ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ԴՈՒՐՍ ՄՆԱՑԱԾ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԲԱՑԱՀԱՅՏՄԱՆ ԵՎ ՈՒՂՂՈՐԴՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ
ՈՐՈՇՄԱՆ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ
1.Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը)
Նկատի ունենալով, որ 12-ամյա հանրակրթության պարտադիր պահանջը, ինչպես նաև այն, որ հանրակրթության մեջ երեխաների ընդգրկվածության ցուցանիշները հիմք են հանդիսանում երկրի միջազգային տարբեր գնահատականների համար (մարդկային զարգացման համաթիվ, գլոբալ մրցունակության համաթիվ և այլն), կարևոր է ունենալ կրթությունից դուրս մնացած երեխաներիբացահայտմանև ուղղորդման (կրթության մեջ ներառման) գործուն համակարգ, որը հենված կլինի բոլոր շահագրգիռ և պատասխանատու կառույցների համագործակցության վրա:
- Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը և առկա խնդիրները
«Կրթության մասին» և «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքներով սահմանված են պարտադիր կրթության ապահովման պատասխանատվությունները: Մասնավորապես, ամրագրված է, որ.
- դպրոցական տարիքի երեխային ուսումնական հաստատություն ընդգրկելու համար պատասխանատու է ծնողը՝օրենքով սահմանված կարգով,
- կրթության և գիտության նախարարությունը պետք է սահմանի դպրոցական տարիքի երեխայինհանրակրթության մեջ ընդգրկելու կարգը,
- տարածքային կառավարման մարմինները և Երևանի քաղաքապետը համակարգում և վերահսկում են իրենց տարածքում դպրոցական տարիքի երեխաների հաշվառումը, ապահովում է նրանց ընդգրկումը ուսումնական հաստատություն,
- տեղական ինքնակառավարման մարմիններն իրականացնում են դպրոցական տարիքի երեխաների հաշվառումը, ապահովում նրանց ընդգրկումն ուսումնական հաստատություն:
Համաձայն ՀՀ «Ընտանեկան օրենսգրքի»՝ երեխայի իրավունքների և շահերի խախտման դեպքում (մասնավորապես՝ ծնողների կողմից երեխային դաստիարակելու, կրթության տալու պարտականությունը չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու դեպքերում), երեխայի իրավունքների պաշտպանության համար պատասխանատու է խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը՝ այն է տեղական ինքնակառավարման մարմինը: Ընդ որում, պաշտոնատար անձինք և այլ քաղաքացիներ, որոնց հայտնի են դարձել երեխայի իրավունքների և շահերի խախտումների դեպքեր, այդ մասին պետք է հայտնեն երեխայի փաստացի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին: Նման տեղեկություններ ստանալուն պես խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը պետք է ձեռնարկի երեխայի իրավունքների և շահերի պաշտպանության անհրաժեշտ միջոցներ։
Տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքում սակայն արտացոլված չէ համայնքի այդ պարտականությունը: Մարզպետարանների ընտանիքի, կանանց և երեխաների պաշտպանության բաժնի /այսուհետ՝ ԸԿԵՊ/ կանոնադրության մեջ առկա է գործառույթ` իրականացնել հանրակրթությունից դուրս մնացած, այդ թվում՝ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների կրթական իրավունքի պաշտպանությունը` նրանց ներգրավելով հանրակրթական (հատուկ հանրակրթական) ուսումնական հաստատություններում, սակայն նկարագրված չեն մեխանիզմներ և բաժինների ինստիտուցիոնալ կարողությունները չեն բավականացնում այդ գործառույթը լիովին իրականացնելու համար: Սոցիալական ծառայության տարածքային մարմինների կանոնադրության մեջ նույնպես ամրագրված չէ նման գործառույթ, սակայն ինտեգրված ծառայությունների բարեփոխման համատեքստում նպատակային կլինի դեպքի ՍԾ համակարգի նոր մասնագետների` դեպք վարողների ներգրավումը:
Միևնույն ժամանակ, կանոնակարգված չէ նաև դպրոցահասակ երեխաների հաշվառման գործընթացը, որի հետևանքով անհասկանալի է տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների պատասխանատվությունների իրականացումը երեխաների՝ հանրակրթության մեջ ընդգրկման խնդրում:
- Առկախնդիրներիառաջարկվողլուծումները
Կրթությունից դուրս մնացած երեծաներին կրթության մեջ ներգրավմանհամարառաջարկվողլուծումներնեն.
- դպրոցահասակ երեխաներին կրթությունից դուրս մնալը կանխելը,
- ուսումանկան հաստատությունից դուրս մնացած երեխաների վաղ բավահայտելը,
- ուսումնական հաստատությունից դուրս մնալու պատճառները բացահայտելըև դրանց վերացման համար միջոցներ ձեռնարկելը,
- երեխայի ուսումնառությունը համապատասխան ուսումնական հաստատությունում ապահովելը:
- Կարգավորման առարկան
Նշված նպատակների իրականացման նպատակով անհրաժեշտ է լուծել հետևյալ խնդիրները.
- դպրոցահասակ երեխաներիհաշվառում,
- ուսումնական հաստատությունից դուրս մնացած երեխաների բացահայտում,
- ուսումնական հաստատությունից դուրս մնալու պատճառների բացահայտում,
- ըստ անհրաժեշտության երեխային (ընտանիքին) սոցիալական աջակցության ծրագրի մշակում և իրականացում,
- երեխայի կրթական կարիքների գնահատում և ըստ անհրաժեշտության անհատական ուսուցման պլանի մշակում և իրականացում,
- երեխայի ուղղորդում համապատասխան ուսումնական հաստատություն:
- Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը
Յուրաքանչյուրերեխայիկրթությանիրավունքիիրացում, դպրոցահասակ երեխաների հաշվառման գործընթացիկանոնակարգում, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, բոլորպատասխանատուկառույցներիևշահագրգիռմարմիններիպարտավորություններիիրականացմանապահովում՝երեխաներիհանրակրթությանմեջընդգրկման գործընթացում:
4.Ակտինորմատիվբնույթիհիմնավորվածությունը՝
«Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի 29-րդ հոդվածի 1-ին մասի 18.1 ենթակետի համաձայն՝ «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության իրավասություններից է պարտադիր կրթությունից դուրս մնացած երեխաների բացահայտման և ուղղորդման կարգը սահմանելը»:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ 1
«ՊԱՐՏԱԴԻՐԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆԻՑԴՈՒՐՍՄՆԱՑԱԾԵՐԵԽԱՆԵՐԻԲԱՑԱՀԱՅՏՄԱՆԵՎՈՒՂՂՈՐԴՄԱՆԿԱՐԳԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆՈՐՈՇՄԱՆ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲԱՅԼԻՐԱՎԱԿԱՆԱԿՏԵՐԻԸՆԴՈՒՆՄԱՆԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆՄԱՍԻՆ
«Պարտադիրկրթությունիցդուրս մնացածերեխաներիբացահայտմանևուղղորդմանկարգը սահմանելու մասին» ՀՀկառավարությանորոշմանկապակցությամբայլիրավականակտերիընդունմանանհրաժեշտություն չկա:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ 2
«ՊԱՐՏԱԴԻՐԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆԻՑԴՈՒՐՍՄՆԱՑԱԾԵՐԵԽԱՆԵՐԻԲԱՑԱՀԱՅՏՄԱՆԵՎՈՒՂՂՈՐԴՄԱՆԿԱՐԳԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀՀԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆՈՐՈՇՄԱՆ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲՊԵՏԱԿԱՆԿԱՄՏԵՂԱԿԱՆԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆՄԱՐՄՆԻԲՅՈՒՋԵՈԻՄԾԱԽՍԵՐԻԵՎԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻԷԱԿԱՆԱՎԵԼԱՑՄԱՆԿԱՄՆՎԱԶԵՑՄԱՆՄԱՍԻՆ
«Պարտադիրկրթությունիցդուրս մնացածերեխաներիբացահայտմանևուղղորդմանկարգըսահմանելումասին» ՀՀկառավարությանորոշման ընդունմանկապակցությամբպետականկամտեղականինքնակառավարմանմարմնիբյուջեումծախսերիևեկամուտներիէականավելացումկամնվազեցումչինախատեսվում: