը:

5.    Սոցիալ-տնտեսական կյանքը 1922 - 1940 թթ.:

6.   Անհատի պաշտամունքի ձևավորումը: Քաղաքական հալածանքներն ու զանգվածային բռնությունները:

7.    Խորհրդային իշխանության քաղաքականությունը եկեղեցու նկատմամբ։ Բռնություններ և հալածանքներ։

8.   Հայ ժողովուրդը Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին։

9.   Խորհրդային Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական և հասարակական-քաղաքական կյանքը 1945-1991 թթ.:

10. Խորհրդահայ հասարակության առօրյա կյանքն ու կենցաղը, հասարակական հարաբերությունները:

11.   Արցախյան շարժման սկիզբը։ Խորհրդային Հայաստանին միանալու ԼՂԻՄ-ի որոշումը: Սումգայիթյան ողբերգություն:

12.  ՀԽՍՀ-ն ու ԼՂԻՄ-ը 1988 թ., պատմական շրջադարձային դեպքեր:

13.  ՀՀ և ԼՂ անկախացման գործընթացը: Հայաստանի անկախության հռչակագիրը։

14.  ԽՍՀՄ փլուզումը և ԱՊՀ ստեղծումը։

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

Ժամանակ և տարածություն

Որտե՞ղ և ե՞րբ:

·      Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, ընկերային ու առտնին կյանքն ու սովորույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - XX դարի պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ, կառույցներ, կոնֆլիկտներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր և այլն:

Աշխարհագրություն - աշխարհի երկրներ՝ տարածք, բնակչություն․ բնակլիմայական պայմաններ, բնական հարստություններ և այլն, քարտեզի հետ աշխատանք:

Հասարակագիտություն - «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ», «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, ստեղծագործություններ

Արվեստ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, կիրառական արվեստ) - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Բնագիտամաթեմատիկական առարկաներ - հայտնագործություններ, նորարարություններ, ձեռքբերումներ:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ35, Հ45

Թեմա 4.

 Լեռնային Ղարաբաղը ԽՍՀՄ փլուզումից հետո

Նպատակ

Ձևավորել՝

-        Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրը, դրա հետ կապված կարևոր դեպքերը, իրադարձությունները, ձեռքբերումները գնահատելու, բացթողումները բացահայտելու և ընդհանրացումներ անելու հմտություն,

-        Լեռնային Ղարաբաղի տեղն ու դերը Հայաստանի Հանրապետության՝ որպես անկախ պետության ձևավորման և պետականության կայացման գործընթացում գնահատելու հմտություն:

Վերջնարդյունքներ

1. Ներկայացնի քաղաքական, տնտեսական, մշակութային և հասարակական հարաբերությունները հետխորհրդային շրջանում:

2.    Ուսումնասիրի Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի էությունը:

1. Հետազոտի իր ընտանիքի ներկայացուցիչների ներդրումը Արցախյան ազատամարտում:
2. Հետազոտի պատերազմի ազդեցությունը հասարակության կերպափոխման գործընթացում:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիր:

2.    Լեռնային Ղարաբաղի հասարակական-քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական կյանքը:

3.    Մշակույթը Լեռնային Ղարաբաղում:

4.    Հասարակության առօրյա կյանքն ու կենցաղը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         սկզբնաղբյուրների հետ աշխատանք,

·         ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·         հետազոտական աշխատանք (հիմնախնդիրների հետազոտում)

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում, քննարկում

·         զանգվածային լրատվամիջոցների և համացանցային տեղեկատվության  վերլուծություն

·         քարտեզի հետ աշխատանք

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - XX դարի պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ, կառույցներ, կոնֆլիկտներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր և այլն:

Աշխարհագրություն - աշխարհի երկրներ՝ տարածք, բնակչություն․ բնակլիմայական պայմաններ, բնական հարստություններ և այլն, քարտեզի հետ աշխատանք:

Հասարակագիտություն - «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ», «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, ստեղծագործություններ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ35, Հ45

Թեմա 6.

Հայկական սփյուռքը ձևավորումից մինչ մեր օրերը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-        Հայրենիք-Սփյուռք հարաբերությունները, սփյուռքահայ համայնքների առանձնահատկությունները,  Սփյուռքի հիմնախնդիրները վերլուծելու հմտություններ,

-        Համազգային հիմնախնդիրների լուծման ուղղությամբ Սփյուռքի գործունեությունը   և ներդրումը գնահատելու, Հայրենիք-Սփյուռք կապերի ամրապնդման կարևորությունը և հայության միասնությունն արժևորելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Հայկական սփյուռքի ձևավորումը, պայմանները, մարտահրավերները, նշանավոր կենտրոնները։

2.«Ազգային օջախի» և հայ գաղթականության խնդիրը Ազգերի լիգայում։

3.       Սփյուռք-Խորհրդային Հայաստան հարաբերությունները: Սփյուռքահայերի հայրենադարձությունը, փուլերը, արդյունքները:

4.       1990-ական թթ. զանգվածային արտագաղթը և Սփյուռքի ստվա­րացումը։ Սփյուռքահայ հիմնական կենտրոնները և նոր համայնքներն այսօր:

5.       Սփյուռքի հիմնախնդիրները: Պետություն-Սփյուռք հարաբե­րությունների հեռանկարը:

6.       Սփյուռքահայ մշակույթը, համաշխարհային ձեռքբերումներ: Սփյուռքահայ նշանավոր գործիչներ:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·         հետազոտական աշխատանք (հիմնախնդիրների հետազոտում)

·         համեմատական աղյուսակների և գծապատկերների կազմում

·         բանավեճ, քննարկում

·         խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում, քննարկում

·         զանգվածային լրատվամիջոցների և համացանցային տեղեկատվության  վերլուծություն

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - XX դարի պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ, կառույցներ, կոնֆլիկտներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր և այլն:

Հասարակագիտություն - «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ», «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Հայոց լեզու - բանավոր և գրավոր  ճիշտ, գրագետ, փաստարկված խոսքի կառուցում, տարբեր բնույթի հայերեն տեքստերի վերլուծում և ընկալում, դրանց հիմնական գաղափարի ըմբռնում

Գրականություն - գրողներ, բանաստեղծներ, ստեղծագործություններ

Արվեստ-մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ 15, Հ 16, Հ 17, Հ 18, Հ 25, Հ 27, Հ 28, Հ 29, Հ 30, Հ 31, Հ 34, Հ35, Հ45

Թեմա 7.

Պատմություն և ապագա. Պետության զարգացման տեսլականը

Նպատակ

Ձևավորել՝

-        Միջազգային աշխարհաքաղաքական զարգացումներում Հայաստանի Հանրապետության դերի և մասնակցության ընդլայնման հեռանկարների վերաբերյալ եզրահանգումներ անելու հմտություններ,

-        Անկախ, ինքնիշխան, իրավական պետություն ունենալու անհրաժեշտությունը գնահատելու հմտություններ,

-        Մրցունակ պետության կայացման և զարգացման գործում սեփական դերն ու մասնակցությունը, ազգային և համամարդկային հիմնարար արժեքների պահպանումն ու հանրահռչակումը կարևորելու գիտակցություն:

Վերջնարդյունքներ

1.     Գիտակցի մրցունակ պետության կայացման և զարգացման գործում իր մասնակցության անհրաժեշտությունը։ Հետազոտի Հայաստանի Հանրապետության առջև ծառացած մարտահրավերները և քաղաքական, տնտեսական, մշակութային, բնապահպանական հիմնախնդիրները, դրանց լուծման և հաղթահարման վերաբերյալ փորձի առաջարկել ուղիներ:

2.    Աշխարհաքաղաքական արդի զարգացումների համատեքստում ուրվագծի հարաբերությունների և պատմական զարգացումների այլընտրանքային տարբերակներ:

3.    Կարևորի խաղաղությունը և քաղաքացու անվտանգ, արժանապատիվ ու բարեկեցիկ կյանքի իրավունքը՝ որպես արժեք, ինչպես նաև ազգային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, հաջորդ սերունդներին փոխանցելու անհրաժեշտությունը, պատրաստ լինի իր հնարավոր ներդրումն ունենալ այդ արժեքները հանրահռչակելու գործում:

4.    Բացատրի և արժևորի պետության պետությունը՝ որպես բարձրագույն արժեք և նպատակ, շեշտադրի սոցիալական տարբեր ինստիտուտների հետ համագործակցության անհրաժեշտությունն ու նշանակությունը Հայաստանի զորեղացման գործում։

5.    Արժևորի պետական, ազգային, հասարակական, հոգևոր անձնական շահերի միասնականության և պետություն-Սփյուռք կապերի սերտացման անհրաժեշտությունն ու միասնական և փոխհամաձայնեցված գործելու կարևորությունը արդի փուլում:

6.   Գիտակցի զորեղ և մրցունակ պետության կայացման և զարգացման գործում իր մասնակցության անհրաժեշտությունը։

7.    Արժևորի խաղաղությունը և տարածաշրջանային երկրների հետ համակեցությունը՝ որպես պետության զարգացման նախապայման։

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Պետական, ազգային, անձնական և հոգևոր շահերի միասնության, Սփյուռքի հետ համագործակցության ամրապնդման անհրաժեշտությունը Հայաստանի զորեղացման և հայապահպանության գործում:

2.    Ազգային մշակույթի կարևոր ձեռքբերումները և դրանց տեղը հայոց և համաշխարհային մշակույթի համատեքստում: Ազգային արժեքների հանրահռչակման անհրաժեշտությունը և ուղիները։

3.    Պետության առջև ծառացած մարտահրավերները, հիմնախնդիրները և դրանց լուծման ուղիներն ու հեռանկարները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·      սահիկաշարի, պաստառի կամ տեսանյութի պատրաստում

·      ֆիլմի, տեսանյութերի դիտում, քննարկում

·      էսսեների, ակնարկների պատրաստում

·      հետազոտական աշխատանք (հիմնախնդիրների հետազոտում)

·      խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում, քննարկում

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - XX դարի պետություններ, միջազգային կազմակերպություններ, կառույցներ, կոնֆլիկտներ, հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր և այլն:

Հասարակագիտություն - «Մարդ ճաշակ-մշակույթ», «Արժեքներ», «Մտածողություն, հուզական բանականություն և վարք», «Հետազոտական և կառավարչական հմտություններ», «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Արվեստ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, երաժշտություն, կիրառական արվեստ) - մշակույթի տարբեր բնագավառներ, գործիչներ, ստեղծագործություններ, պատմամշակութային հուշարձաններ, արվեստի գործեր:

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված հիմնական ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Հ10, Հ16, Հ17, Հ18, Հ19, Հ23, Հ25, Հ26, Հ27, Հ28, Հ29, Հ30, Հ31, Հ32, Հ33, Հ34,  Հ35, Հ36, Հ45, Հ46

Թեմա 1.

Հայկական լեռնաշխարհի վաղ պետական կազմավորումները Ք.ծ.ա. III-II հազարամյակներում

Նպատակ

Զարգացնել Ք.ծ.ա. III-II հազ Հայկական լեռնաշխարհի վաղ պետական կազմավորումների քաղաքական, հասարակական-տնտեսական և մշակութային կյանքի ձևավորման, զարգացման, անկման գործընթացները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

5.     Գնահատի Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն պետական կազմավորումների տեղն ու դերը Հին Արևելքի քաղաքակրթությունների համակարգում:

6.     Հետազոտի պատմաաշխարհագրական որևէ տեղանք կամ Ք.ծ.ա. III-I հազ. հնագիտական հուշարձան,  փորձի կապեր գտնել հուշարձանի և տարածաշրջանի կամ համայնքի միջև:

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Պետություն հասկացությունը և դրա ձևավորման, զարգացման և կայացման ուղիները:

2.    Հայկական լեռնաշխարհի վաղ պետական կազմավորումները Ք.ծ.ա. III-II հազարամյակներում:

3.    Ընկերային-տնտեսական կյանքը:

4.    Քաղաքակրթական ձեռքբերումները և մշակութային կյանքը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Համեմատական աղյուսակների գծապատկերների, կազմում

·         Բանավեճ, քննարկում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

Ժամանակ և տարածություն

Որտե՞ղ և ե՞րբ:

·      Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի պետական կազմավորումների և ժողովուրդների հետ հարաբերություններ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքացիական հասարակություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Հայոց լեզու- Հայերենը՝ որպես հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի առանձին ու  ինքնուրույն լեզվաճյուղ /հայերենի տեղն ու դերը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41, Մ44, Մ45

Հայկական լեռնաշխարհի պետությունները Ք.ծ.ա. IX-III դարերում

Թեմա 2.

Նպատակ

Զարգացնել Ք.ծ.ա. IX-III դարերի հայկական պետությունների քաղաքական, հասարակական-տնտեսական և մշակութային կյանքի ձևավորման, զարգացման, անկման գործընթացները և դրանց վրա աշխարհաքաղաքական գործոնների ազդեցությունները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Վանի թագավորության հիմնադրման նախադրյալները և պետության կայացման ընթացքը:

2.    Թագավորությունից աշխարհակալություն: Վանի թագավորությունը տարածաշրջանային հզորագույն տերություն:

3.    Վանի թագավորության թուլացումը և անկումը:

4.    Վանի թագավորության պետական կարգը, բանակը, հասարակական-տնտեսական և մշակութային կյանքը:

5.    Հայկազուն Երվանդյանների թագավորության հիմնադրումը: Հայաստանը և Աքեմենյան Իրանը Ք.ծ.ա. VI-IV դդ.:

6.   Հայկական պետությունները Ք.ծ.ա. III դարում:

7.    Հայկազուն Երվանդյանների թագավորության պետական կարգը, բանակը, հասարակական-տնտեսական և մշակութային կյանքը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում/ սահիկաշարեր, տեսանյութեր, պաստառներ/

·         Էսսեի կամ ակնարկի ներկայացում

·         Հետազոտական աշխատանք

·         Տեսանյութի կամ ֆիլմի դիտում և քննարկում

·         Քննարկում, բանավեճ

·         Համեմատական աղյուսակների գծապատկերների, կազմում

·         Բանավեճ, քննարկում

·         Դերային (կերպարային) ներկայացում

·         Դաս-էքսկուրսիա

Համաշխարհայնացում (գլոբալիզացիա) և կայունություն

Ի՞նչ է փոխկապակցվածությունը:

Որո՞նք են համաշխար­հայ­նացման առավե­լութ­­յուն­ներն ու մար­տա­հրա­վերները:

·      Մարդու ստեղծած համակարգերի և համայնքների փոխկա-պակցվածությունը, համաշխարհային և տեղական գործընթացների փոխհարաբերությունները, հնարավորությունները, ազդեցությունը մարդկության և շրջակա միջավայրի վրա: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքացիական հասարակություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Գրականություն – ավանդազրույցներ, առասպելներ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41, Մ44, Մ45

Թեմա 3.

Միասնական հայկական պետությունից մինչև աշխարհակալ տերություն

Նպատակ

Զարգացնել Արտաշեսյանների թագավորության հիմնադրման, զարգացման, անկման գործընթացները, դրանց վրա աշխարհաքաղաքական գործոնների ազդեցությունները, համաշխարհային պատմության մեջ թագավորության ունեցած դերակատարումը հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1. Նոր աշխարհակարգի ձևավորումը Մերձավոր Արևելքում. Արտաշեսյանների   թագավորության հիմնադրումը:
2. Կենտրոնացված պետության ձևավորումը. Արտաշես I-ի բարեփոխումները:
3. Միասնական հայկական պետությունից անցում աշխարհակալ տերություն:
4. Տիգրան II Մեծի տերության ձևավորման աշխարհաքաղաքական միջավայրը: Աշխարհակալ բազմազգ տերություն. բազմամշակութային, հասարակական միջավայր:

5.    Հայաստանը ինքնուրույն դերակատար աշխարհաքաղաքական իրողություններում։ Արտավազդ II:

6.   Արտաշեսյանների թագավորության անկումը:

1. Արտաշեսյանների թագավորության պետական կարգը, բանակը, հասարակական-տնտեսական կյանքը:
2. Արտաշեսյան Հայաստանի մշակութային ժառանգությունը: Հելլենականությունը և Հայաստանը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

·         Դերային (կերպարային) ներկայացում

·         Դաս-էքսկուրսիա

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքացիական հասարակություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Գրականություն – ավանդազրույցներ, առասպելներ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41, Մ44, Մ45

Թեմա 4.

Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորությունը

Նպատակ

Զարգացնել Հայաստանում ավատատիրության հաստատաման, քրիստոնեության պետական կրոն հռչակման և Արշակունյաց թագավորության հիմնադրման, զարգացման, անկման գործընթացները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1. Արշակունյաց թագավորության ձևավորման նախադրյալները. Հայաստանը երկու գերտերությունների միջև
2. Հայաստանում քրիստոնեության ընդունումը որպես պետական կրոն
3. Ավատատիրական հարաբերությունների ձևավորումը
4. Պայքար թագավորական իշխանության ամրապնդման համար, թագավորության թուլացումը և անկումը
5. Արշակունյաց Հայաստանի պետական կառավարման համակարգը, բանակը տնտեսությունը, ընկերային առօրեական կյանքը:
6. Արշակունյաց Հայաստանի մշակութային և քաղաքակրթական ձեռքբերումները

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

Կառուցվածք և գործառույթ

·      Պետական կառավարման կառուցվածքը և  պաշտոնյաների գործառույթները

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքացիական հասարակություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Գրականություն – ավանդազրույցներ, առասպելներ, գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41, Մ44, Մ45

Թեմա 5.

Պետականության դրսևորումները Հայաստանում V - XIX դդ. Դարերում

Նպատակ

Զարգացնել նախարարական համակարգի ու պետական կազմավորումների պատմությունը և Բագրատունյաց թագավորության հիմնադրման, զորեղացման, անկման գործընթացները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

2.     Բագրատունյաց թագավորության հիմնադրումը. արտաքին ու ներքին նախադրյալները:

3.     Բագրատունյաց թագավորության հզորացումը:

4.     Անի թագավորության և ենթակա թագավորությունների փոխհարաբերությունները:

5.     Անիի Բագրատունյաց թագավորության թուլացումն ու անկումը:

6.     Բագրատունյաց Հայաստանի մշակութային և քաղաքակրթական ձեռքբերումները:

7.     Պետականության դրսևորումները Հայաստանում (XI դարի երկրորդ կես – XIX դար):

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

·         Դերային (կերպարային) ներկայացում

·         Դաս-էքսկուրսիա

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի կյան­քում:

·      գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում

·      միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում

·      ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հասարակագիտություն - «Պետություն», «Պետություն և մշակույթ», «Պետություն և տնտեսություն», «Պետություն և քաղաքացիական հասարակություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Գրականություն – գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41, Մ44, Մ45

Թեմա 6.

 Հայկական պետությունը Կիլիկիայում

Նպատակ

Զարգացնել Կիլիկիայում հայկական պետության ձևավորման, զարգացման, անկման պատճառահետևանքային գործընթացները, հայ և համաշխարհային պատմության մեջ Կիլիկյան Հայաստանի տեղն ու դերը հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

4.    Հետազոտի Կիլիկյան Հայաստանի պատմաճարտարապետական որևէ հուշարձան, առաջարկի տվյալ հուշարձանը աշխարհին հանրաճանաչ դարձնելու լուծումներ:

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Հայկական միջավայրի ձևավորման նախադրյալները Կիլիկիայում և շրջակա տարածքներում:

2.     Պետական կառավարման համակարգում հայկական և տեղական ավանդույթների միաձուլումը:

3.     Բազմամշակութային միջավայրը Կիլիկիայում. հայկական քաղաքակրթությունը Կիլիկիայում:

4.     Թագավորության անկումը. հայկական պետականության դրսևորումները Կիլիկիայում միասնական պետության անկումից հետո:

5.     Կիլիկյան Հայաստանի պետական կառավարման համակարգը, բանակը, տնտեսությունը, ընկերային առօրեական կյանքը:

6.     Կիլիկյան Հայաստանի մշակութային և քաղաքակրթական ձեռքբերումները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Նկարի վերլուծություն

·         Բանավեճ, քննարկում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի կյան­քում:

·      գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում

·      միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում

·      ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Գրականություն – գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41

Թեմա 7.

Հայկական պետականության նորագույն շրջանը

Նպատակ

Զարգացնել նորագույն շրջանում հայկական պետականության ձևավորման, զարգացման պատճառահետևանքային գործընթացները, Հայաստանի պատմության մեջ դրանց տեղն ու դերը հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

2.  Մեկնաբանի միջազգային աշխարհաքաղաքական գործընթացների ազդեցությունը Հայաստանի երեք հանրապետությունների ձևավորման, զարգացման, Առաջին ու Խորհրդային հանրապետությունների անկման վրա:

3.  Մեկնաբանի ժամանակի մարտահրավերներն ու դրանց դիմագրավման ուղղությամբ ձեռնարկված միջոցառումները:

4.  Հետազոտի հայկական պետականության նորագույն շրջանի որևէ ակնառու գործչի գործունեություն կամ կարևոր իրադարձություն, բացահայտի գործչի կերպարի կամ իրադարձության ներկայացվածությունը գրականության մեջ և արվեստում:

Թեմայի բովանդակությունը

1.   Հայաստանի Առաջին Հանրապետության հռչակումը: Պետականաշինության գործընթացը:

2.  Հանրապետությանը սպառնացող մարտահրավերները:

3.  Հայաստանի Առաջին Հանրապետության տարածքային հիմնախնդիրները 1918-1920 թթ.:

4.  Հայաստանի Առաջին Հանրապետության անկումը: Խորհրդային վարչակարգի հաստատումը Հայաստանում: Իշխանության մարմինների ձևավորումը:

5.  ԽՍՀՄ կազմավորումը։ Խորհրդային Հայաստանը ԽՍՀՄ կազմում:

6.  Խորհրդային Հայաստանի տարածքային հիմնախնդիրները:

7.  Հայաստանի անկախության հռչակագիրը: Անկախության հանրաքվեի իրավական նշանակությունը:

8.  Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության կայացման գործընթացը:

9.  Հայաստանի Երրորդ Հանրապետությունը որպես միջազգային իրավահարաբերությունների սուբյեկտ:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Տեսանյութի կամ ֆիլմի դիտում և քննարկում

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Բանավեճ, քննարկում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

Համակարգ (Պետություն)

Որո՞նք են համա­կար­գի բնորոշ հատ­կա­նիշ­­­ները:

·      Դիտարկել պետությունը որպես հասարակութան միասնական քաղաքական համակարգ: Դիտարկել պետությունը որպես հայրենիք։

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Աշխարհագրություն - աշխարհի երկրներ՝ տարածք, բնակչություն, քարտեզներ

Հասարակագիտություն - «Պետություն», «Պետություն և քաղաքացիական հասարակություն», «Պետություն և քաղաքականություն» թեմաներ

Գրականություն – գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ39, Մ40, Մ41

Թեմա 1.

Պայքար պետականության և ինքնիշխանության վերականգման համար V-VI դդ.

Նպատակ

Զարգացնել V-VI դդ. հայ ինքնության առջև ծառացած քաղաքական, տնտեսական, կրոնա-դավանաբանական և մշակութային մարտահրավերները և ազգային ինքնության պահպանման համար պայքարը հետազոտելու հմտություններ:

Զարգացնել պետականության կորստի պատճառները վերլուծելու և դրանցից հետևություններ անելու, արդի մարտահրավերների հետ համադրումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Ինքնության կայացման փուլերն ու մարտահրավերները վաղ միջնադարում հայ իրականության մեջ:

2.     Նախարարական համակարգը՝ ինքնության պահպանման գրավական:

3.     Մշակութային ինքնության ձևավորումը. Մաշտոցյան գրերի գյուտը: Հայ մշակույթի Ոսկեդարը:

4.     Մշակութային-քաղաքակրթական հետագա վերելքը:

5.     Համահայկական միասնական պետության վերականգնման համար պայքարը V-VI դարերում:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·           Էսսեի կամ ակնարկի ներկայացում

·           Հետազոտական աշխատանք

·           Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·           Բանավեճ, քննարկում

·           խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում, քննարկում

·           նկարի վերլուծություն

·           քարտեզի հետ աշխատանք

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի կյան­քում:

·      գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում

·      միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում, ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հայ գրականություն – ոսկեդարյան մշակույթ

Հասարակագիտություն - «Մարդ և գեղագիտություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Մտածողության մոդելներ» թեմաներ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39, Մ40, Մ41

 Թեմա 2.

Ինքնությանը սպառնացող մարտահրավերները VII-IX դդ.

Նպատակ

Զարգացնել VII-IX դդ. հայ ինքնության առջև ծառացած քաղաքական, տնտեսական, կրոնական մարտահրավերները, աղանդավորական շարժումներն ու ազատագրական պայքարը հետազոտելու հմտություններ:

Զարգացնել պետականության կորստի պատճառները վերլուծելու և դրանցից հետևություններ անելու, արդի մարտահրավերների հետ համադրումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Արաբական արշավանքները և Հայաստանը VII դարի երկրորդ կեսին: Ինքնավար Հայաստան:

2.     Հայոց նախարարական համակարգը Արաբական տիրապետության շրջանում: Իսլամը և հայերը. ինքնության պահպանման խնդիրներ:

3.     Հակաարաբական պայքարը:

4.     Օտարացեղ բնակչության աստիճանական ներթափանցումը Հայաստան. հայերի արտագաղթի սկզբնավորումը:

5.     Աղանդավորական շարժումները հայ իրականության մեջ VII-IX դդ.:

6.     Մշակութային ինքնության վերելքը  VII-IX դդ.: Հայոց էպոսը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Էսսեի կամ ակնարկի ներկայացում

·         Հետազոտական աշխատանք

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Համեմատական աղյուսակների գծապատկերների, կազմում

·         Նկարի վերլուծություն

·         Բանավեճ, քննարկում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

Անհատներ և հարաբերություններ

Ո՞վ է պատմական անհատը:

·      Պատմական գործիչների կյանքը, գործունեությունը, մշակութային ընդհանրությունները և տարբերությունները:  Դիտարկել անհատի դերը և գործունեության ազդեցությունը պատմության հոլովույթում։

·       

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր, հավատալիքներ

Հայ գրականություն – էպոս, գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Հասարակագիտություն - «Մարդ և գեղագիտություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Մտածողության մոդելներ» թեմաներ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39, Մ40, Մ41

Թեմա 3.

Ազատագրական պայքարի գաղափարական փուլը (XVI–XX դարի սկիզբ)

Նպատակ

Զարգացնել XVI-XX դարի սկիզբ ընկած ժամանակահատվածի ինքնության առջև ծառացած մարտահրավերները և ազատագրական պայքարի գաղափարական փուլը հետազոտելու հմտություններ:

Զարգացնել պետականության կորստի պատճառները վերլուծելու և դրանցից հետևություններ անելու, արդի մարտահրավերների հետ համադրումներ անելու հմտություններ։

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Աշխարհաքաղաքական նոր իրավիճակը աշխարհում և տարածաշրջանում XVI-XVII դարերում:

2.    Ինքնիշխանության համար պայքարի աշխուժացումը: Գաղտնի խորհրդաժողովները:

3.    Պայքարի եվրոպական և ռուսական ուղղությունները:

4.    Պետականության և ինքնիշխանության համար պայքարը XVIII դ. երկրորդ կեսին: Հովսեփ Էմին:

5.    Հայկական լուսավորականություն: Մադրասի խմբակը. հանրապետության գաղափարը:

6.   Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Արևմտահայերի սահմանադրական շարժումը:

7.    Պետականության և ինքնիշխանության համար պայքարի գաղափարական փուլը. խմբակներ, կուսակցություններ:

8.   Նոր գաղափարախոսություններ. ազատամտականություն, պահպանողականություն, ընկերվարություն:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Տեսանյութի կամ ֆիլմի դիտում և քննարկում

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

Օրինաչափություն

Ի՞նչն է օրինաչափ:

·      Պատմական երևույթների միջև օբյեկտի­վորեն գո­յութ­յուն ունեցող պատճառա­հե­տևան­­քային ան­հրաժեշտ կապեր, փո­­խա­դարձ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծ­ու­թյուն­­ներ: Պատճառները, հետևանքները, առանձնահատկությունները, ընդհանրությունները դիտարկել որպես պատմական ու հասարակական երևույթների և իրադարձությունների օրինաչափություններ։

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանների երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Հասարակագիտություն - «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Մտածողության մոդելներ», «Քաղաքական գաղափարախոսություններ», «Կուսակցություններ և շահերի խմբեր»  թեմաներ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39

Թեմա 4.

Պետականության և ինքնիշխանության համար պայքարը և ինքնության առջև ծառացած մարտահրավերները (XVIII–XX դարի սկիզբ)

Նպատակ

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին: Ցարիզմի հակահայ քաղաքականությունը:

2.     Զեյթունի 1862 թ. հերոսամարտը:

3.     Հայկական հարցի միջազգայնացումը:

4.     Ազատագրական պայքարի զինված փուլը: Ֆիդայական շարժումից մինչև համընդհանուր ապստամբության գաղափար:

5.     XIX դարի վերջի ինքնապաշտպանական հերոսամարտերը:

6.     XX դարասկզբի ազատագրական պայքարի դրսևորումները:

7.     Հայ կամավորական շարժումը Առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Ջոկատների կազմավորումը, մասնակցությունը մարտական գործողություններին:

8.     Հայոց ցեղասպանությունը: Պատճառները, ընթացքը, մեթոդները, մեխանիզմները, գործո­ղու­թյունները:

9.     Ինքնապաշտպանական հերոսամարտերը:

10.   Ցեղասպանության պատասխանատուների դատավարությունն ու պատժումը:

11.    Հայոց ցեղասպանության հետևանքները: Հայոց ցեղասպանու­թյան հիշո­ղության փոխանցման անհրաժեշտությունը:

12.   Սփյուռքի կազմավորումը. ինքնության պահպանման խնդիրները:

13.   Հայոց միասնական ոգու հաղթանակը: Մայիսյան հերոսամարտերը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·           Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·           Շնորհանդեսների ներկայացում

·           Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·           Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·      Տեսանյութի կամ ֆիլմի դիտում և քննարկում

·       Նկարի վերլուծություն

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

Ժամանակ և տարածություն

Որտե՞ղ և ե՞րբ:

Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, ընկերային ու առտնին կյանքն ու սովորույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն - տվյալ ժամանակաշրջանների երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Աշխարհագրություն - տվյալ ժամանակաշրջանի տարածաշրջանի  պետությունների վարչա-քաղաքական և աշխարհագրական միջավայրի իմացություն

Հայ գրականություն - գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Հասարակագիտություն - «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Մտածողության մոդելներ», «Մարդ և հասարակություն» թեմաներ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ27, Մ28, Մ29, Մ39

Թեմա 5.

Նպատակ

Զարգացնել նորագույն շրջանում պետականության և ինքնիշխանության վերականգնման համար պայքարի պատմությունն ու հիմնախնդիրները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

     Թեմայի բովանդակությունը                                                                                                       

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Ընդհանրական խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Նկարի վերլուծություն

·         Բանավեճ, քննարկում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Նախագծային աշխատանք

·         Քարտեզի հետ աշխատանք

Ժամանակ և տարածություն

Որտե՞ղ և ե՞րբ:

Դիտարկել պատմության շրջադարձային իրադարձությունները, երևույթները, ընկերային ու առտնին կյանքն ու սովորույթները, անհատների, հասարակությունների և քաղաքակրթությունների միջև փոխհարաբերությունները, անձի, ազգի և մարդկության տեսանկյունից: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – նորագույն շրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Աշխարհագրություն – XX դարի տարածաշրջանի  պետությունների վարչա-քաղաքական և աշխարհագրական միջավայրի իմացություն

Հասարակագիտություն - «Մարդ և քաղաքականություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Պետություն և քաղաքականություն», «Մտածողության մոդելներ», «Մարդ և հասարակություն», «Պետական համակարգ և իրավունքի պաշտպանության մեխանիզմներ» թեմաներ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ1, Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39

Թեմա 1.

Ազգային զարթոնք

Նպատակ

Զարգացնել XX դարի 1945-1988 թթ. ազգային զարթոնքի ազդեցությունը հասարակության կառուցման գործում հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Հայկական հարցը 1940-1950-ական թթ.: Սփյուռքը՝ Հայկական հարցի պահանջատեր և արծարծող:

2.    Հայկական հարցի նոր դրսևորումները 1960-1980-ական թթ.: Սփյուռքահայությունն ու Հայկական հարցի վերածնունդը:

3.    Նոր երիտասարդության ձևավորումը և գործունեությունը ՀԽՍՀ-ում և Հայոց սփյուռքում: Ազգային զարթոնքը: Այլախոհական շարժումը:

4.    Հայկական հարցը միջազգային ատյաններում: Հայկական հարցի լուծման այլընտրանքային ուղիները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·      Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·      Գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·      Շնորհանդեսների ներկայացում

·      Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·      Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·      Բանավեճ, քննարկում

·      Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·      Զանգվածային լրատվամիջոցների և համացանցային տեղեկատվության  վերլուծություն

·      Նախագծային աշխատանք

Համաշխարհայնացում

Ի՞նչ է փոխկապակցվածությունը:

Որո՞նք են համաշխար­հայ­նացման առավե­լութ­­յուն­ներն ու մար­տա­հրա­վերները:

·      մարդու ստեղծած համակարգերի և համայնքների փոխկա-պակցվածությունը, համաշխարհային և տեղական գործընթացների փոխհարաբերությունները, հնարավորությունները, որոշումների ազդեցությունը մարդկության և շրջակա միջավայրի վրա: 

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Հայ գրականություն – գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Հասարակագիտություն - «Մարդ և քաղաքականություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Պետություն և քաղաքականություն», «Մտածողության մոդելներ», «Մարդ և հասարակություն», «Պետական համակարգ և իրավունքի պաշտպանության մեխանիզմներ» թեմաներ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39

Թեմա 2.

Գիտատեխնիկական և տնտեսական նորարություններ

Նպատակ

Զարգացնել ՀԽՍՀ-ում գիտատեխնիկական և տնտեսական նորարությունները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

Թեմայի բովանդակությունը

1.     Արդյունաբերականացումը ՀԽՍՀ-ում:

2.    Գյուղատնտեսության կոլեկտիվացումը ՀԽՍՀ-ում:

3.    Քաղաք-ձեռնարկություն համակարգի ձևավորումը:

4.    Գիտատեխնիկական առաջընթացը. գիտություն-տնտեսություն փոխկապակցվածությունը:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·      Շնորհանդեսների ներկայացում

·      Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·      Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·      Տեսանյութի կամ ֆիլմի դիտում և քննարկում

·      Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·      Համեմատական աղյուսակների գծապատկերների, կազմում

·      Զանգվածային լրատվամիջոցների և համացանցային տեղեկատվության  վերլուծություն

·      Նախագծային աշխատանք

·      Քարտեզի հետ աշխատանք

Զարգացում

Ի՞նչ է  զարգացումը:

Զարգացումը այնպիսի փոփո­խություն է, որի հետևան­քով առաջանում է որա­կա­կան նոր  առաջա­դիմական  վիճակ:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր փաստեր

Աշխարհագրություն – տվյալ ժամանակաշրջանի տարածաշրջանի  պետությունների վարչա-քաղաքական և աշխարհագրական միջավայրի իմացություն

Հասարակագիտություն - «Մարդ և քաղաքականություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Պետություն և քաղաքականություն», «Մտածողության մոդելներ», «Մարդ և հասարակություն», «Պետական համակարգ և իրավունքի պաշտպանության մեխանիզմներ» թեմաներ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39

Թեմա 3.

Հասարակությունը խորհրդային և արդի շրջանում

Նպատակ

Զարգացնել խորհրդահայ և արդի հայ հասարակությունների պատմության, ինչպես նաև քաղաքային և գյուղական կյանքի առանձնահատկություններն ու փոփոխությունները հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

3.          Համեմատի և վերլուծի արդյունաբերական, խորհրդային և արդի հայ հասարակության ձևավորման ընթացքը, քաղաքային և գյուղական առօրեական կյանքի առանձնահատկություններն ու փոփոխությունները:

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Արդյունաբերական հասարակություն: Արդյունաբերական հասարակության ձևավորումը Հայաստանում:

2.     Գյուղական կյանքի և կենցաղի փոփոխությունները:

3.     Մեծ հայրենադարձությունը: Հայրենադարձների ներդրումը ՀԽՍՀ քաղաքային կյանքի զարգացման մեջ:

4.     Խորհրդահայ քաղաքացու առօրեական կյանքը:

5.     Հայերը ԽՍՀՄ այլ հանրապետություններում: Առօրյա կյանքն ու կենցաղը:

6.     Արդի հայ հասարակությունը: Քաղաքային և գյուղական առօրեական կյանքի առանձնահատկություններն ու փոփոխությունները:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Տեսանյութի կամ ֆիլմի դիտում և քննարկում

·         Սահիկաշարի կամ տեսանյութի պատրաստում

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Զանգվածային լրատվամիջոցների և համացանցային տեղեկատվության  վերլուծություն

·         Նախագծային աշխատանք

Զարգացում

Ի՞նչ է  զարգացումը:

·      Զարգացումը այնպիսի փոփո­խություն է, որի հետևան­քով առաջանում է որա­կա­կան նոր առաջա­դիմական  վիճակ:

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր

Աշխարհագրություն – տվյալ ժամանակաշրջանի տարածաշրջանի  պետությունների վարչա-քաղաքական և աշխարհագրական միջավայրի իմացություն

Հասարակագիտություն - «Մարդ և քաղաքականություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Պետություն և քաղաքականություն», «Մտածողության մոդելներ», «Մարդ և հասարակություն», «Հասարակական կյանքի օրինաչափությունները» թեմաներ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39

Թեմա 4. 

Երևանը՝ կրթամշակութային կենտրոն

Նպատակ

Զարգացնել կրթամշակութային նորարարությունների ընթացքն ու արդյունքները և Երևանի՝ կրթամշակութային կենտրոն լինելու դերն ու նշանակոթյունը հետազոտելու հմտություններ:

Վերջնարդյունքներ

1.     Ներկայացնի կրթական և գիտական նորարարության պատմությունը և նշանավոր գործիչների գործունեությունը XX դարում:

2.    Ներկայացնի կրթական համակարգի զարգացման ընթացքը, առանձնահատկությունները, համալսարանական կյանքի զարգացումը:

4.    Վերլուծի մշակույթի զարգացման նախադրյալները, հիմնական ուղղությունները, առանձնահատկությունները, ընթացքն ու արդյունքները:

5.    Գնահատի հայկական մշակութային ձեռքբերումները հայոց և համաշխարհային մշակույթի համատեքստում։

6.   Գիտակցի մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, հաջորդ սերունդներին փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտությունը:

7.    Հետազոտի Երևանի տնտեսական զարգացման և համահայկական կրթամշակութային կենտրոն դառնալու պատմությունը։

Թեմայի բովանդակությունը

1.      Նորագույն շրջանի հայ մշակույթի զարգացման նախադրյալները, հիմնական ուղղություններն ու առանձնահատկությունները:

2.     Կրթական համակարգը: Համալսարանական կյանքի զարգացումը:

3.     Մշակութային կյանքի վերելքը Խորհրդային Հայաստանում:

4.     Սփյուռքահայ մշակույթը:

5.     Հայկական արվեստի հանրահռչակումն ու միջազգայնացումը:

6.     Նորագույն շրջանի հայ մշակութային ձեռքբերումները և դրանց տեղը հայոց և համաշխարհային մշակույթի համատեքստում:

7.     Երևանը՝ համահայկական կրթամշակութային կենտրոն:

Առաջարկվող գործունեության ձևեր

Խաչվող հասկացություններ

·         Աղբյուրների ուսումնասիրություն

·         Գեղարվեստական ստեղծագործությունների ուսումնասիրություն

·         Շնորհանդեսների ներկայացում

·         Էսսեի կամ ակնարկի պատրաստում

·         Հետազոտական աշխատանք

(հիմնախնդիրների հետազոտում և այլն)

·         Խնդիրների առաջադրում և լուծումների ներկայացում ու քննարկում

·         Զանգվածային լրատվամիջոցների և համացանցային տեղեկատվության  վերլուծություն

·         Նախագծային աշխատանք

Անհատական և մշակութային արժեհամակարգ

Որքանո՞վ է մշակույթը կարևոր անհատի կյան­քում:

·      գաղափարների, համոզմունքների, արժեք­ների զգացողությունների, մշակու­թա­յին դրսևորում­ների արժևորում

միջմշակութային արժեքների առնչութ­յուն­­ների բացահայ­տում, ազգային ու համաշխարհային մշակութային արժեքները պահպանելու, զարգացնելու, փոխանցելու և հանրահռչակելու անհրաժեշտության արժևորում

Միջառարկայական կապերը թեմայում

Համաշխարհային պատմություն – տվյալ ժամանակաշրջանի երկրների քաղաքական գործընթացներ, նշանավոր գործիչներ, պատմական կարևոր իրադարձություններ, դեպքեր, փաստեր

Հայ գրականություն – գեղարվեստական ստեղծագործություններ

Հասարակագիտություն - «Մարդ և գեղագիտություն», «Թիմային և նախագծային աշխատանք», «Մտածողության մոդելներ», թեմաներ

Արվեստ - մշակույթի տարբեր բնագավառներ (ճարտարապետություն, երաշտություն,  կերպարվեստ, կիրառական արվեստ), պատմաճարտարապետական հուշարձաններ

Կապը Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված միջնակարգ ծրագրի վերջնարդյունքների հետ

Մ7, Մ11, Մ14, Մ16, Մ17, Մ18, Մ 27, Մ 28, Մ 29, Մ39, Մ40, Մ41