Հիշել նախագիծը
Հայաստանի Հանրապետության սնանկության օրենսգրքի և հարակից օրենքների նախագծեր
Ամփոփաթերթում ներառվում են նախագծի վերաբերյալ ներկայացված բոլոր բովանդակային առաջարկությունները, առցանց գրվածները` 2 աշխատանքային օրվա, էլ. փոստով ուղարկվածները` 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում
| h/h | Առաջարկության հեղինակը, ստացման ամսաթիվը | Կարգավիճակ | Առաջարկության բովանդակությունը | Կցված փաստաթղթերը | Եզրակացություն | Դրույթ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 1 | Hayk Hovsepyan 01.04.2025 10:12:47 | Իմ կարծիքով անհրաժեշտ է նախագծի 3-րդ հոդվածի 1ին մասի 2-րդ և 3րդ կետերը համապատասխանեցնել միմյանց։ Թե չէ դուրս է գալիս որ մի դեպքում <<2) փաստացի անվճարունակություն՝ իրավիճակ, որի պայմաններում պարտապանը ունի օրենքով սահմանված նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկը գերազանցող չափով անվիճելի վճարային դրամական պարտավորությունների՝ 90-օրյա կամ ավելի ժամկետով կետանց։ Մյուս դեպքում․ <<3) հաշվեկշռային անվճարունակություն՝ իրավիճակ, որի պայմաններում հաշվապահական հաշվառման կանոնների հիման վրա կատարված գնահատմամբ պարտապանի պարտավորությունները գերազանցում են պարտապանի ակտիվների արժեքը>>:Այսինքն , 10դրամի դեպքում էլ կարող է ճանաչվել անվճարունակ։ 2․ Վերջին տարիներին երկքղաքացիների և միգրացիայի ավելացման հետ ավելացել են նաև նրանց կողմից իրավաբանական անձ հանդիսացող կազմակերպությունների ստեղծումը, որոնց սնանկացման դեպքում փաստացի որևէ գույք չկա, կամ անձը ՀՀ -ում չէ։։ Իմ կարծիքով հարկային մարմնի և պետռեգիստրի հետ միասին պետք է ուսումնասիրել այդ իրավաբանական անձ հանդիսացող կազմակերպությունների , ինչպես նաև չգործող , կամ գործունեությունը ժամանակավոր դադարեցրած կազմակերպությունների, 1 օրով գործող կազմակերպությունների սնանկացման հավանականությունը, ՀՀ տարածքում նրանց ունեցած գույքերը, այդ թվում ֆինանսական միջոցները։ 3․ Բանկային համակարգի հետ վերլուծել երաշխավորի ինստիտուտը, այն հաշվով, որ երաշխավոր չեն կարող լինել այն անձինք, ովքեր արդեն սնանկ են, կամ գտնվում են այդ գործընթացում, ունեն ժամկետանց վարկային պարտավորություններ և այլն։ 4․Ըստ էության նախագիծը կարգավորում է միայն սնանկացման գործընթացը խնդիրներ ստեղծելով պետական մյուս մարմինների համար։ Ոստի անհրաժեշտ է շահագրգիռ մարմինների հետ համակողմանի քննարկել ծագող պրակտիկ խնդիրները և տալ դրանց լուծումները։ Անհրաժեշտության դեպքում փոփոխություններ կատարել համապատասխան օրենքներում։ | ||||
| 2 | Սյուզաննա Մանուչարյան 01.04.2025 11:36:21 | Որ վարկերի տոկոսաղրույքները ցսօր լինեն ավելի շատ շահառուներ կլինեն,որի շնորհիվ եկամուտը կավելանա։ | ||||
| 3 | Էռնանի Ղումաշյան 05.04.2025 23:01:50 | Առաջարկում եմ այս օրենքում որքան հնարավոր է արտոնություն շնորհել 44- օրյա պատերազմի մասնակիցներին։ Շատ երիտասարդների գիտեմ, որ փորձեցին պատերազմից հետո աշխատանք փնտրել՝ սպառողական վարկերից օգտվել։ Հետո ինչ- ինչ պատճառներով զրկվեցին պետական աշխատանքից և չեն կարողանում վարկերը մարել։ Օրենքում մեր հերոս տղաներին փոքր- ինչ արտոնություն շնորհեք։ Շնորհակալություն | ||||
| 4 | Տիգրան Ստեփանյան 06.04.2025 10:53:32 | Առաջարկում եմ նախագծային օրենսգրքի 256-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետում <<ոչ շուտ քան հինգ աշխատանքային օր առաջ>> բառակապակցությունը փոխարինել <<ոչ շուտ քան մեկ ամիս առաջ>> բառակապակցությամբ։ | ||||
| 5 | Տիգրան Ստեփանյան 06.04.2025 10:56:33 | Նախագծային օրենսգրքի 255-րդ հոդվածի 3-ին մասի 9-րդ կետն առաջարկվում է կամ հստակեցնել /կոնկրետ մատնանշել, թե ինչ տեղեկությունների մասին է խոսքը/, կամ բացառել։ | ||||
| 6 | Տիգրան Ստեփանյան 06.04.2025 11:28:13 | Նախագծային օրենսգրքի 256-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետում << ստացված ոչ ուշ, քան ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանաչելու դիմումն ուղարկելուց տասը օր առաջ >> բառակապակցությունը փոխարինել << ստացված ոչ ուշ, քան ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանաչելու դիմումն ուղարկելուց մեկ ամիս առաջ >> բառակապակցությամբ։ Կամավոր սնանկության դիմումները հաճախ վերադարձվում են, իսկ դատարանների մատնանշած թերությունների վերացման և դիմումի կրկին ներկայացման համար, որպես կանոն, պահանջվում է բավականին երկար ժամանակ։ Մինչդեռ մեկ տասնյակից ավելի բանկերից տեղեկանքներ վերցնելը ժամանակատար է և ծախսատար /բանկերը նման քաղվածքների տրամադրման համար գանձում են 3․000-5․000 ՀՀ դրամ։ Այսինքն՝ սնանկության եզրին կանգնած անձը դիմումի վերադարձման դեպքում, բացի վերադարձման մասին որոշմամբ սահմանված թերությունները վերացնելուց, պետք է նաև կրկին շուրջ 18 բանկ այցելի և շուրջ 70․000 ՀՀ դրամ լրացուցիչ ծախս կատարի տեղեկանքները թարմացնելու համար։ Եթե նման կարգավորում սահմանելու նպատակը կամավոր սնանկության դիմումների քանակը կրճատելն է, ապա ավելի արդար և տրամաբանական կլինի կետանցված պարտավորության շեմն ավելացնելը, այլ ոչ արհեստական խոչընդոտներ սահմանելը։ | ||||
| 7 | Տիգրան Ստեփանյան 06.04.2025 11:37:06 | Տարիներ շարունակ խոսվում է ֆինանսական կազմակերպությունների կողմից ներկայացվող հարկադիր սնանկության դիմումներով կառավարիչների թեկնածություն առաջարկելու կառուցակարգը վիճակահանությամբ փոխարինելու անհրաժեշտության մասին, սակայն այդ հարցին նախագծով անդրադարձ չի կատարվել։ Առաջարկում եմ ավելացնել նման կարգավորում։ | ||||
| 8 | Արգամ Խաչատրյան 13.04.2025 16:42:06 | Սնանկության հարաբերությունների կենտրոնական հիմնասյունը սնանկության գործով կառավարիչն է, եթե օրենսդրորեն չձևակերպվի կառավարչի` 1) սնանկության հարաբերությունների մասնակցի բնութագիրը, 2) գործունեության բնութագիրը, և 3) դրանց վրա չկառուցվեն վերջինիս մասնակցությամբ հարաբերությունների օրենսդրական կարգավորումները, ապա Նախագիծը կարժանանա գործող Օրենքի ճակատագրին, այսինքն` ՀՀ Սահմանադրության 1-ին, 11-րդ, 59-րդ հոդվածների, 57-րդ հոդվածի 5-րդ մասի պահանջներին չհամապատասխանող: Նախագծի վերաբերյալ առկա են բազմաթիվ դիտարկումեր (մոտ 100 և ավել), սակայն դրանք ներկայացնելը և քննարկման առարկա դարձնելը անիմաստ և անտեղի աշխատանք է կառավարիչների համար: Նման քննարկումները կլինեն տեղին բացառապես վերոնշյալ սկզբունքային կարգավորումների համատեքստում: Հետևապես` եթե Նախագծի գլխավոր նպատակը Համաշխարհային բանկի զեկույցների համաձայն «Սնանկության կարգավորում» ցուցիչով բարձր դիրքեր գրավելն է (ինչպես նշված է Նախագծի հինավորումներում), ապա առաջարկվում է Նախագծի ընդունումը չհետաձգել 2026թ. հուլիս ամիս, հնարավորինս արագացնել (եթե այն կնպաստի այդ ցուցիչների բարելավմանը): Իսկ եթե առաջնահերթ նպատակը ՀՀ-ում սնանկության հարաբերությունները համապարփակ կարգավորող օրենսգիրք ունենալն է` համահունչ ՀՀ տնտեսական դաշտին, անկախ Համաշխարհային բանկի զեկույցներից, ապա առաջարկվում է դադարեցնել Նախագծի հանրային քննարկումները, վերամշակել այն, ապա նոր այն ներկայացնել քննարկումների : | ||||
| 9 | Արգամ Խաչատրյան 13.04.2025 16:42:06 | Հակիրճ դիտարկում կառավարչի գործունեության բնույթի վերաբերյալ` Գործող օրենքով կառավարչի գործունեությամբ զբաղվելու համար կառավարչի որակավորում ունեցող անձը պետք է պարտադիր հաշվառված լինի որպես անհատ ձեռնարկատեր: Այս դրույթի հիման վրա լիազոր մարմինը տվել է պարզաբանում, որ “կառավարչի գործունեությունը ձեռարկատիրական գործունեություն է”: Կառավարչի գործունեությունը ՏԳՏԴ-ում դասակարգված է M69.10.0 կոդի տակ, այսինքն` իրավաբանական գործունեություն: Նախագծով` կառավարչի գործունեությամբ զբաղվելու համար ԱՁ հաշվառվելու պահանջը պահպանված է, ավելին` առևտրային կազմակերպություններին ևս իրավունք է վերապահվել կառավարչի գործունեությամբ զբաղվել: Իսկ ՏԳՏԴ դասակարգման մեջ փոփոխություն նախատեսված չէ: Այսինքն` նախագծի կարգավորումները լիազոր մարմնին հիմք են տալիս ասելու, որ կառավարչի գործունեությունը ա/ մասնագիտական` իրավաբանական գործունեություն է, բ/ ձեռնարկատիրական գործունեություն է: Այսինքն` այն պետք է համապատասխանի ՀՀ Սահմանադրության 11-րդ հոդվածով ՀՀ-ում հռչակված տնտեսական կարգի հիմքերին, ՀՀ ՔՕ 2-րդ հոդվածով տրված ձեռնարկատիրական գործունեության հասկացության չափանիշներին և 3-րդ հոդվածով նախատեսված քաղաքացիական օրենսդրության սկզբունքներին: Հետևապաես` Նախագիծը պետք է տա առնվազն հետևյալ հարցերի պատասխանները` 1) Արդյոք Նախագծով ապահովվում է շուկայական տնտեսությանը բնորոշ` կառավարչի ձեռնարկատիրական գործունեությանը համապատասխան տնտեսական դաշտի առկայությունը (արդյոք պահպանված է տնտեսական հիմնական օրենքը` Առաջարկի և Պահանջարկի օրենքը), 2) Արդոք այդ ձեռնարկատիական գործունեությունը հիմնված է ազատ տնտեսական մրցակցության վրա, 3) Արդյոք կառավարչի գործունեության հիմնական նպատակը շահույթ ստանալն է, 4) Արդյոք կառավարիչը գործունեությունը իրականացնում է ինքնուրույն, 5) Արդյոք կառավարչի գործունեությունը իրենից ներկայացնում է ծառայություններ մատուցելու գործունեություն (այն էլ իրավաբանական), 6) Արդյոք կառավարչի գործունեությունը հիմնված է բացառապես իր ռիսկի վրա, 7) Արդյոք պարզորոշված են կառավարչի տնտեսական գործունեության հարաբերությունների մասնակիցները` ծառայությունների մատուցման կողմերը, 8) Արդյոք առկա են այդ մասնակիցների հավասարության, կամքի ինքնավարության, գույքային ինքնուրույնության, ի շահ իրենց (կառավարչի կողմից) իրավունքների իրականացման պայմանները: Նախագծով տրված կարգավորումները (կառավարչի ընտրություն-առաջադրում-նշանակում, իրավունքներ-պարտականություններ, վարձատրություն-փոխհատուցում, գործունեության վերահսկողություն, անկախություն-օբյեկտիվություն, պատասխանատվություն, մասնագիտական կառույցի հետ փոխհարաբերություններ և այլն) hամապատասխան մասնագետների հետ քննարկումների արդյունքում (օգտվելով նաև ՀՀ սահմանադրական դատարանի որոշումներից) պարզվել է, որ վերոնշյալ հարցերի պատասխանները 99%-ով բացասական են, այսինքն` առկա է Նախագծի Սահմանադրականության հարց: | ||||
| 10 | Արթուր Սևինյան 15.04.2025 11:20:58 | Օրենսգրքի նախագծի 5-րդ հոդվածով նախատեսված է՝ Պարտապան ֆիզիկական անձի անվճարունակության հատկանիշները և սնանկ ճանաչելու հիմքերը: Նույն հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ 4) Կամավոր սնանկության դիմումի դեպքում, պարտապան ֆիզիկական անձը պետք է ապացուցի, որ կետանցը պայմանավորված է իր կողմից վճարում կատարելու փաստացի անկարողությամբ։ Այս առումով հարկ եմ համարում ընդգծել, որ որևէ կերպ հստակեցված չէ,թե պարտապան ֆիզիկական անձը ինչ եղանակով և կոնկրետ ինչ հանգամանքներ ու ինչ ապացույցներ պետք է ներկայացնի՝ ի հիմնավորումն իր կողմից վճարում կատարելու փաստացի անկարողության վերաբերյալ: Այստեղ առկա են ողջամիտ ռիսկեր առ այն, որ այս իրավական անորոշությունը ցանկացած դեպքում դատարանի համար կարող է ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանանաչելու դիմումը մերժելու հիմք հանդիսանալ: Նույն հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ 5) Եթե ֆիզիկական անձ պարտապանը փաստացի անվճարունակ է, սակայն առկա են բավարար հիմքեր, որոնք թույլ են տալիս ողջամիտ հետևություն անել առ այն, որ սպասվող դրամական միջոցների մուտքերից ելնելով, ներառյալ ֆիզիկական անձի գործունեությունից եկամուտները կամ նրա հանդեպ ունեցած պարտքի մարումը, ֆիզիկական անձ պարտապանը կկարողանա սեղմ ժամկետում կատարել սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված պարտավորությունները, ապա Սնանկության դատարանն իրավասու է մերժելու ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանանաչելու դիմումը։ Այստեղ նույնպես առկա են մի շարք խնդրահարույց ու չպարզաբանված եզրույթներ այն առումով, թե ողջամիտ հետևություն անելը ինչ չափորոշիչներով պետք է սահմաված լինի, կամ ինչպես պետք է հասկանալ, թե ինչ է նկատի ունեցվել սպասվող դրամական միջոցների մուտքեր ասելով, կամ ինչպես պետք է պարզվի, որ ֆիզիկական անձ պարտապանը կարողանալու է սեղմ ժամկետում կատարել իր անվիճելի վճարային պարտավորությունները: Օրենսգրքի նախագծի 255-րդ հոդվածով նախատեսված է՝ ֆիզիկական անձ պարտապանի կամավոր սնանկության դիմում ներկայացնելու պայանջները: Նույն հոդվածի հոդված 3-րդ մասի 8-րդ կետում նշված է՝ 8) դատարանների, արբիտրաժային տրիբունալների վարույթներում պարտապանի դեմ քննվող գործերի, պարտապանի մասով բոլոր կատարողական վարույթների, ինչպես նաև պարտապանի հաշիվներից միջոցներ դուրս գրելու հետ կապված ցանկացած այլ փաստաթղթերի վերաբերյալ տեղեկատվություն: Այս առումով հարկ եմ համարում ընդգծել, որ եթե պարտապանի մոտ առկա է փաստացի անվճարունակություն, այն է՝ վերջինս ունի օրենքով սահմանված նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկը գերազանցող չափով անվիճելի վճարային դրամական պարտավորությունների՝ 90-օրյա կամ ավելի ժամկետով կետանց, ապա ինչ անհրաժեշտություն կա, որպեսզի դիմումատուն դիմումին կից ներկայացնի իր վերաբերյալ տարբեր մարմիններում քննվող գործերի, բոլոր կատարողական վարույթների, ինչպես նաև իր հաշիվներից միջոցներ դուրս գրելու հետ կապված ցանկացած այլ փաստաթղթերի վերաբերյալ տեղեկատվություն: Նույն մասի 9-րդ կետով նշված է՝ 9) սնանկության գործի քննության հետ կապված այլ տեղեկություններ; Այստեղ արդեն իսկ առաջանում է իրավական որոշակիության հարց, քանի որ որևէ կերպ հստակեցված չէ, թե կոնկրետ ինչ բնույթի, ինչ վաղեմության այլ տեղեկություններ պետք է ներկայացվեն, որպիսի պայմաններում այս անորոշությունը ցանկացած դեպքում դատարանի համար կարող է ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանանաչելու դիմումըմերժելու հիմք հանդիսանալ: Օրենսգրքի նախագծի 256-րդ հոդվածով նախատեսված է՝ ֆիզիկական անձ պարտապանի կամավոր սնանկության դիմումին կից ներկայացվող փաստաթղթերը: Նույն հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն՝ 1) դիմումին կից ներկայացվում են նաև՝ փաստաթղթեր, որոնք հաստատում են անձի՝ անհատական ձեռնարկատիրոջ կարգավիճակ ունենալու կամ չունենալու հանգամանքը՝ ստացված սնանկության ճանաչման դիմումը դատարան ներկայացնելուց ոչ շուտ քան հինգ աշխատանքային օր առաջ: Այս առումով հարկ եմ համարում ընդգծել, որ նախագծի հեղինակը /ները/ հավանաբար նկատի է ունեցել ՀՀ ԱՆ իրավաբանական անձանաց պետական ռեգիստրի գործակալությունից փաստաթղթային տեսքով ստացված տեղեկատվությունը դիմումին կից ներկայացնելու հանգամանքը: Եթե իրականում դա այդպեսէ, ապա անտրամաբանական է այն, թե նախագծով նախատեսված ֆիզիկական անձ պարտապանի կողմից ի թիվս այլնի՝ տարբեր մարմիններից ու կազմակերպություններից պարտադիր հավաքագրման, ձեռքբերման ենթակա բազմաթիվ բարդ փաստաթղթերին զուգահեռ, ինչպես է ողջամիտ ժամկետ սահմանվել հիշյալ մարմնից դիմումը դատարան ներկայացնելուց ոչ շուտ քան հինգ աշխատանքային օր առաջ այտ տեղեկատվության ներկայացումը, քանի որ հարցման պատասխանը պետական մարմնից ելքագրվելուց և փոստով առաքվելուց հետո պրակտիկայում առնվազն երկու-երեք օր հետո է դիմողին հանձնվում, իսկ մարզերում այդ գործընթացքը մի փոքր ավել ժամանակ է պահանջում: Հետևաբար, նման ժամանակային առումով սահմանփակում դնելը ողջամիտ և իրատեսական չէ, ինչպես նաև ոչ իրավաչափ է: Նույն մասի 2-րդ կետի համաձայն՝ 1) դիմումին կից ներկայացվում են նաև՝ փաստաթղթեր, որոնք հաստատում են ֆիզիկական անձ պարտապանի պարտքը, դրա ծագման հիմքերը և պարտատերերի պահանջները ամբողջությամբ բավարարելու անհնարինությունը: Այստեղ, եթե որոշակի չափով կարելի է ընկալել պարտապանի պարտքի և դրա ծագման հիմքերի իմաստը (օրինակ՝ վարկային պայմանագիր, դատական ակտ), այնուամենայնիվ անհասկանալի է, թե պարտապանը ինչ ձևանմուշի, որ մարմնից կամ ինչ վաղեմության փաստաթուղթ պետք է ներկայացնի՝ պարտատերերի պահանջները ամբողջությամբ բավարարելու անհնարինությունը հիմնավորելու համար: Նույն հոդվածի մասի 2-րդ 7-րդ կետի համաձայն՝ 7) դիմումին կից պետք է ներկայացվի նաև՝ բանկի կողմից տրամադրված տեղեկանք՝ բանկում հաշիվների, ավանդների առկայության և մնացորդների մասին, ինչպես նաև դիմումի ներկայացմանը նախորդող հինգ տարվա ընթացքում կատարված դրամական փոխանցումների և այլ գործարքների վերաբերյալ քաղվածքներ՝ ստացված ոչ ուշ, քան ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանաչելու դիմումն ուղարկելուց տասը օր առաջ: Այս առումով միանշանակ պետք է արձանագրել, որ նախագծով նախատեսվել են այնպիսի պահանջներ, որոնք ամողջովին անիրատեսական են և պարտապանի կողմից կամավոր սնանկության դիմում ներկայացնելու նախաձեռնության ու դրա արդյունքում դիմումը վարույթ ընդունելու, ապա՝ վճիռ ունենալու շանսերը գրեթե անհավանակն են: Այս դիքորոշման հանգել եմ գործող պրակտիկայից: Այսպես. Եթե ֆիզիկական անձը ՀՀ-ում գործող բոլոր առևտրային բանկերին դիմում է ներկայացնում՝ խնդրելով իր վերաբերյալ տրամադրել միայն տեղեկատվություն բանկում իր անվամբ առկա բանկային հաշիվների և դրանցում դրամական միջոցների առկայության /բացակայության/ վերաբերյալ, ապա ընդամենը մի քանի բանկ է տեղեկատվությունը անվճար տրամադրում, իսկ շուրջ 13-ից 14 բանկ տեղեկատվության տրամադրման համար վճար է պահանջում, որոնց ընդհանուր գումարը կազմում է շորւջ 100.000 դրամ: Բացի այդ, դիմումի պատասխանը միջին ժամանակագրականով պարտապաին ուղարկվում է 10-ից 15 աշխատանքային օրվա ընթացքում, այսինք՝ մոտ 15-ից 20 օրվա ընթացքում: Ավելին՝ եթե պարտապանը փորձի հիշյալ տեղեկատվությունը ստանալուց բացի, դիմումով խնդրի տրամադրել նաև դիմումի ներկայացմանը նախորդող հինգ տարվա ընթացքում կատարված դրամական փոխանցումների և այլ գործարքների վերաբերյալ քաղվածքներ, ապա ակնհայտ տրամաբանական է, որ նախ՝ այդքան երկար վաղեմության տեղեկատվությունը բանկի կողմից պարզելը ինքնին ավելի երկար ժամանակ կպահանջի՝ հետևաբար այն շատ ավելի ուշ ժամկետներում պարտապանին հասանելի կդառնա, իսկ նման ծավալով տեղեկատվության սակագինը ավելի կբարձրանա: Հետևաբար, նման պայմաններում պարտապանաը օբյեկտիվորեն զրկված կլինի բոլոր բանկերից տեղեկատվությունը հիմնավարող փաստաթղթեռրը այնպես հավաքագրել, որպեսզի դրանք կարողանա ներկայացնել ոչ ուշ, քան սնանկ ճանաչելու դիմումն ուղարկելուց տասը օր առաջ: Բացի այդ, չի բացառվում այնպիս իրավիճակ, որ պարտապանը որևէ բանկում վճարում կատարի ու թեկուզև մի քանի օրվա մեջ տեղեկատվությունը ստանա, սակայն մեկ այլ բանկում /բանկերում/ նույնպես վճարումը կատարի, սակայն այդ բանկը /բանկերը/ օրինակ՝ 10 օր հետո տեղեկատվությունը տրամադրվի, որպիսի պայմաններում 1-ին բանկում կատարված վճարումը և տրամադրված փաստաթուղթը արդեն իսկ ժամկետանց դառնա ու անիմաստ ֆինանսական ծախսեր տըեղի ունենա: Նույն հոդվածի 10-րդ և 11-րդ կետերում համապատասխանաբար նշված է, որ դիմումին կից նաև պետք է ներկայացվեն՝ ամուսնական պայմանագրի պատճենը և երեխայի ծննդյան վկայականի պատճենը, սակայն որևէ կերպ չի պարազաբանվել ու չի պատճառաբանվել, թե ինչ էական նշանակություն ունեն այդ փաստաթղթերը ֆիզիկական անձ պարտապանի կամավոր սնանկության դիմում ներկայացնելու համար, հատկապես այն դեպքում, երբ Հայաստանի Հանրապետությունում ամուսնական պայմանագրեր հնարավոր է միայն սակավաթիվ ամուսիններ կնքած լինեն: Բացի այդ, համաձայն նախագծի՝ այդ փաստաթղթերը ներկայացնելը իմպերատիվ պահանջ է, սակայն հստակեցված չէ, որ եթե անձը ամուսնացած չէ, կամ երեխա չունի, ապա ինչպես կամ որ մարմնից պետք է այդ փաստաթղթերը ներկայացնի: Նույն հոդվածի 14-րդ կետում նշված է՝ 14) դիմումին կից պետք է ներկայացվեն նաև սնանկության գործի քննության հետ կապված այլ փաստաթղթեր։ Պետք է նկատել, որ հենց այստեղ է կայանում ամենագլխավոր իրավական որոշակիության խնդիրը, քանի որ հստակեցված չէ, թե խոսքը ինչ փաստաթղթերի մասին է, որպիսի պայմաններում այս պահանջի այսպես ասած չկատարելը բոլոր դեպքերում դատարանի համար կարող է ֆիզիկական անձ պարտապանին սնանկ ճանանաչելու դիմումը մերժելու հիմք հանդիսանալ: Նաև պետք է արձանագրենք, որ նախագծից դուրս է մնացել մի այնպիսի էական հանգամանք, այն է՝ խոսք անգամ չկա այն մասին, որ պարտապանի կողմից սնանկության դիմումին կից փաստաթղթերը ներկայացնելու անհնարինության դեպքում նա կարողանա, իրավունք ունենա և պարտավոր լինի դրա վերաբերյալ պատճառաբանված հիմնավորում ներկայացնել դատարան, ինչը ներկայումս Սնանկության մասին ՀՀ օրենքով հստակ կարգավորված է: Իսկ մեր գնահատմամբ այս սկզբունքը կապահովի քաղաքացու սահմանադրական իրավունքները, քանի որ հնարավոր է իրավիճակ, որ օրինակ՝ թեկուզև դիմում ներկայաված լինելու պայմաններում էլ բանկը պարտապանին ընդհանրապես վարկային պայմանագրի պատճե կամ օրինակ կամ քաղվածք չտրամադրի և այլն: Ամփոփելով շարադրյալը, կարող ենք գալ այն ողջամիտ եզրահանգման, որ Օրենսգրքի նախագիծը լի է բազմաթիվ խնդրահարույց դրույթներով, առկա են պարտապանի վրա դրված չհստակեցված ու չպատճառաբանված անհամաչափ պահանջներ, առկա է իրավական որոշակիության խնդիր, հաշվի չի առնվել Հայաստանի Հանրապետությունում գործազրկության բարձ շեմը, հաշվի չի առնվել բազմաթիվ պարտապանների անվճարունակության հանգամանքը և այդպես շարունակ: | ||||
| 11 | Վահագն Դավթյան 15.04.2025 23:09:07 | Սնանկության օրենսդրության փոփոխության վերաբերյալ իրավական դիտարկումներ Կառավարչի թեկնածուի առաջադրման անհամաչափությունը Ներկայումս քննարկվող օրենսդրական նախագիծը սահմանում է կառավարչի թեկնածուի առաջադրման հնարավորություն հարկադիր սնանկության վարույթի շրջանակներում, սակայն նույն հնարավորությունն անհիմն կերպով բացակայում է ֆիզիկական անձանց կամավոր սնանկության դիմումների պարագայում։ Նշված արգելքի հիմնավորումը՝ ֆիզիկական անձանց կողմից հնարավոր չարաշահումների կանխարգելումը, գործնականում հանգեցրել է անցանկալի հետևանքների։ Գործնականում նկատվում է ֆիզիկական անձանց «հարկադիր» սնանկության դեպքերի զգալի ավելացում, ինչը վկայում է այն մասին, որ գործող կարգավորումը չի ծառայում իր հռչակված նպատակին։ Թեև պետական բյուջեն ստանում է լրացուցիչ մուտքեր պետական տուրքի տեսքով, սակայն այս հանգամանքը չի կարող արդարացնել անձանց իրավունքների անհամաչափ սահմանափակումը։ Այլընտրանքային լուծում կարող է հանդիսանալ Ռուսաստանի Դաշնության օրենսդրական մոդելի ներդրումը, համաձայն որի՝ կամավոր սնանկության դիմում ներկայացնողի համար ընթացակարգն ավելի մատչելի է դարձվում, սակայն միաժամանակ սահմանվում է պարտականություն՝ հոգալու սնանկության վարույթի ծախսերը պետական տուրքի չափով կամ դրանից պակաս գումարի սահմաններում։ Կառավարչի թեկնածուի առաջադրման համակարգային խնդիրներ Ուշադրության է արժանի այն հանգամանքը, որ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն՝ որպես ամենապահանջկոտ և պատրաստված պահանջատեր, սնանկության կառավարչի թեկնածու չի առաջարկում՝ կոռուպցիոն ռիսկերի կանխարգելման նկատառումներով։ Այս մոտեցումը թույլ է տալիս բացառել ՀՀ ՊԵԿ պաշտոնյաների և սնանկության կառավարիչների միջև հնարավոր փոխկապակցվածությունը կամ շահերի բախումը։ Մինչդեռ ֆինանսական կառույցների կողմից կառավարիչների առաջադրման պրակտիկան առաջացնում է որոշակի մտահոգություններ: Շրջանառվող տեղեկությունների համաձայն (թեև դրանք պաշտոնապես չեն հաստատվել), ֆինանսական կառույցների կողմից կառավարիչներին գործերի հանձնարարումը կարող է տեղի ունենալ որոշակի ոչ պաշտոնական վճարումների դիմաց։ Նման երևույթի առկայության պարագայում կառավարիչը, ստանալով գործը ֆինանսական հաստատությունից, փաստացի զրկվում է իր անկախությունից՝ խաթարելով սնանկության վարույթի արդարությունն ու անկողմնակալությունը։ Հատկանշական է, որ քննարկվող նախագիծը չի նախատեսում դատավորի թեկնածուի առաջադրման հնարավորություն, ինչը ճիշտ մոտեցում է՝ դատական անկախության և անկողմնակալության տեսանկյունից։ Նույն սկզբունքը պետք է կիրառելի լինի նաև սնանկության կառավարիչների նկատմամբ՝ հաշվի առնելով նրանց կարևոր դերը սնանկության վարույթում։ Եզրակացություն և առաջարկություններ Առկա է ակնհայտ հակասություն այն հանգամանքի միջև, որ հարկադիր սնանկության դեպքում թույլատրվում է առաջադրել կառավարչի թեկնածու, մինչդեռ կամավոր սնանկության դիմում ներկայացնողը զրկված է այդ իրավունքից։ Գործնական դիտարկումները ցույց են տալիս, որ կամավոր սնանկության ոլորտում չարաշահումները նույնիսկ ավելի հազվադեպ են, քան հարկադիր սնանկության գործերում։ Այս հարցի կարգավորման առավել արդարացի լուծումները կարող են լինել՝ Կառավարչի թեկնածու առաջադրելու իրավունքը վերապահել բոլոր դիմողներին՝ անկախ սնանկության տեսակից, կամ Այդ իրավունքը սահմանափակել բոլորի համար՝ կառավարչի թեկնածուի ընտրության իրավունքը վերապահելով բացառապես լիազոր մարմնին։ Իրավական որոշակիության և անկողմնակալության տեսանկյունից առավել նախընտրելի է կառավարիչների թեկնածուների ընտրության վիճակահանության մեխանիզմը, որն ապահովում է առավելագույն թափանցիկություն և արդարություն՝ նվազեցնելով սուբյեկտիվ գործոնների ազդեցությունը սնանկության վարույթի ընթացքի վրա։ | ||||
| 12 | Վահագն Դավթյան 15.04.2025 23:13:46 | Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանվում հաշվեկշռային անվճարունակություն հասկացողությունը ՝ իրավիճակ, որի պայմաններում հաշվապահական հաշվառման կանոնների հիման վրա կատարված գնահատմամբ պարտապանի պարտավորությունները գերազանցում են պարտապանի ակտիվների արժեքը: Այս ձևակերպումից պարզ չէ թե որքան պետք է պարտավորությունները գերազանցեն ակտիվների արժեքը: | ||||
| 13 | Վահագն Դավթյան 15.04.2025 23:16:24 | Նախագծի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 52-րդ կետում առկա է վրիպակ` եզրակափող-ի փոխարեն պետք է լինի եզրափակող | ||||
| 14 | Վահագն Դավթյան 15.04.2025 23:19:03 | Նախագծի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի համաձայն Պարտապան իրավաբանական անձը համարվում է անվճարունակ՝ եթե հաշվապահական հաշվառման կանոնների հիման վրա կատարված գնահատմամբ պարտապանի պարտավորություններն գերազանցում են պարտապանի ակտիվների արժեքը (հաշվեկշռային անվճարունակություն): Հարց է առաջանում թե որքանով պետք է պարտավորությունները գերազանցեն ակտիվներին, որպեսզի պարտապանը համարվի անվճարունակ: | ||||
| 15 | Վահագն Դավթյան 16.04.2025 06:57:17 | Նախագծի 32-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի "բ" ենթակետով նախատեսված է միասնական էլեկտրոնային տեղեկատվական համակարգի միջոցով տեղեկատվություն ստանալու հնարավորություն: Կառավարության 03.06.2021թ-ի թիվ 898_ն որոշումը ուժի մեջ է մտել 01/01/2022թ-ից, մնացել է բացառապես թղթի վրա, համակարգը գոյություն չունի կամ ուղղակի կառավարիչներին դրանից օգտվելու մասին այլևս ոչ ոք չի հիշում: Մինչդեռ գոնե, որպես ժամանակավոր լուծում կարելի է կառավարիչներին հնարավորություն ընձեռել օգտվելու AENIS համակարգից: Մեր գործըկեր Արգամ Խաչատրյանը իր մեկնաբանություններում բարձրացրել է սնանկության գործով կառավարչի կարգավիճակի հարցը, ինչը շատ կարևոր առանցքային հարց է: Ըստ էության սնանկության գործով կառավարիչը կատարում է նմանատիպ գործողությունները, ինչ հարկադիր կատարողը, ունենալով ավելի պակաս գործիքակազմ և լինելով նվազ պաշտպանված օրենքի կողմից: Այս մոտեցումը շատ քիչ է փոխվել Նախագծով: | ||||
| 16 | Վահագն Դավթյան 16.04.2025 07:01:32 | Նախագծի 32-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի "իգ" ենթակետի համաձայան կառավարիչը սնանկության վարույթում գումար ստանալու իրավասություն ունեցող՝ բանկային հաշվեհամար չտրամադրած անձանց հասանելիք դրամական միջոցները դեպոնացնում է նոտարի դեպոզիտ հաշվեհամարին: Նոտարի դեպոզիտ հաշվին դեպոնացնելը վճարովի է և չարդարացված ծախս է: Կարելի է դեպոնացնել ցանկացած բանկում ստանալու իրավասություն ունեցող անձի անունով: Բանկերը հնարավոր է նույնիսկ տոկոսագումար տան ստացողին, այլ ոչ թե վարձատրություն ստանան դեպոնացնելու համար: | ||||
| 17 | Վահրամ Ապրեսյան 16.04.2025 13:53:22 | Առաջարկում եմ սույն Օրենսգրքում ներառել նաև Բանկերի, վարկային կազմակերպությունների, ներդրումային ընկերությունների, ներդրումային ֆոնդի կառավարիչների, ներդրումային ֆոնդերի և ապահովագրական ընկերությունների սնանկությունը առանձին գլխով, քանի որ 2001թ-ին ընդունված և մինչ օրս էական փոփոխության չենթարկված «Բանկերի, վարկային կազմակերպությունների, ներդրումային ընկերությունների, ներդրումային ֆոնդի կառավարիչների, ներդրումային ֆոնդերի և ապահովագրական ընկերությունների սնանկության մասին» օրենքը արդիկան չէ և պարունակում է ընդամենը 40 հոդված։ Նույնիսկ նշված գործերի քննությունը դեռ թողնված է ՀՀ Տնտեսկան դատարանին, որը 15 տարուց ավել է գոյություն չունի, իսկ նշված գործերով կառավարիչների առանձին որակավորում նախատեսված չէ։ | ||||
| 18 | Վահրամ Ապրեսյան 16.04.2025 15:11:02 | Օրենսգրքի 32 հոդվածի 1 մասի 1 կետով սահմանվում են կառավարչի լիազորությունները մինչև սնանկ ճանաչելու մասին վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու պահը՝ ա. սնանկության գործով դիմում է դատարան` սույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում. բ. Կառավարության որոշմամբ սահմանված՝ միասնական էլեկտրոնային տեղեկատվական համակարգի միջոցով տեղեկատվություն ստանալու կարգին համապատասխան տեղեկատվություն է ձեռք բերում այլ մարմիններից և անձանցից. գ. իրականացնում է օրենքով սահմանված այլ լիազորություններ։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ նշված վճիռը օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, ուստի կարգավորումը ենթադրում է կառավարիչ նշանակելուց մինչև վճիռ կայացնելը ընկած ժամանակահատվածը։ Քննվող սնանկության վարույթով կարող է կնքվել հաշտության համաձայնություն, կայացվել մերժման կամ կարճման վճիռ, որի պայմաններում պարտապանի գույքային և այլ իրավունքների մասին տեղեկությունները անտեղի հայտնի են դառնալու տվյալ սնանկության գործով նշանակված կառավարչին, ինչը կարող է մի շարք խնդիրներ առաջացնել թե նրա և թե պարտապանի կամ տեղեկատվությունը տրամադրած սուբյեկտի համար (բանկային գաղտնիք, առևտրային գաղտնիք և այլն)։ Բացի այդ ըստ էության կառավարիչը տվյալ վեճի կողմ չի հանդիսանում, շահագռգռված չէ հարցի դրական կամ բացասական լուծմամը և դժվար է հասկանալ թե ինչ դիմում նա կարող է ներկայացնել դատարան։ Հաշվի առնելով վերոգրյալը առաջարկում եմ մինչև վճռի ուժի մեջ մտնելը լիազորություններ չսահմանել։ | ||||
| 19 | Արման Միքաելյան 28.04.2025 10:51:01 | Բավականին երկար ժամանակ սնանկությանն առնչվող մասնագիտական հանրույթում շրջանառվում էր այն գաղափարը, որ առավել արդար, թափանցիկ, մրցակցային և կոռուպցիոն դրսևորումներից զերծ իրավիճակ կստեղծվի, երբ օրենսգրքով նախատեսվի համապատասխան կարգավորում, որպիսի պայմաններում սնանկության բոլոր գործերով (հարկադրված և կամավոր) կառավարիչներն ընտրվեն պատահականության սկզբունքով կատարվող վիճակահանությամբ, սակայն ներկայացվել է մի նախագիծ, որտեղ այդ հարցին անդրադարձ չի կատարվել։ Հարկ է նշել, որ կազմակերպություններից ամենա-շատ հարկադրված սնանկության դիմումները ներկայացնում են ՀՀ-ում գործող բանկերը, վարկային կազմակերպությունները (այսուհետ՝ ֆինանսական հաստատություններ) և ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեն (այսուհետ նաև՝ Կոմիտե): Աննշան տոկոս են կազմում այն դեպքերը երբ ֆինանսական հաստատությունները ներկայացնում են հարկադիր սնանկության դիմում և միաժամանակ չեն ներկայացնում ժամանակավոր կառավարչի թեկնածության առաջարկ: Հետևաբար, վերոնշյալ անձինք դիմումը ներկայացնելիս միաժամանակ ներկայացնում են նաև իրենց նախընտրած սնանկության գործով կառավարչի (այսուհետ նաև՝ Կառավարիչ) թեկնածությունը: Անվիճելի փաստ է, որ պատահականության սկզբունքով կատարվող վիճակահանությունը կամ հասարակության լայն շերտերի (բոլոր շահագրգիռ անդամների) համար կազմակերպվող աճուրդները կոռուպցիոն ռիսկերը և դրսևորումները հասցնում են նվազագույնի: Հենց վերոգրյալի հաշվառմամբ են ՀՀ օրենսդրությամբ նախատեսվել հատուկ համակարգչային ծրագրի միջոցով, պատահականության սկզբունքով կատարվող վիճակահանությունը և էլեկտրոնային կայքի միջոցով հրապարակային սակարկությունների կազմակերպումը և իրականացումը: Միաժամանակ, կարող ենք արձանագրել, որ քանակային առումով ամենամեծ պարտատերը, որ ներկայացնում է հարկադրված սնանկության դիմումներ, հանդիսանում է Կոմիտեն: Այստեղ, կարծում եմ բոլոր Կառավարիչները, ովքեր վիճակահանությամբ բավականաչափ գործեր են ստացել, որոնց դեպքում դիմումատուն հանդիսացել է Կոմիտեն, կհաստատեն, որ Կոմիտեն հանդիսանում է ամենահետևողական և ամենապահանջկոտ պարտատերը, սակայն չեմ հանդիպել գեթ մեկ դեպք (կարծում եմ չի էլ եղել), որպեսզի Կոմիտեն որպես պարտատեր առաջադրի իր նախընտրած ժամանակավոր կառավարչի թեկնածուին, հարց է առաջանում՝ ինչո՞ւ: Կարծում եմ պատասխանը միանշանակ է և աներկբա. Կոմիտեն, հանդիսանալով ՀՀ կառավարության մաս, չի կարող հակադրվել վերջինիս կոռուպցիայի դեմ պայքարում որդեգրած քաղաքականությանը և իր գոծողություններով չի կարող նպաստել կոռուպցիոն ռիսկերի և դրսևորումների ավելացմանը: Այդ իսկ պատճառով Կոմիտեն որդեգրել է անկողմնակալ, արդար, տրամաբանված և հավասարակշռված մոտեցում, ինչը չի կարելի ասել ֆինանսական հաստատությունների դեպքում: Ըստ այդմ, գտնում եմ, որ օրենսգրքով պետք է առհասարակ սահմանափակել սնանկության դիմումները (հարկադրված և կամավոր) ներկայացնելիս ժամանակավոր սնանկության կառավարչի թեկնածուի առաջադրման հնարավորությունը: Միաժամանակ անհրաժեշտ է փաստել, որ բոլոր Կառավարիչները ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից ստացել են Կառավարչի որակավորման վկայական (եթե չունենային համապատասխան գիտելիքներ և անհրաժեշտ հմտություններ՝ չէին կարող ստանալ) և «Սնանկության մասին» օրենքով ամրագրվել են բոլոր անհրաժեշտ և բավարար կառուցակարգերը, որպեսզի այն Կառավարիչների, որոնք չեն կատարում կամ ոչ պատշաճ են կատարում իրենց աշխատանքը, լիազորությունները վաղաժամկետ դադարեցվեն: Իսկ եթե ֆինանսական կազմակերպությունները ընտրում են իրենց կարծիքով «ամենա արհեստավաժներին», ապա հարց է առաջանում՝ ինչպես են կատարում այդ ընտրությունը և արդյո՞ք ընտրությունը կատարվում է արդար, մրցակցային և հավասար պայմաններում, սակայն վերոնշյալ կարծիքը հիմնավոր չի կարող համարվել, քանի որ, ինչպես վերը նշվեց, բոլոր գործող Կառավարիչներն էլ ունեն անհրաժեշտ գիտելիքներ և հմտություններ: Ըստ այդմ, սնանկության վարույթում արդար, մրցակցային, հավասար և կոռուպցիոն ռիսկերից և դրսևորումներից զերծ միջավայր ապահովելու նպատակով, առաջարկում եմ նախագծում նախատեսել համապատասխան կարգավորումներ, որի դեպքում Կառավարչի թեկնածուի ընտրությունը, թ՛ե հարկադրված, թ՛ե կամավոր սնանկության դեպքերում կկատարվի բացառապես հատուկ համակարգչային ծրագրի միջոցով՝ պատահականության սկզբունքով կատարվող վիճակահանությամբ։ | ||||
| 20 | Արման Միքաելյան 28.04.2025 19:05:39 | Նախագծի 66-րդ հոդվածի համաձայն՝ Պարտապանի գործունեության վերսկսման դեպքում կառավարչի վարձատրության չափը սահմանվում է սույն օրենսգրքի 63-րդ հոդվածով սահմանված կարգով։ 63-րդ հոդվածը սահմանում է «Նվազագույն ամսական աշխատավարձի մասին» օրենքի 1-ին հոդվածով սահմանված չափով վարձատրություն: Առաջարկում եմ պարտապանի գործունեության վերսկսման դեպքում կառավարչի վարձատրության չափը սահմանել նախագծի 64-րդ հոդվածով սահմանված կարգով, քանի որ պարտապանին սնանկ չճանաչելու և պարտապանի գործունեության վերսկսման դեպքերում Կառավարչի կողմից ստացվելիք վարձատրության չափերը չեն կարող նույնը լինել (Կառավարիչը պարտապանի գործունեության վերսկսման ժամանակահատվածում անհամեմատ ավելի շատ աշխատանք է կատարում, քան պարտապանին սնանկ չճանաչելու դեպքում): | ||||
| 21 | Արման Միքաելյան 28.04.2025 19:43:42 | Օրենսգրքի ընդունման հիմնավորման մեջ նշվում է ֆինանսական առողջացման գրավչությունը բարձրացնելու անհրաժեշտության մասին և իրավացիորեն նշվում է, որ դրան ուղղված հիմնական գործիքներից կարող են հանդիսանալ սնանկության կառավարչի խրախուսման միջոցները: Սակայն նախագծի 65-րդ հոդվածի համաձայն՝ 1. Պարտապանի ֆինանսական առողջացման գործընթացում կառավարչի վարձատրության չափը սահմանվում է հետևյալ կարգով․ 1) պարտապանի ձեռնարկած գործողությունների արդյունքում այլ աղբյուրներից ներգրավվող ֆինանսական միջոցներով պարտավորությունների մարման դեպքում կառավարիչը ստանում է ֆինանսական առողջացման ծրագրով սահմանված՝ պարտատերերի պահանջների բավարարման 5 տոկոսից ոչ պակաս և 10 տոկոսից ոչ ավել չափով վարձատրություն, 2) պարտապանի տնտեսական գործունեության արդյունքում մուտքագրվող գումարներով պարտավորությունների մարման դեպքում կառավարիչը ստանում է պարտատերերի պահանջների բավարարման 10 տոկոսի չափով վարձատրություն, իսկ պարտավորություններն ամբողջությամբ մարվելու դեպքում՝ նաև սույն կետում նշված գումարներից բավարարված պարտավորությունների 5 տոկոսի չափով պարգևավճար, 3) կառավարչի կողմից հավաքագրվող, գույքի վաճառքից ստացված և սույն հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերում չնշված գումարներով պարտավորությունների մարման դեպքում կառավարիչը ստանում է պարտատերերի պահանջների բավարարման 10 տոկոսի չափով վարձատրություն։ Ըստ այդմ, միայն պարտապանի տնտեսական գործունեության արդյունքում մուտքագրվող գումարներով պարտավորությունների մարման դեպքում կառավարիչը կարող է ստանալ 15 տոկոս վարձատրություն (10 տոկոսի չափով վարձատրություն և 5 տոկոսի չափով պարգևավճար), իսկ մնացած դեպքերում՝ 5-10 տոկոսի չափով վարձատրություն, մինչդեռ գործող օրենսդրական կարգավորումներով կառավարիչը կարող է ստանալ մինչև 20 տոկոսի չափով վարձատրություն, հետևաբար առաջարկում եմ նախագծի 65-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված դեպքում պարգևավճարի գումարը 5 տոկոսի փոխարեն սահմանել 5-10 տոկոս, իսկ նույն հոդվածի 3-րդ մասով սահմանված դեպքում բացի 10 տոկոսի չափով վարձատրությունից, սահմանել նաև բավարարված պարտավորությունների 5 տոկոսի չափով պարգևավճար: | ||||
| 22 | Արման Միքաելյան 28.04.2025 20:47:44 | Նախագծի 32-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետով սահմանվում է՝ սնանկության վերաբերյալ գործով նշանակված կառավարիչը սնանկ ճանաչելու մասին վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո վարում է իրավաբանական անձի գործերը, միևնույն ժամանակ, նույն հոդվածի, նույն մասի, «ժը» կետով սահմանված է, որ սնանկության վերաբերյալ գործով նշանակված կառավարիչը հսկողություն է իրականացնում պարտապանի ղեկավարի պարտականությունների կատարման նկատմամբ: Միաժամանակ, նախագծի 217-րդ հոդվածով սահմանվում է, որ եթե Սնանկության դատարանը կայացրել է պարտապանին լուծարելու մասին որոշում, ապա պարտապանի ղեկավարի, պարտապանի կառավարման այլ մարմինների և պարտապանի հիմնադիրների բոլոր լիազորությունները, գույքը կառավարելու կամ տնօրինելու` պարտապանի բոլոր իրավունքները, կասեցվում են Սնանկության դատարանի որոշմամբ, բացառությամբ պարտապանի պարտավորությունները կատարելու համար երրորդ անձանց կողմից միջոցներ տրամադրելու վերաբերյալ պայմանագրերի կնքման մասին որոշումներ կայացնելու լիազորությունների: Ըստ այդմ, գտնում եմ, որ սնանկ ճանաչելու մասին վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո, նախագծի 32-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետով սահմանված Կառավարչի լիազորությունը հակասության մեջ է մտնում նույն հոդվածի, նույն մասի, «ժը» կետով սահմանված լիազորության հետ: Կարծում եմ, որ կառավարիչը միաժամանակ չի կարող վարել իրավաբանական անձի գործերը և հսկողություն իրականացնել պարտապանի ղեկավարի պարտականությունների կատարման նկատմամբ, քանի որ մինչև Սնանկության դատարանի կողմից պարտապանին լուծարելու մասին որոշում կայացնելը, պարտապանի ղեկավարի պարտականությունն է, ըստ էության, կառավարչի հսկողության ներքո և նրա համաձայնությամբ իրականացնել իր՝ պարտապանի ղեկավարի լիազորությունները: | ||||
| 23 | Արման Միքաելյան 30.04.2025 12:39:45 | Գործող «Սնանկության մասին» օրենքի 39-րդ հոդվածի 4-րդ և 5-րդ մասերը սահմանում են՝ 4. Իրավաբանական անձ կամ անհատ ձեռնարկատեր պարտապանին սնանկ ճանաչելու մասին վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից ֆինանսական և այլ բնույթի հաշվետվություններ շարունակում է ներկայացնել պարտապանի ղեկավարը կամ անհատ ձեռնարկատերը և կրում է դրանք չներկայացնելու կամ ոչ պատշաճ ներկայացնելու համար օրենսդրությամբ սահմանված պատասխանատվությունը: 5. Պարտապանի գործունեության կասեցման պահից վերջինիս անունից կառավարիչը ներկայացնում է` ա) սնանկության վարույթի ընթացքում հարկերի և (կամ) վճարների գծով լրացուցիչ առաջացած պարտավորությունների վերաբերյալ հարկային մարմնի սահմանած ձևով տեղեկատվության, այդ թվում` ապահովված պարտատիրոջ կողմից ներկայացված տեղեկատվությունը (որի հիման վրա հաշվարկվում են պարտապանի հարկային պարտավորությունները), և դրանք գրանցում է պարտատերերի գրանցամատյանում` համապատասխան հերթում. բ) պարտապանի գործունեությունը վերսկսվելու դեպքում` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ֆինանսական և այլ բնույթի հաշվետվություններ: Նախագծով ֆինանսական և այլ բնույթի հաշվետվությունների ներկայացումը սահմանված է միայն 210-րդ հոդվածի 5-րդ մասով, այն է՝ Իրավաբանական անձ կամ անհատ ձեռնարկատեր կամ ֆիզիկական անձ պարտապանի ֆինանսական առողջացման ծրագիրը հաստատելու մասին Սնանկության դատարանի դատական ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից ֆինանսական և այլ բնույթի հաշվետվություններ շարունակում է ներկայացնել պարտապանի ղեկավարը կամ անհատ ձեռնարկատերը կամ ֆիզիկական անձը և կրում է դրանք չներկայացնելու կամ ոչ պատշաճ ներկայացնելու համար օրենսդրությամբ սահմանված պատասխանատվությունը: Բաց է մնում սնանկ ճանաչելու մասին վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից մինչև պարտապանի ֆինանսական առողջացման ծրագիրը հաստատելու մասին Սնանկության դատարանի դատական ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելու պահը (ենթադրվում է, որ Պարտապանի գործունեության կասեցման պահից վերջինիս անունից կառավարիչն է ներկայացնելու): Առաջարկում եմ թողնել գործող օրենքի 39-րդ հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված կարգավորումը: Նախագծում առկա չէ կարգավորում պարտապանի գործունեության կասեցման պահից վերջինիս անունից կառավարչի կողմից հարկային մարմին ներկայացվող` սնանկության վարույթի ընթացքում հարկերի և (կամ) վճարների գծով լրացուցիչ առաջացած պարտավորությունների վերաբերյալ հարկային մարմնի սահմանած ձևով տեղեկատվության մասին: Վերոնշյալ տեղեկատվության մասին առկա է կարգավորում նաև Հարկային օրենսգրքի 44-րդ հոդվածի 8-րդ մասում՝ Որևէ տեղեկություն հիմք չի հանդիսանում հարկ վճարողի հարկային պարտավորության հաշվարկման և գանձման համար, քանի դեռ հարկ վճարողը դրան ծանոթանալու և համապատասխան բացատրություններ տալու հնարավորություն չի ունեցել, բացառությամբ «Սնանկության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին համապատասխան պարտապանի գործունեության կասեցման պահից վերջինիս անունից կառավարչի կողմից հարկային մարմին ներկայացված` սնանկության վարույթի ընթացքում հարկերի և (կամ) վճարների գծով լրացուցիչ առաջացած պարտավորությունների վերաբերյալ հարկային մարմնի սահմանած ձևով տեղեկատվության, որի հիման վրա հաշվարկվում են պարտապանի հարկային պարտավորությունները: Սակայն Օրենսգրքի ընդունման կապակցությամբ ներկայացված այլ օրենսդրական ակտերի (հարակից օրենքների)՝ հարկային օրենսգրքի նախագծում 44-րդ հոդվածի 8-րդ մասում համապատասխան փոփոխություններ նախատեսված չեն: Առաջարկում եմ թողնել գործող օրենքի 39-րդ հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված կարգավորումը: | ||||
| 24 | Կանանց իրավունքների տուն 28.04.2025 17:54:56 | «Կանանց իրավունքների տուն» հասարակական կազմակերպությունն ուսումնասիրելով «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքում ներկայացված առաջարկին նկատում է, որ այն ամբողջապես չի կարգավորում ոլորտում առկա բացերը, իրավիճակները։ Նշված օրենքում, ինչպես նաև դրանից բխող ու կարգավորման ոլորտն ընդգրկող իրավական ակտերի ուսումնասիրության արդյունքում հանգում ենք հետևյալին․ Նախագծի 5-րդ հոդվածի՝ 1-ին մասը սահմանում է, որ Պարտապան ֆիզիկական անձը համարվում է անվճարունակ, եթե թույլ է տվել օրենքով սահմանված նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկը գերազանցող անվիճելի վճարային պարտավորությունների 90-օրյա կամ ավելի ժամկետով կետանց (փաստացի անվճարունակություն)։ Նույն հոդվածի՝ 4-րդ մասի համաձայն՝ 4. Կամավոր սնանկության դիմումի դեպքում, պարտապան ֆիզիկական անձը պետք է ապացուցի, որ կետանցը պայմանավորված է իր կողմից վճարում կատարելու փաստացի անկարողությամբ։ Այժմ՝ պրակտիկայում, առկա է ընտանեկան բռնության ենթարկվող անձանց տրամադրված վարկերը և այլ բանկային պարտավորությունները, քանի որ ընտանեկան բռնության ենթարկված անձի անունով ձևակերպվում են ամենատարբեր վարկեր այն դեպքում, երբ վերջինս գտնվում է տնտեսական բռնություն գործադրող անձից ֆինանսական կախվածության և իշխանության ներքո՝ վռանգելով իր կյանքն ու բարեկեցությունը։ Ամուսնալուծվելիս վարկային պարտավորությունները կրկին շարունակում են մնալ բռնության ենթարկվողի ուսերին, որոնք էլ կամ աշխատանք և այլ հարակից եկամուտ չունեն, կամ էլ նոր գտած աշխատանքի եկամուտը գրեթե ամբողջովին սառեցվում և բռնագանձվում է Դատական ակտերի կատարման մարմնի կողմից։ Այս ամենից ելնելով, առաջարկում ենք, որ սույն նախագծում ներառել հետևյալ փոփոխությունները և/կամ բացառությունները․ «Ընտանեկան և կենցաղային բռնության կանխարգելման ու ընտանեկան և կենցաղային բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ կետի համաձայն՝ 2. Ընտանեկան և կենցաղային բռնության տեսակներն են՝ ․․․ 4) տնտեսական բռնություն` անձին հարկադրված նյութական կախվածության մեջ դնելը, նրան գոյության անհրաժեշտ միջոցներից (սննդից, հագուստից, կացարանից, դեղից, հիգիենիկ պարագաներից, օրենքով սահմանված նպաստից կամ կենսաթոշակից, այդ թվում՝ երեխայի համար տրամադրվող, աշխատավարձից և դրան հավասարեցված այլ վճարումներից) զրկելը, անձին սեփականության իրավունքով պատկանող կամ նրա կողմից տնօրինվող գույքը վնասելը, սեփականության կամ ընդհանուր սեփականության իրավունքով պատկանող գույքը տնօրինելու, տիրապետելու և օգտագործելու իրավունքները ոչ իրավաչափ սահմանափակելը, անձի կամքին հակառակ՝ նրան վարկային կամ ֆինանսական գործարքներում ներգրավելը, անձին սեփականության իրավունքով պատկանող միջոցները և գույքը կտակելուն կամ նվիրաբերելուն հարկադրելը, անձի կրթություն ստանալու կամ աշխատանքի ընտրության ազատության իրավունքները սահմանափակելը. Նախագծում կարևոր ենք համարում ներառելը նաև նշված անձանց մասով սնանկության գործընթացի հեշտացված կարգի կամ պարտավորությունների մարման կարգ։ Մասնավորապես, եթե պարտապանը ապացուցի, որ վարկը (ներառյալ ապառիկ գույք ձեռք բերելու, ինչպես նաև սպառողական) ստանալիս գտնվել է բռնարարից կախվածության և վերահսկողության ներքո, կամ ձեռք բերած գույքն ու դրամական միջոցը թողնելով բռնություն կիրառող անձի հասցեում, դուրս է եկել։ Այսինքն՝ անձը ոչ միայն իրական հնարավորություն չունի ստացած վարկը մարելու ու պարտավորությունները կատարելու, այլև՝ բացակայում է ստացված օգուտն ինքնուրույն տնօրինելու հնարավորությունը։ Այստեղ միաժամանակ անհրաժեշտություն է առաջանում նաև առաջարկել․ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համապատասխան գլուխները՝ նվիրված վարկ ստանալուն, գույք ձեռք բերելուց առաջ ճշտելու անձի իրական կարգավիճակը այն մասին, թե վերջինս չի հանդիսանում արդյոք ընտանեկան բռնության ենթարկված անձ։ Եվ, ինչը շատ կարևոր է, «Բանկերի մասին» ՀՀ օրենքի համապատասխան նորմ սահմանել՝ Բանկերի կանոնադրություններում կատարել լրացում՝ խստացնելով վարկեր տրամադրելու գործընթացը։ | ||||
| 25 | Վարազդատ Հարությունյան 29.04.2025 14:51:16 | ՀՀ սնանկության օրենսգրքի նախագիծը (այսուհետ՝ Նախագիծ) ընդհանուր առմամբ բավականին լավն է։ Օրենսգիրքը հնարավորին չափ համապարփակ ձևով կարգավորում է սնանկության նյութաիրավական և դատավարական բոլոր հարցերը։ Նախագծով առաջարկվող նորարարությունները, մասնավորապես՝ վարույթների առանձին տեսակները վստահաբար պիտանի կլինեն վարույթային տարբեր առանձնահատկություններ կարգավորման տեսանկյունից։ Այնուհանդերձ որոշ հարցերի կապակցությամբ առկա են դիտարկումներ։ Այսպես․ 1․ Նախագծի 59-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված ծախսերի սահմանաչափերը բավականին ցածր են։ Օրինակ վարչական ծախսերի մեջ հաճախ հանդիպող անկախ գնահատման գործարքները նվազագույնը կազմում են 50, 000 ՀՀ դրամ։ Փոստային ծախսերը վարույթի ընթացքում կարող են գերազանցել նվազագույն աշխատվարձի 50-ապատիկը։ Ըստ այդմ՝ առաջարկում ենք վերանայել սահմանաչափերը՝ մեկ գործարքի համար 100,000 ՀՀ դրամ, իսկ որևէ խմբի բոլոր ծախսերի համար՝ 200,000 ՀՀ դրամ։ 2․ Նախագծի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետում «այլ անձի» բառերից առաջ ավելացնել՝ «Կառավարչի կամ» բառերը, քանի որ հաճախ կառավարիչներն են վարչական ծախսերը կատարում իրենց միջոցներից։ 3․ Նախագծի 65-րդ հոդվածի վերաբերյալ, կարծում եմ, որ ֆինանսական առողջացման դեպքում կառավարչի վարձատրության տրամաբանությունը պետք է համադրվի՝ վարձատրության հիմնական սահմանաչափերի հետ։ Երբեմն՝ չափազանց մեծ պահանձջների դեպքում ֆինանսական առողջացման ծրագրով կառավարչին վճարվելիք 5 տոկոս աշխատավարձ և 5 տոկոս պարգևավճար կանոնը ստիպում է պարտապաններին գնալ լուծարման ճանապարհով։ Պայմանական՝ 7,000,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամի պահանջների դեպքում կառավարչի վարձատրությունը կազմում է 700,000 ԱՄՆ դոլար (5%+5%), այնինչ՝ լուծարման դեպքում կկազմի՝ առավելագույնը՝ 100,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ։ 4․ Նախագծի 68-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ կետերի մասով, գտնում եմ, որ «Երեք տոկոսի» կանոնը ոչ արդարացի վարձատրություն է։ Անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ մինչև տվյալ փուլին հասնելը կառավարիչը նույն ծավալի գործողություններն է կատարում պարտատիրոջ պահանջները բավարարելու համար, այսինքն՝ նույն ծավալի աշխատանքն է կատարում (իսկ վարձատրությունը սահմանվում է կատարված աշխատանքի համար)։ Ավելին՝ նախատեսվող հարկային փոփոխությունների արդյունքում կառավարչի՝ սույն կետով նախատեսված վարձատրությունը նույնիսկ «ծիծաղելի» է և հեռու ողջամիտ ու արժանապատիվ վարձատրության ընկալելի մոտեցումներից։ 5․ Նախագծի 102-րդ հոդվածի 3-րդ մասի վերաբերյալ, գտնում եմ, որ նման ծավալի իրավունք և պարտականություն նախատեսող կարգավորումը՝ առավել բարդ գործերով կառավարչի չափանիշները, պետք է սահմանվի բացառապես օրենքով։ 6․ Նախագծի 168-րդ հոդվածի 2-րդ մասի վերաբերյալ, առաջարկում եմ պարտատերերի առաջին ժողովի ժամի ընտրութունը վերապահել կառավարչին։ Հաճախ՝ տարբեր դատավորներ նույն օրը նույն ժամին են դնում առաջին ժողովները։ Նույնը կարելի է կիրառել վայրի վերաբերյալ։ Այսինքն դատարանն իր որոշմամբ միայն սահմանի պարտատերերի առաջին ժողովի օրը։ Ընդ որում՝ կառավարչի կողմից պարտատերերի առաջին ժողովի օրվա առաջարկությունը պրակտիկայում կիրառելի չէ, քանի որ կառավարիչը չի կարող կանխատեսել պարտատերերի պահանջների վերջնական ցուցակի հաստատման որոշման կայացման օրը, որպեսզի հաշվարկի առաջին ժողովի հավանական օրերը։ 7․ Նախագծի 168-րդ հոդվածի 8-րդ մասի վերաբերյալ։ Գտնում եմ, որ պարտատերերի առաջին ժողովը կարող է անցակցվել հեռավար եղանակով։ Առկա ռեժիմով իրականացնելու հատուկ անհրաժեշտությունը բացակում է պրակտիկայում։ 8․ Նախագծի 168-րդ հոդվածի 9-րդ մասի վերաբերյալ։ Գտնում եմ, որ պարտապանի պարտադիր մասնակցության կանոնն անհարկի բարդացնում է վարույթը։ Անահսկանալի է թե, ինչ հետևանք է առաջանալու պարտապանի չմասնակցելու դեպքում և ինչով է դա ազդելու ժողովի իրավաչափության վրա։ 9․ Նախագծի 182-րդ հոդվածի 6-րդ մասով նախատեսված իրավակարգավումն ուղիղ հակասում է գրավի ինստիտուտի էությանը։ Գրավով ապահովված պարտատիրոջ տեսանկյունից երրորդ անձի կողմից գրավադրված գույքն ունի նույն իրավական և տնտեսական նշանակությունը։ Ավելին՝ հաճախ երրորդ անձի գույքի իրացվելիությունն ավելի մեծ է և պարտատերն ունի իր պահանջի հնարավորինս շուտ բավարարման լեգիտիմ ակնկալիք։ Այսպիսի կարգավորումը կարող է ազդել նաև վարկավորման գործընթացների վրա։ 10․ Նախագծի 198-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետում «շուկայական» բառից հետո անհրաժեշտ է ավելացնել «էական» բառը, հակառակ դեպքում շուկայական գների ցանկացած անհամապատասխանություն ստիպելու է կառավարչին ձեռնարկել համապատասխան գործողություններ։ 11․ Առանձին ուշադրության կարիք ունի Նախագծի 15-րդ գլխով նախատեսվող «Ոչ իրավաչափ սնանկության» ինստիտուտը։ Այս առումով, գտնում եմ, որ նախագծի 115-րդ հոդավածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանները պետք է թվարկված լինեն հնարավորինս սպառիչ, քանի որ դրանց առկայության դեպքում է միայն գործելու նույն հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված ապացուցման պարտականության հատուկ կանոնը։ Այս առումով առաջարկում եմ հոդվածի 2-րդ մասը շարադրել հետևյալ կերպ․ «2. Ոչ իրավաչափ սնանկությունը կարող է դրսևորվել 1) մինչ սնանկության վարույթը կամ սնանկության վարույթի ընթացքում գույքը կամ եկամուտը, գույքային իրավունքները կամ պարտականությունները թաքցնելով, գույքը ոչնչացնելով, վնասելով կամ ակնհայտ անշահավետ պայմաններով օտարելով, օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և ժամկետներում պարտապանի գույքային իրավունքների պաշտպանությունը չիրականացնելով (դեբիտորական պարտքերի հավաքագրում, գույքն ուրիշի ապօրինի տիրապետումից հետ պահանջել և այլն), 2) պարտապանի կողմից կառավարչի պահանջով հայտարարագիր կամ պարտապանի գործունեությանն առնչվող փաստաթղթերը (հաշվապահական հաշվառման փաստաթղթեր, կնքված պայմանագրեր և այլն) ներկայացնելուց խուսափելով, 3) գույքի, եկամտի կամ դրանց չափի, գտնվելու վայրի կամ դրանց վերաբերյալ գույքային իրավունքների կամ պարտականությունների կամ այլ տեղեկությունը թաքցնելով կամ խեղաթյուրելով, գույքագրման աշխատանքներին խոչընդոտելով, վաճառքի ենթակա գույք կառավարչին չհանձնելով, առանձին պարտատիրոջ գույքային պահանջն ապօրինի բավարարելով՝ ի վնաս այլ պարտատիրոջ կամ ցանկացած այլ ձևով»։ Փաստաբան, սնանկության գործով կառավարիչ՝ Վարազդատ Հարությունյան |
