«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», ««ԳՈՒՅՔԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», ««ԲԱԶՄԱԲՆԱԿԱՐԱՆ ՇԵՆՔԻ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀՈՂԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐ

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», ««ԳՈՒՅՔԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», ««ԲԱԶՄԱԲՆԱԿԱՐԱՆ ՇԵՆՔԻ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀՈՂԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

1. Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտերի ընդունման անհրաժեշտությունը.

Քաղաքացիական օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 170-րդ հոդվածի 1-ին մասով որպես սեփականատեր չհամարվող անձի գույքային իրավունք նախատեսված է կառուցվող անշարժ գույք գնելու իրավունքը: «Կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունք» հասկացությունը և դրա իրացման մեխանիզմները ՀՀ օրենսդրություն ներդրվել են դեռևս 2015 թվականին` «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» թիվ ՀՕ-87-Ն օրենքով: Որպես նշված օրենքի ընդունման հիմնավորում նշվել է, որ «Կառուցվող անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրի հիման վրա առաջացած կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքը հնարավորություն է տալիս ձեռք բերել ապագայում կառուցվող անշարժ գույքը սեփականության իրավունքով: Միաժամանակ չարաշահումներից խուսափելու համար  Նախագծով ներդրվում է գույքի նկատմամբ իրավունքի վերաբերյալ նախնական նշում կատարելու իրավունքը, որով ապահովվում է գործարքներից բխող իրավունքի պետական գրանցման պահանջը»[1]: 

Նշվածից հետևում է, որ կառուցվող անշարժ գույք գնելու իրավունքը միտված է ապագայում ստեղծվող անշարժ գույքի նկատմամբ գնորդի սեփականության իրավունքն ապահովելուն, որի վերաբերյալ նախնական նշում կատարելով՝ պետությունը ճանաչում է գույքի նկատմամբ անձի իրավունքի առկայությունը՝ երաշխավորելով անշարժ գույքի՝ քաղաքացիական շրջանառության օբյեկտ դառնալու դեպքում դրա նկատմամբ նրա սեփականության իրավունքի գրանցումը: Ըստ այդմ, գնելու իրավունքի ուժով անձը ձեռք է բերում անշարժ գույքը որպես սեփականություն ձեռք բերելու՝ պետության կողմից երաշխավորվող օրինական ակնկալիք:

Օրինական ակնկալիքի առկայությունը ենթադրում է ոչ միայն դրանով երաշխավորված իրավունքի արդյունավետ պաշտպանություն, քանի որ փոխկապակցված է սեփականության իրավունքի հետ, այլ նաև իրավական որոշակիության սկզբունքի ապահովում:

Սահմանադրության 1-ին հոդվածի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունն ինքնիշխան, ժողովրդավարական, սոցիալական, իրավական պետություն է:

Սահմանադրության 10-րդ հոդվածի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում ճանաչվում և հավասարապես պաշտպանվում են սեփականության բոլոր ձևերը:

Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի օրինական հիմքով ձեռք բերած սեփականությունն իր հայեցողությամբ տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու իրավունք:

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) թիվ 1 Արձանագրության 1-ին հոդվածի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ ունի իր գույքից անարգել օգտվելու իրավունք։ Ոչ ոքի չի կարելի զրկել նրան գույքից, բացառությամբ ի շահ հանրության և այն պայմաններով, որոնք նախատեսված են օրենքով ու միջազգային իրավունքի ընդհանուր սկզբունքներով։ (…):

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (այսուհետ՝ ՄԻԵԴ) իր վճիռներում հատուկ ընդգծել է, որ Կոնվենցիայի թիվ 1 Արձանագրության 1-ին հոդվածում կիրառվող «գույք» հասկացությունը սահմանափակված չէ միայն ֆիզիկական իրերի ու բարիքների նկատմամբ սեփականության իրավունքով, այլ այն իր մեջ ընդգրկում է նաև գույքային այլ իրավունքներ և շահեր[2]: ՄԻԵԴ նախադեպային իրավունքի համաձայն` կոնվենցիոն նորմի իմաստով գույք է համարվում ոչ միայն գոյություն ունեցող նյութական միջոցը, այլ նաև նյութական միջոցը ձեռք բերելու լեգիտիմ ակնկալիքը[3]: Ընդ որում, պահանջի իրավունքը ևս կարող է համարվել «գույք» Կոնվենցիայի իմաստով, եթե հիմնավորապես հաստատվել է, որ այդ պահանջը ենթակա է կատարման[4]: Ավելին՝ պահանջի իրավունքը ստանում է «գույք» որակումն այն պահից, երբ անձն ունենում է «օրինական սպասելիք» իր իրավունքներն իրականացնելու համար[5]:

Հետևաբար օրինական սպասելիքն առկա է բոլոր այն դեպքերում, երբ անձինք ունեն բավականաչափ իրավական հիմքեր վստահելու այն իրավական ակտերի իրավաչափ լինելուն, որոնք ուղղված են իրենց համար որոշակի իրավունքներ առաջացնելուն, անձի մոտ ստեղծում են իրավաչափ իրավական ակտի տպավորություն և վերաբերում են սեփականության իրավունքին[6]:

Սահմանադրական դատարանը նույնպես հայտնել է իրավական դիրքորոշում «օրինական սպասելիք» հասկացության վերաբերյալ, որով արձանագրել է, որ իրավական պետությունում, իրավունքի գերակայության սկզբունքի որդեգրման շրջանակներում, օրենքում ամրագրված իրավակարգավորումները պետք է անձի համար կանխատեսելի դարձնեն իր իրավաչափ սպասելիքները: Իրավակարգավորումների և իրավակիրառ պրակտիկայի հիմքում պետք է դրվի այն հիմնարար մոտեցումը, որ օրինական ակնկալիքների իրավունքի պաշտպանության սկզբունքը հանդիսանում է իրավական պետության ու իրավունքի գերակայության երաշխավորման անբաժանելի տարրերից մեկը[7]: Սահմանադրական դատարանն իր թիվ ՍԴՈ-723, թիվ ՍԴՈ-741 և թիվ ՍԴՈ-881 որոշումներում միաժամանակ փաստել է սեփականության իրավունք ձեռք բերելու նկատմամբ օրինական սպասելիքի հիմքով սեփականության իրավունքի պաշտպանության հնարավորությունը:  Ավելին` 18.03.2008 թվականի թիվ ՍԴՈ-741 որոշման 8-րդ կետում Սահմանադրական դատարանն արձանագրել է, որ սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը տրամադրվում է այն անձանց, ում սեփականության իրավունքն օրենքով սահմանված կարգով արդեն իսկ ճանաչված է, կամ ովքեր օրենքի ուժով ունեն սեփականության իրավունք ձեռք բերելու օրինական ակնկալիք:

Սահմանադրական դատարանը միաժամանակ փաստել է, որ օրինական ակնկալիքների իրավունքի պաշտպանության սկզբունքը հանդիսանում է իրավական պետության ու իրավունքի գերակայության երաշխավորման անբաժանելի տարրերից մեկը։ Իրավական որոշակիության սկզբունքն անհրաժեշտ է, որպեսզի համապատասխան հարաբերությունների մասնակիցները ողջամիտ սահմաններում ի վիճակի լինեն կանխատեսել իրենց վարքագծի հետևանքները և վստահ լինեն ինչպես իրենց պաշտոնապես ճանաչված կարգավիճակի անփոփոխելիության, այնպես էլ ձեռք բերված իրավունքների և պարտավորությունների հարցում^[8]:

Շարադրվածից հետևում է, որ որպես իրավական պետություն՝ յուրաքանչյուր դեպքում, եթե անձն օրենքի ուժով ձեռք է բերում որոշակի իրավական կարգավիճակ, որը նրան հնարավորություն է տալիս սեփականության իրավունք ձեռք բերել որոշակի նյութական արժեքի նկատմամբ, ապա վերջինիս մոտ ծագում է սեփականության իրավունք ձեռք բերելու օրինական ակնկալիքի իրավունք։ Ընդ որում, սեփականության իրավունքի ձեռք բերման օրինական ակնկալիքը պետք է ունենա պաշտպանության այնպիսի աստիճան, որը հնարավորություն կտա դրա իրավատիրոջն իր իրավաչափ ակնկալիքը կյանքի կոչել[9]:

Վերոշարադրյալ իրավական դիրքորոշումների հաշվառմամբ կարելի է արձանագրել, որ կառուցվող անշարժ գույք գնելու իրավունք ձեռք բերելու և այդ իրավունքի առկայության մասին պետության կողմից նախնական նշում կատարվելու պայմաններում գնորդները, ապավինելով պետական մարմնի գործողությունների օրինականությանը և վստահ լինելով պաշտոնապես ճանաչված իրենց կարգավիճակի անփոփոխելիությանը, ձեռք են բերում գույքը որպես սեփականություն ձեռք բերելու օրինական ակնկալիք, որի իրացման համատեքստում Սահմանադրական դատարանը կարևորել է արդյունավետ ընթացակարգերի և կառուցակարգերի օրենսդրական ամրագրումը[10]:

Այդուհանդերձ, կառուցապատման ոլորտն իրենից ներկայացնում է բարդ և բազմաշերտ իրավահարաբերություններ, և լինելով տարբեր գործողությունների հաջորդականություն՝ այս ոլորտում ի հայտ են գալիս այնպիսի խնդիրներ, որոնք ստեղծում են կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու գնորդների իրավունքի, ըստ այդմ՝ սեփականության իրավունքի խախտման նախադրյալներ:

Տվյալ դեպքում կառուցապատման ոլորտում իրականացված ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ գործնական խնդիրները մեծամասմբ կապված են հողամասերի հետ, ինչն էլ պայմանավորված է դրանց՝ որպես սեփականության իրավունքի օբյեկտի առանձնահատկություններով, այդ թվում՝ կառուցապատման և օգտագործման իրավունքների բարդ կառուցակարգերով: Բացի դա, հողամասերը կարող են լինել նաև համայնքի կամ պետության սեփականություն, ինչն էլ երբեմն առաջ է բերում պետական և համայնքային շահերի պաշտպանության անհրաժեշտություն:

Դատախազության լիազորությունները սահմանված են Սահմանադրությամբ, համաձայն որի՝ դատախազությունը, ի թիվս այլնի, օժտված է նաև պետական շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու լիազորությամբ, որը կարող է իրացվել միայն օրենքով սահմանված բացառիկ դեպքերում: «Դատախազության մասին» օրենքով համապատասխանաբար սահմանվել են այն բացառիկ դեպքերը, որոնց առկայության պայմաններում դատախազությունը կարող է պետական և համայնքային շահերի պաշտպանության հայց հարուցել: Ընդ որում, պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայց հարուցելը կարող է ընդգրկել քաղաքացիական դատավարության կարգով պետության (համայնքի) գույքային և ոչ գույքային շահերի պաշտպանության հայցի հարուցումը, ինչպես նաև վարչական դատավարության կարգով պետության (համայնքի) գույքային և ոչ գույքային շահերի պաշտպանության հայցի հարուցումը:

Արդյունքում, գործնականում հանդիպում են դեպքեր, երբ պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայցի առարկան կազմում են այն հողամասերն ու դրանց նկատմամբ սեփականության իրավունքը, որոնց վրա առկա է կառուցվող շենք, որն էլ ծանրաբեռնված է անձանց գնելու իրավունքով: Գործող իրավակարգավորումների պայմաններում հողամասի սեփականության իրավունքի վերաբերյալ դատական վեճի առկայությունը խոչընդոտում է անշարժ գույքի նկատամբ գնորդների սեփականության իրավունքի գրանցումը՝ հաշվի առնելով, որ գնելու իրավունքն Օրենսգրքի 224.1-ին հոդվածի 3-րդ մասի իմաստով տարածվում է նաև հողամասի և ընդհանուր օգտագործման տարածքների համապատասխան բաժնային մասի վրա, մինչդեռ հողամասի պատկանելիության հարցը դատական քննության առարկա է:

Շարադրված իրադրությունն առաջացնում է անշարժ գույք ձեռք բերելու գնորդների օրինական ակնկալիքի, այսինքն՝ Սահմանադրությամբ և Կոնվենցիայիով երաշխավորված սեփականության իրավունքի և պետության կողմից ճանաչված կարգավիճակի փոփոխության պայմաններում իրավական որոշակիության սկզբունքի խախտման ռիսկեր, ինչը համատեղելի չէ իրավական պետության գաղափարի ու իրավունքի գերակայության արժեքների հետ: Ըստ այդմ, անհրաժեշտ է օրենսդրությամբ ամրագրել պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայցի շրջանակում կառուցվող շենքի տակ գտնվող և այն սպասարկող հողամասի սեփականության իրավունքի կապակցությամբ դատական վեճ առաջանալու հնարավոր դեպքերում գնորդների իրավունքների (օրինական ակնկալիքի) պաշտպանության արդյունավետ ընթացակարգեր և կառուցակարգեր:

2. Առաջարկվող կարգավորման բնույթը.

Հիմք ընդունելով ապագայում կառուցվող անշարժ գույքը որպես սեփականություն ձեռք բերելու՝ Սահմանադրությամբ և Կոնվենցիայով երաշխավորված իրավունքի կարևորությունն ու գնորդների իրավունքների պաշտանությանն ուղղված արդյունավետ միջոցներ նախատեսելու անհրաժեշտությունը՝ Նախագծերով առաջարկվում է պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայց հարուցելու լիազորության շրջանակներում կառուցվող շենքի տակ գտնվող հողամասի սեփականության իրավունքը վիճարկելու դեպքերում մինչև վեճի լուծումը հողամասի և ընդհանուր օգտագործման տարածքների համապատասխան բաժնային մասի նկատմամբ օրենքի ուժով երաշխավորել գնորդների օգտագործման իրավունքը: Նշվածը բխում է Օրենսգրքի 207-րդ հոդվածի 1-ին մասից, որը շենքի կամ շինության սեփականատիրոջը, ով դրանով զբաղեցված հողամասի սեփականատերը չէ, անկախ հողամասի սեփականատիրոջ համաձայնությունից, օրենքի ուժով դրա նկատմամբ օգտագործման իրավունք է վերապահում:

Օգտագործման իրավունքը՝ որպես Օրենսգրքի 170-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետով նախատեսված սեփականատեր չհամարվող անձի գույքային իրավունք՝ անձին վերապահում է սեփական հայեցողությամբ, օրենքով որոշված շրջանակներում, առանց երրորդ անձանց թույլտվության իրականացնել իր իրավունքները՝ տիրապետել և օգտագործել գույքը (Օրենսգրքի 206-րդ հոդվածի 1-ին մաս), որին համապատասխանում է բոլորի և յուրաքանչյուրի, ներառյալ սեփականատիրոջ՝ իրավունքը խախտելուց ձեռնպահ մնալու և իրավունքի իրականացմանը չխոչնդոտելու պարտականությունը: Ընդ որում, սեփականատեր չհանդիսացող անձի իրային իրավունքները պաշտպանվում են ցանկացած անձի, այդ թվում սեփականատիրոջ ոտնձգությունից, և ընդուպ սեփականության իրավունքի փոխանցման դեպքում շարունակում են իրենց գոյությունը:

Նախագծերը երաշխավորում է պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության նպատակով կառուցվող շենքի տակ գտնվող հողամասի սեփականության իրավունքի դատական վիճարկման դեպքերում գնորդների օրինական ակնկալիքների պաշտպանությունը՝ հողամասի նկատմամբ սեփականության իրավունքի գրանցման իրավական խոչընդոտների դեպքում նրանց վերապահելով դրա օգտագործման իրավունք, ինչի ուժով անշարժ գույքի սեփականատեր գնորդներն օրենքի ուժով ստանում են իրենց շահերից ելնելով, առանց սեփականատիրոջ միջամտության կամ համաձայնության հողամասն օգտագործելու՝ պետության կողմից երաշխավորված ու ճանաչված իրավունք:

Հարկ է նկատել, որ հողամասի նկատմամբ գնորդի օգտագործման իրավունքի հետագա գոյությունը կապված է պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայցի լուծման հետ: Մասնավորապես, եթե հայցի քննության արդյունքում կայացված և օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտով.

- չի փոփոխվում հողամասի նկատմամբ սեփականության իրավունքի սուբյեկտը, ապա համապատասխան բնակարանի և (կամ) ոչ բնակելի տարածքի սեփականատիրոջն օրենքի ուժով փոխանցվում է հողամասի և ընդհանուր օգտագործման տարածքների համապատասխան բաժնային մասի նկատմամբ սեփականության իրավունքը,

- ճանաչվում է հողամասի նկատմամբ պետության կամ համայնքի սեփականության իրավունքը կամ որևէ ժամանակահատվածում ձեռքբերման որևէ հիմքով անվավեր է ճանաչվում հողամասի նկատմամբ գրանցված սեփականության իրավունքը, ապա նախքան այդ դատական ակտի հիման վրա պետության կամ համայնքի սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը, դատական ակտն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո երկամսյա ժամկետում այդ հողամասի վրա կառուցված բազմաբնակարան շենքի սպասարկման և պահպանման համար անհրաժեշտ (այդ թվում նաև` շենքի տակ գտնվող) հողամասի նկատմամբ սեփականության իրավունքը փոխանցվում է տվյալ շենքի բնակարանների և (կամ) ոչ բնակելի տարածքների սեփականատերերին` ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքով: Ընդ որում դատական ակտի հիման վրա պետության կամ համայնքի սեփականության իրավունքով պետական գրանցումը կարող է իրականացվել միայն սույն մասով նշված բազմաբնակարան շենքերի սպասարկման համար հատկացված հողամասերի մեջ չներառված համապատասխան մասի նկատմամբ:

Շարադրվածի համատեքստում կարգավորվում են նաև փոխանցման ակտ կնքելու, դրա բովանդակության և դատաքննության ելքով պայմանավորված՝ գնորդների սեփականության իրավունքի գրանցման վարույթի առանձնահատկությունները և իրականացման կարգը, ինչպես նաև գնորդներին վերապահվում է բաժնային սեփականության սեփականատերերի հետ հավասար պայմաններում շենքի ընդհանուր բաժնային սեփականություն հանդիսացող գույքի կառավարման հարաբերություններին մասնակցելու հնարավորություն:

3. Ակնկալվող արդյունքը.

Նախագծերի ընդունումն ուղղված է ապագայում կառուցվող անշարժ գույքի գնորդների իրավունքների լիարժեք և արդյունավետ պաշտպանությանը՝ ստեղծելով հստակ, կանխատեսելի և կայուն գործիքակազմեր։ Արդյունքում ակնկալվում է.

1)   նախատեսել կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի` որպես Սահմանադրությամբ և Կոնվենցիայով երաշխավորված սեփականության իրավունքի պաշտպանության արդյունավետ երաշխիքներ,

2)  վերացնել գնորդների իրավունքների իրականացման խոչընդոտները` ապահովելով մինչ պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայցի հիման վրա հարուցված դատական վեճի լուծումը հողամասի և ընդհանուր օգտագործման տարածքների համապատասխան բաժնային մասից անխոչընդոտ օգտվելու նրանց իրավունքը,

3)  պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայց հարուցվելու դեպքերում երաշխավորել գործընթացի շարունակականությունը և գնորդների` պաշտոնապես ճանաչված կարգավիճակի անփոփոխելիությունը,

4)  պետական (համայնքային) շահերի պաշտպանության հայցի հիման վրա հարուցված դատական վեճի լուծման արդյունքներով կարգավորել շենքի տակ գտնվող և այն սպասարկող հողամասի իրավական ճակատագիրը` ձևավորելով կանխատեսելի և հստակ իրավական համակարգ,

5)  սահմանել համահավասար պայմաններում գնորդների` շենքի ընդհանուր բաժնային սեփականության գույքի կառավարմանը մասնակցելու իրավունքը,

6)  նախատեսել հողամասի և ընդհանուր օգտագործման տարածքների համապատասխան բաժնային մասի նկատմամբ գնորդների օգտագործման, ապա սեփականության իրավունքների պետական գրանցման պարզ և մատչելի ընթացակարգեր,

7)  բարձրացնել անշարժ գույքի շուկայի կանխատեսելիությունը և որոշակիությունը, ինչպես նաև նպաստել ներդրումային միջավայրի կայունությանը։

4. Նախագծերի ընդունման կապակցությամբ այլ նորմատիվ իրավական ակտերի ընդունման անհրաժեշտությունը, ինչպես նաև լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտությունը և պետական բյուջեի եկամուտներում և ծախսերում սպասվելիք փոփոխությունները.

Նախագծերի ընդունման կապակցությամբ այլ նորմատիվ իրավական ակտեր ընդունել անհրաժեշտ չէ, ինչպես նաև պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի բյուջեում եկամուտների և ծախսերի էական ավելացում կամ նվազեցում չի նախատեսվում:

5. Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ.

Նախագիծը կապված չէ ռազմավարական որևէ փաստաթղթի հետ:

6. Նախագծերի մշակման գործընթացում ներգրավված մարմինները կամ անձինք.

Նախագծերը մշակվել են Արդարադատության նախարարության կողմից: