«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2022 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 11-Ի N 1264-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԻԾ

1.

Անհրաժեշտությունը

Նախագծի մշակումը բխում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2022 թվականի օգոստոսի 11-ի «Անձնական օգնականի ծառայություն տրամադրելու կարգը և պայմանները հաստատելու մասին» N 1264-Ն որոշման իրավակիրառ պրակտիկայում ի հայտ եկած խնդիրները կարգավորելու անհրաժեշտությունից։ ։

2.

Ընթացիկ իրավիճակը և խնդիրները

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2022 թվականի օգոստոսի 11-ի «Անձնական օգնականի ծառայություն տրամադրելու կարգը և պայմանները հաստատելու մասին» N 1264-Ն որոշումը գործում է 2024 թվականի հունվարի 1-ից:

Որոշման  հավելվածի 3-րդ, 4-րդ և 5-րդ կետերից բխում է, որ անձնական օգնականի ծառայությունների մատուցման շրջանակներում կնքվում է երկկողմ պայմանագիր՝ շահառուի և անձնական օգնականի միջև, սակայն նշված ծառայության համար վճարումը կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից՝ Միասնական սոցիալական ծառայությանը (այսուհետ՝ Ծառայություն) հատկացված միջոցների հաշվին:

Տվյալ իրավակարգավորումը գործնականում խնդիր է առաջացնում, քանի որ Ծառայությունը պետական բյուջեի միջոցների հաշվին վճարում է կատարելու մի պայմանագրի շրջանակներում, որի կողմը չի հանդիսանում։

Բացի այդ, ֆիզիկական անձ հանդիսացող շահառուն և անձնական օգնականը հարկային վճարումների տեսանկյունից ինքնուրույն սուբյեկտ չեն հանդիսանում և տվյալ դեպքում առկա է հարկային գործակալի անհրաժեշտություն, ուստի առկա իրավակարգավորման դեպքում խնդիր է առաջանալու նաև անձնական օգնականի ծառայությունների պայմանագրի հիման վրա հարկերի վճարման տեսանկյունից։

Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ անհրաժեշտություն է առաջացել ավելացնել պայմանագրի նոր ձև, որը կնքվելու է միասնական սոցիալական ծառայության և անձնական օգնականի միջև:

Շահառուի և անձնական օգնականի միջև Ձև N 2-ով կնքվող պայմանագրով սահմանված է, որ պայմանգիրն ուժի մեջ է մտնում կնքման պահից և գործում է մեկ տարի ժամկետով։ Այնինչ, ծառայությունը տրամադրվում է ԾԱԾ-ի հիման վրա, որի գործողության ժամկետը կարող է լինել ավելի երկար։ Հետևաբար ծառայությունը շարունակական ստանալու համար շահառուն ստիպված պետք է կրկին դիմի և ստանա ԾԱԾ:

Շահառուները և անձնական օգնականի թեկնածուները դիմում են տարբեր հարցերով, որոնք հստակեցման կարիք ունեն։

3.

Կարգավորման նպատակը և բնույթը.

Նախագծի ընդունումը նպատակ ունի հստակեցնել իրավակիրառ պրակտիկայում ի հայտ եկած խնդիրները։ Մասնավորապես, նախագծով նախատեսվել է պայմանգրի կնքման դրույթ անձնական օգնականի և ՄՍԾ-ի միջև, սահմանվում է նաև այդ պայմանգրի օրինակելի ձևը։  

 Նախագծով սահմանվում է, որ սահմանված ամսական առավելագույն ժամաքանակի ընթացքում հաշմանդամություն  ունեցող անձին ծառայություն է մատուցում մեկ՝ նույն անձնական օգնականը։ Սրանով կարգավորվում է այն խնդիրը, որ շահառուները դիմում են և պահանջում, որ իրենց տարբեր ժամերի ծառայություն մատուցեն տարբեր անձնական օգնականներ։

Նախագծով սահմանվում է, որ եթե մշտադիտարկման արդյունքում պարզվում է, որ հաշմանդամություն ունեցող անձը չի ապահովել սովորելու կամ աշխատելու պահանջը, ապա մշտադիտարկում իրականացնող անձը (անձինք) այդ մասին գրավոր տեղեկացնում է ՄՍԾ-ին, վերջինս կազմակերպում է անձնական օգնականի և ՄՍԾ-ի միջև կնքված պայմանգրի լուծումը։ Այս դեպքում, անձնական օգնականի և հաշմանդամություն ունեցող անձի միջև կնքված պայմանգիրը համարվում է ոչ իրավազոր։ Դրանից հետո տվյալ հաշմանդամություն ունեցող անձի հետ պայմանգիր հաջորդիվ կնքվում է, եթե նա արդեն իսկ աշխատում կամ սովորում է։

Նախագծով նախատեսվում է անձնական օգնականի և շահառուի միջև կնքվող պայանագրի գործողության ժամկետը համապատասխանեցնել ԾԱԾ-ի գործողության ժամկետին։

4.

Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք

Նախագիծը մշակվել է ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության կողմից:

5.

Ակնկալվող արդյունքը

Նախագծի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է հստակեցնել անձնական օգնականի ծառայության հետ կապված իրավահարաբերությունները և բարելավել  օրենսդրական դաշտը։

6.

Լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտության և պետական բյուջեի եկամուտներում և ծախսերում սպասվելիք փոփոխությունների վերաբերյալ

ՀՀ 2024 բյուջեի հայտով անձնական օգնականի ծառայության ներդրման համար նախատեսվել է 151,048․8 հազ.դրամ` հաշմանդամություն ունեցող 100 անձի  անձնական օգնականի ծառայություն մատուցելու նպատակով։

Սույն նախագծով նախատեսված փոփոխությունները լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտություն չեն առաջացնում:

7.

«Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն-2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարություններ»

Նախագիծը անուղղակիորեն առնչվում է Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի դրույթներին և բխում է 4.6 կետի 24-րդ պարբերությունից` «Ներդրվելու է հաշմանդամության գնահատման նոր մոդել՝ հիմնված անձի կարիքների բազմակողմանի գնահատման վրա»։