«Ռիելթորական գործունեության մասին», ««Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին», ««Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», ««Անկանխիկ գործառնությունների մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին», ««Պետական տուրքի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծեր

40%60%

2 - За
3 - Против

Все рекомендации по содержанию проекта включаются в кратком содержании,онлайн письма - в течении 2 рабочих дней, эл. письма - в течении 10 рабочих дней

project.digest.no	Автор предложения, дата получения	Содержание предложения	Заключение	Сделанные изменения
	1	2	3	4
1	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	1. Ի գիտություն ԱՄՆ-ի National Association of Realtors (NAR)-ը Ռիելթոր բառը գրանցել է որպես ապրանքային նշան, ուստի և միայն վերոնշյալ ասոցիացիայի անդամ հանդիսացող լիցենզավորված գործակալները կարող են այն օգտագործել: Բոլոր այն գործակալները, որոնք չեն հանդիսանում Ասոցիացիայի անդամ իրավունք չունեն անվանվելու և օգտագործելու Ռիելթոր բառը: Բոլոր այն երկրները, որոնք միացել են ապրանքային նշանների միջազգային գրանցման «Մադրիդյան համակարգին», ձեռք են բերել պարտվորվածություն պահպանելու այս կաննոնները: ԱՄՆ միացել է համակարգին 2003 թվականին, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունը 2011 թվականին:
2	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	2. Կարծում ենք, Հոդված 3-ում օգտագործվող հիմնական հասկացություններում Ռիելթորական ծառայությունների՝ անշարժ գույքի կառավարման մասով, անհրաժեշտ է վերաձևակերպել, քանի որ այն ճիշտ չէ կապել գործակալական գործի հետ: Կառավարումը ենթադրում է անշարժ գույքի հետ կատարվող երկարաժամկետ գործողություն, իսկ գործակալի աշխատանքն ավարտվում է գույքի վաճառքի կամ վարձակալության իրավունքի փոխանցումն ավարտելուց հետո:
3	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	3. Հոդված 3-ում անդրադարձ է կատարվում հատուկ բանկային հաշվին, որտեղ նշվում է, որ (...)Հատուկ բանկային հաշիվ՝ բացառապես սույն օրենքով սահմանված անշարժ գույքի կառավարման ծառայությունների մատուցման դիմաց, անշարժ գույքի կառավարչին վճարվող վճարների, ինչպես նաև այդ ծառայությունների մատուցման արդյունքում պատվիրատուին փոխանցման ենթակա եկամուտների մուտքագրման համար բացված բանկային հաշվեհամար (...)։ Սակայն անհրաժեշտ է նաև սահմանել Գործակալների համար հատուկ հաշիվների ստեղծման (Էսքրոու հաշիվ) գործառույթի իրականացում՝ գումարների անվտանգ պահպանման համար։ Սա կարևոր քայլ կարող է լինել իրավական և գործարար միջավայրի ամրապնդման համար:
4	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	4. Հոդված 6-ում անդրադարձ է կատարվում միասնական տեղեկատվական համակարգի կիրառումանը, որտեղ նշվում է, որ (...) Միասնական տեղեկատվական համակարգում անշարժ գույքի տվյալների մուտքագրումը ստուգելուց հետո համակարգն առաջարկում է անշարժ գույքի վաճառքի՝ համակարգի հետ փոխգործելի կայքերի ցանկ՝ հնարավորություն տալով օգտատիրոջն ընտրելու դրանցից մեկը կամ մի քանիսը: (...) Սակայն նախագծի մեջ չի հստակեցվում, թե ինչ մեխանիզմով պետք է օգտատիրոջը առաջարկվի կայքի տարբերակներ, որտեղից էլ ի հայտ են գալիս մի շարք հարցեր՝ կապված մրցակցային խնդիրների հետ, ուստի լիազոր մարմինը պետք է հանդես գա որպես երաշխավոր՝ համակարգում բոլորի համար սահմանելով հավասար պայմաններ, որի արդյունքում էլ օգտատիրոջը պետք է տրամադրվի ընտրության հնարավորություն։
5	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	5. Նախագծի 8-րդ հոդվածի 16-րդ կետը սահմանում է, որ (...) 16) կողմերի համաձայնությամբ պայմանագրում կարող է ներառվել դրույթ ռիելթորական ծառայությունների մատուցման բացառիկության (էքսկլյուզիվության) վերաբերյալ, որի դեպքում տվյալ պատվիրատուին ռիելթորական ծառայություններ կարող է մատուցել միայն այդ պայմանագրի կողմ ռիելթորական կազմակերպությունը կամ անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող ռիելթորը: Ռիելթորական ծառայությունները բացառիկության սկզբունքով մատուցելու ժամկետը չի կարող ավել սահմանվել, քան վեց ամիսը։ (...) Բացառիկության սկզբունքի դեպքում ժամկետը պետք չի սահմանափակել՝ տալով հնարավորություն կողմերին՝ աշխատանքի ծավալից կախված ինքնուրույն ընտրել պարտավորությունների կատարման ժամկետները։ Ստորև կարող եք տեսել հիմնավորումներ՝ ժամկետը չսահմանափակելու անհրաժեշտության վերաբերյալ • Շուկայի յուրահատկություններ: Անշարժ գույքի շուկան երբեմն պահանջում է ավելի երկար ժամանակ՝ գույքի համապատասխան գնորդ գտնելու կամ առավել բարենպաստ պայմաններ ապահովելու համար։ • Խոշոր գործարքների առանձնահատկություններ: Կոմերցիոն, արդյունաբերական կամ այլ մեծ արժեք ունեցող գույքերի դեպքում վեց ամիսը բավարար չէ լիարժեք շուկայական հետազոտության, մարքեթինգային արշավների և պայմանավորվածությունների համար։ • Բանակցությունների տևողություն: Գործարքի կողմերի միջև բանակցությունները երբեմն տևում են ամիսներ, տարիներ իսկ բացառիկության սկզբունքը կարող է ապահովել, որ գործարքն արդյունավետորեն ավարտվի։ • Ռիելթորական աշխատանքի որակը: Բացառիկության ավելի երկար ժամկետը կխրախուսի ռիելթորներին ներդնել ավելի մեծ ջանքեր և ռեսուրսներ՝ արդյունավետ մարքեթինգ և վաճառք ապահովելու համար։ • Առաջնային շուկա։ Գործակալության և կառուցապատողի միջև կարող է լինել պայմանավորվածություն և համագործակցություն շենքի ճարտարապետաշինարարական թուլտվությունից մինչև ավարտական ակտի տրամադրում, ընդուպ մինչև գնման իրավունքը սեփականության իրավունքի փոխարինումով, որը ինքնին ենթադրում է գործակալության պարտավորությունների ավարտ, որն էլ իր հերթին սովորաբար մի քանի տարի է տևում՝ մինչև շենքի կառուցապատման ավարտը։ Փաստացի ստացվում է, որ գործակալությունը իր վրա վերցնում է պատասխանատվություն, բայց սույն դրույթով կաշկանդված է դառնում և սահմանափակվում է նրա իրավունքերը։
6	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	6. Նախագծի մեջ շրջանառվում է տերմին (...) միջնորդավորված ծառայություններ (...) որը անհրաժեշտ է փոխել «գործակալական ծառայություններ» տերմինով, ինչու քանի որ աշխարհում և, մասնավորապես, զարգացած իրավական դաշտ ունեցող երկրներում, անշարժ գույքի, կոմերցիոն ծառայությունների և բիզնես գործարքների ոլորտում գերակշռող տերմինն է «գործակալական ծառայություններ» և տերմինը ավելի հստակ է՝ ուղղակիորեն կապվում է քաղաքացիական իրավունքում ընդունված գործակալական հարաբերությունների հետ։ Այն ընդգծում է, որ այս ծառայությունները հիմնված են լիազորությունների և պարտավորությունների վրա, որոնք հստակ ամրագրված են պայմանագրով։ Իսկ «Միջնորդավորված ծառայություններ» տերմինը ավելի ընդհանուր է և ոչ հստակ։ Այն կարող է ընդգրկել նաև այլ ծառայություններ, որոնք գործակալական գործունեության մաս չեն կազմում։
7	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	7. Նախագծի հոդված 14-ով սահմանվում է ռիելթորական, անշարժ գույքի կառավարման կազմակերպության և ռիելթորի, անշարժ գույքի կառավարչի իրավունքներն ու պարտականությունները և նույն հոդվածի 7-րդը կետի 1-ին ենթակետով նշվում է, որ (...) պատվիրատուից և երրորդ անձանցից ռիելթորական ծառայության մատուցման ընթացքում ստացված փաստաթղթերը պահպանել առնվազն 10 տարի. (...) ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն՝ ընդհանուր դատական հայցերի վաղեմության ժամկետը կազմում է 3 տարի։ Եթե հաճախորդը կամ կողմերից որևէ մեկը ցանկանում է վիճարկել գործարքի կամ ծառայության որակը, դա սովորաբար տեղի է ունենում 3 տարվա ընթացքում։ Հարկային օրենսգրքով Հայաստանի Հանրապետությունում հարկային հաշիվների, պայմանագրերի, և ֆինանսական փաստաթղթերի պահպանման պարտադիր ժամկետը սովորաբար 5 տարի է։ Սա բավական է իրավական և հարկային ստուգումների կամ վեճերի համար։ Ռիելթորական գործարքների մեծ մասը բնույթով ավարտվում են ծառայության մատուցմամբ, և փաստաթղթերի պահպանումը երկար ժամկետով սովորաբար չի ունենում գործնական նշանակություն։ Անշարժ գույքի գործարքների վերաբերյալ հիմնական փաստաթղթերը (օրինակ՝ պայմանագրեր, սեփականության վկայականներ) պահպանվում են պետական արխիվներում (Կադաստրի կոմիտե), ինչը նվազեցնում է ռիելթորական փաստաթղթերի կրկնօրինակների պահպանումը։ Այս դեպքում կառաջանա անհարկի ծախսերի խնդիր Փաստաթղթերի պահպանման համար՝ ֆիզիկական կամ թվային պահեստավորման ռեսուրսներ, ինչը կարող է ավելորդ ֆինանսական բեռ դառնալ փոքր կամ միջին բիզնեսի համար։ Միջազգային մի շարք երկրներ՝ ներառյալ ԵՄ անդամ երկրներ և ԱՄՆ, նման փաստաթղթերի պահպանման ժամկետները հիմնականում սահմանափակվում են 5 տարի։ Հայաստանը կարող է համապատասխանեցնել իր պահանջները միջազգային ստանդարտներին՝ նվազեցնելու ավելորդ բեռը։ Փաստաթղթերի պահպանման ժամկետը կարելի է սահմանել 5 տարի՝ համաձայն հարկային և իրավական ստուգումների համար անհրաժեշտ նվազագույն ժամկետի։
8	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	8. Նույն հոդված 14-ի, 7-րդ կետի 1-ին ենթակետերում նշվում է, որ (...)պայմանագրի կնքումից հետո եռօրյա ժամկետում ապահովել միասնական տեղեկատվական համակարգում սույն օրենքի 10-րդ հոդվածով սահմանված ռիելթորական ծառայությունների մատուցման վերաբերյալ կնքված ռիելթորական ծառայությունների մատուցման պայմանագրերի առարկա հանդիսացող անշարժ գույքերի վերաբերյալ տեղեկությունների մուտքագրումը. (...) Պետք է նկատի ունենալ, որ անշարժ գույքի գործարքներն իրենց բնույթով կարող են լինել բարդ, ներառելով բազմաթիվ փաստաթղթեր, համաձայնեցումներ և ստուգումներ: Ռիելթորները հաճախ ունենում են միաժամանակ բազմաթիվ գործարքներ, ինչը կարող է դժվարացնել պայմանագրի կնքումից անմիջապես հետո ամբողջական և ճշգրիտ տեղեկատվության մուտքագրումը։ Միասնական տեղեկատվական համակարգի հասանելիության կամ տեխնիկական խափանումների դեպքում սահմանված եռօրյա ժամկետը կարող է անբավարար լինել։ Որոշ դեպքերում, մասնավորապես մարզերում կամ հեռավոր վայրերում, մուտքագրման տեխնիկական խնդիրները կարող են հավելյալ ժամանակ պահանջել։ Կողմերի միջև հաճախ լինում են լրացուցիչ համաձայնեցումներ կամ փաստաթղթերի փոփոխություններ, որոնք ավարտին հասցնելը կարող է պահանջել ավելի քան երեք օր: Առանց վերջնական հստակեցումների մուտքագրված տվյալները կարող են սխալ կամ ոչ ամբողջական լինել, ինչը կհանգեցնի ապագայում խնդիրների։ Շատ երկրներում անշարժ գույքի տվյալները պետական համակարգերում գրանցելու ժամկետը կազմում է 5-ից 10 աշխատանքային օր՝ ապահովելու համար ճշգրտություն և գործընթացի բյուրոկրատիկ բեռնաթափում։ Հայաստանն այս առումով կարող է վերցնել միջազգային օրինակ՝ հաշվի առնելով տեղական գործարքների ծավալն ու բնույթը։ Ուստի առաջարկում ենք Ժամկետը երկարացնել մինչև 10 աշխատանքային օր, ինչը թույլ կտա ռիելթորներին ժամանակ տրամադրել՝ ապահովելու տվյալների ճշգրտությունը և ամբողջականությունը: Սահմանել, որ տվյալների մուտքագրումը պետք է կատարվի հնարավորինս շուտ, բայց ոչ ուշ, քան 10 աշխատանքային օր, եթե չկան տեխնիկական կամ այլ հիմնավոր խոչընդոտներ։ Սակայն կարող են լինել բացառություններ, եթե պայմանագիրը կնքվում է այնպիսի հանգամանքներում, երբ անհնար է տվյալները ժամանակին մուտքագրել (օրինակ՝ տեխնիկական խնդիրներ, լրացուցիչ հաստատման անհրաժեշտություն), օրենսդրորեն պետք է թույլ տալ ժամկետի երկարաձգում։
9	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	9. Նույն հոդվածի ենթակետով սահմանում է, որ (...)որպես գույքային պատասխանատվության ապահովման միջոց ապահովագրել իր գործունեության հետևանքով առաջացող հնարավոր պատասխանատվությունը սույն օրենքով սահմանված դեպքերում և պատվիրատուի պահանջով վերջինիս ներկայացնել ապահովագրության պայմանագիրը (...) Ռիելթորական գործունեության բնույթը հիմնականում կենտրոնանում է վաճառքի հետ կապված ծառայությունների մատուցման վրա, և ոչ իրավաբանական պարտավորությունների կամ խորը իրավական ստուգումների (due diligence) վրա։ Ռիելթորները հիմնականում զբաղվում են գույքի վաճառքի, մարքեթինգի, գնորդի և վաճառողի միջև գործարքների կազմակերպմամբ։ Իրենց դերը սահմանափակվում է գործարքի կազմակերպման տեխնիկական մասով, այլ ոչ թե իրավական ռիսկերի գնահատմամբ։ Եթե ապահովագրությունը պահանջվում է՝ ընդգրկելով բոլոր հնարավոր պատասխանատվությունները, դա կարող է անհամաչափ բեռ դառնալ հատկապես փոքր և միջին գործակալությունների համար։ Շատ երկրներում ռիելթորական ծառայությունների ոլորտում ապահովագրության պահանջը վերաբերում է միայն պարզ միջնորդական սխալների կամ անփութության համար, այլ ոչ թե իրավական ռիսկերին կամ due diligence-ին։ Ռիելթորները իրավաբաններ չեն, և նրանց գործառույթները չեն ընդգրկում մանրակրկիտ իրավական ստուգում։ Եթե գնորդը կամ վաճառողը ցանկանում են վստահ լինել գույքի կամ գործարքի բոլոր իրավական ասպեկտներում, նրանք պետք է դիմեն իրավաբանի կամ մասնագիտական due diligence ծառայության։ Գնորդը կամ պատվիրատուն պետք է ունենա պատասխանատվություն սեփական իրավական ռիսկերը գնահատելու և համապատասխան մասնագետներ ներգրավելու համար։ Ռիելթորների վրա նման պարտավորությունների դնումը կարող է հանգեցնել իրավական և ֆինանսական ծանր հետևանքների՝ նույնիսկ այն դեպքերում, երբ նրանք որևէ կապ չեն ունեցել խնդրի իրական պատճառի հետ։ Առաջարկում ենք սահմանել, որ ապահովագրությունը պարտադիր չէ, բայց այն կարող է իրականացվել ռիելթորի նախաձեռնությամբ՝ որոշակի սահմանափակ դեպքերում (օրինակ՝ խոշոր գործարքներ)։ Եթե պատվիրատուն պահանջում է ապահովագրություն, դա պետք է իրականացվի նրա սեփական ծախսերով։ Օրենքով սահմանել, որ ռիելթորը պարտավոր չէ ստուգել իրավական և տեխնիկական մանրամասները, եթե դա պայմանագրով հստակ չի նշված։ Օրենքում ընդգծել, որ ռիելթորները չեն հանդիսանում իրավական խորհրդատուներ՝ այլ կապող օղակ՝ գործարքի մասնակիցների միջև։
10	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	10. Հոդված 17-ով սահմանվում է Ռիելթորական մասնագիտական որակավորման ստուգման կարգը, կազմակերպումն ու իրականացումը, որտեղ նշվում է, որ (...) Ռիելթորի որակավորման քննություններին կարող են մասնակցել բարձրագույն կրթություն ունեցող ֆիզիկական անձինք: (...) Պետք է նկատի ունենալ, որ բարձրագույն կրթութան պահանջ սահմանելը կարևոր քայլ է ոլորտում ռիելթորական ծառայությունների որակի բարձրացման ուղղությամբ՝ սահմանելով մասնագիտական որակավորման ստուգման մեխանիզմներ։ Բարձրագույն կրթության պահանջը, սակայն, ներկայիս պայմաններում կարող է սահմանափակել ոլորտի զարգացման հնարավորությունները, քանի որ Հայաստանի Հանրապետությունում չկա համապատասխան մասնագիտացում ապահովող բուհական ծրագիր։ Մի շարք խնդիրներից խուսափելու համար առաջարկում ենք ստեղծել մասնագիտական վերապատրաստման կարճաժամկետ կուրսեր (օրինակ՝ 3-6 ամիս), որոնք կհավասարեցվեն անհրաժեշտ կրթական մակարդակին և կուրսերի ավարտից հետո մասնակիցները կարող են ստանալ հավաստագիր, որը թույլ կտա մասնակցել որակավորման քննություններին, որի արդյունքում կստանան համապատասխան որակավորում։
11	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	11. Նույն հոդվածում անդրադարձ է կատարվում նաև որակավորման հանձնաժողովի կազմին, որտեղ նշվում է, որ (...) Ռիելթորի մասնագիտական որակավորումը (այսուհետ` որակավորում) կազմակերպում և իրականացնում է լիազոր մարմինը՝ որակավորման քննությունների միջոցով: Որակավորման քննություններն ընդունում է լիազոր մարմնի կողմից ստեղծած որակավորման հանձնաժողովը: Որակավորման հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվում են լիազոր մարմնի երկու ներկայացուցիչ և Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն ուսումնական հաստատություններից տնտեսագիտական, իրավաբանական, գեոդեզիական գիտությունների թեկնածու հանդիսացող երեք ներկայացուցիչ՝ ռոտացիոն կարգով, առնվազն մեկ տարի ժամկետով։(...) Այստեղ ցանկանում ենք առաջարկել որակավորման հանձնաժողովի կազմում ներառել «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԱՑԻԱ» ՀԿ-ից երկու ներկայացուցչի, քանի որ լինելով ոլորտի միակ մասնագիտական կառույցը՝ ունենալով փորձառու մասնագետներ, ովքեր կարող են ավելի օբյեկտիվորեն գնահատել թեկնածուների պրակտիկ հմտությունները և աշխատանքային ունակությունները։ Ասոցիացիայի ներկայացուցիչների մասնակցությունը կերաշխավորի, որ քննությունները համապատասխանեն ոլորտի պրակտիկ պահանջներին և կնպաստեն մասնագետների որակի բարձրացմանը։ Արտասահմանյան մի շարք երկրներում որոկավորման հանձնաժողովները կազմված են նմանատիպ մասնագետներց, ինչը ամրապնդում է ոլորտի հանդեպ վստահությունը։ Հաշվի առնելով վերոշարադրյալը առաջարկում ենք հանձնաժողովի կազմի վերաբերյալ սահմանել հետևյալ կարգավորումը՝ «Որակավորման հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվում են լիազոր մարմնի երկու ներկայացուցիչ, Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն ուսումնական հաստատություններից տնտեսագիտական, իրավաբանական, գեոդեզիական գիտությունների թեկնածուներից երեք ներկայացուցիչ՝ ռոտացիոն կարգով առնվազն մեկ տարի ժամկետով, ինչպես նաև գործակալների մասնագիտական ասոցիացիայի կողմից նշանակված երկու ներկայացուցիչ»։
12	ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԳՈՐԾԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱ ՀԿ 22.01.2025 22:27:50	12. Նախագծի 19-րդ հոդվածը անդրադառնում է վկայականի գործողության կասեցմանը և դադարեցմանը, որտեղ ներկայացված ժամկետները շատ խիստ են, ինչը կարող է հարվածել ռիելթորական գործունեությանը և գործարար միջավայրին: Հարկավոր է վերանայել կասեցման և դադարեցման մեխանիզմները, ինչպես նաև սահմանել նախազգուշացման և տուգանքի համակարգ՝ խուսափելով անհապաղ և խիստ պատժամիջոցներից: Նախագծի 19-րդ հոդվածի 1-ին կետով նշված է, որ վկայականի գործողությունը կասեցվում է`(...) 1) ռիելթորական ծառայությունների մատուցման պայմանագրի կնքումից հետո եռօրյա ժամկետում սույն օրենքով սահմանված տեղեկությունները միասնական տեղեկատվական համակարգ չմուտքագրելու դեպքում. (...) Պետք է նկատի ունենալ, որ երեք օրը չափազանց կարճ ժամանակահատված է, հաշվի առնելով տեխնիկական խնդիրները կամ այլ գործոններ։ Առաջարում ենք հետևյալ փոփոխությունը՝ Տվյալները մուտքագրելու համար սահմանել ավելի երկար ժամկետ՝ 10 աշխատանքային օր, ինչը կհամապատասխանի միջազգային պրակտիկային։ Նույնը վկայականի գործողությունը կասեցնելու հետևյալ կետի մասով, որտեղ նշված է, որ վկայականի գործողությունը կասեցվում է` (...) 3) սույն օրենքով և ռիելթորական գործունեությունը կարգավորող ենթաօրենսդրական ակտերով սահմանված պահանջները մեկ անգամ խախտելու դեպքում: (...) Վկայականի գործողությունը մեկ խախտման դեպքում կասեցնելն անհամաչափ է և կարող է վնաս հասցնել ոլորտի մասնագետներին։ Առաջարում ենք հետևյալ փոփոխությունը՝ Սահմանել նախազգուշացման փուլ՝ թույլ տալով ռիելթորին շտկել իր սխալը մինչև վկայականի կասեցումը։ Առաջարկում ենք ներդնել նախազգուշացման համակարգ նախքան վկայականի կասեցումը, լիազոր մարմինը պետք է․ • Պարտադիր ծանուցի ռիելթորին՝ ներկայացնելով խախտման բնույթն ու հետևանքները։ • Սահմանի շտկման ժամկետ (օրինակ՝ 5 աշխատանքային օր)՝ թույլ տալով, որ ռիելթորը շտկի սխալները։ Վերջինիս շտկման դեպքում խախտումը չպետք է դառնա վկայականի կասեցման կամ դադարեցման հիմք։ Օրենքի տեքստում առաջարկվող ձևակերպում․ «Վկայականի գործողությունը կասեցվում է միայն այն դեպքում, եթե ռիելթորը չի շտկել խախտումը լիազոր մարմնի կողմից սահմանված նախազգուշացման ժամկետում։ Նախազգուշացման ժամկետը չի կարող լինել 5 աշխատանքային օրից պակաս»։ Առաջարկում ենք տուգանքի համակարգի ներդրում նախքան վկայականի կասեցումը կամ դադարեցումը, խախտումների համար կարելի է կիրառել տուգանքներ՝ կախված խախտման ծանրությունից։ Տուգանքի կիրառումը պետք է դառնա առաջին քայլ, իսկ վկայականի կասեցումն ու դադարեցումը՝ վերջին քայլ։ Առաջարկում ենք կասեցման և դադարեցման ընթացակարգերի վերանայում, քանի որ կասեցման նախորդող գործողությունները՝ օրինակ նախազգուշացումը՝ խախտումը շտկելու հնարավորություն տալու համար է։ Կարող է լինել կարճաժամկետ կասեցում (օրինակ՝ 10 աշխատանքային օր)՝ լուրջ խախտումների դեպքում, իսկ վկայականը դադարեցնել միայն այն դեպքում, եթե խախտումը կրկնվում է պարբերաբար կամ անձը չի կատարում իր պարտավորությունները տուգանքի կամ նախազգուշացման փուլից հետո։ Պետք է նկատի ունենալ նաև, որ վկայականի դադարեցման դեպքում անձին մեկ տարի նոր վկայական ստանալու իրավունքից զրկելը չափազանց խիստ է։ Առաջարկվող փոփոխություն՝ նվազեցնել այդ ժամկետը մինչև 6 ամիս՝ բացառությամբ լուրջ խախտումների (օրինակ՝ փաստաթղթերի կեղծում)։ Բոլոր սուբյեկտներին ծանուցելու պահանջի պարզեցում, քանի որ գործող օրենքը պարտադրում է բոլոր սուբյեկտներին ծանուցել, ինչը կարող է բարդ և ժամանակատար լինել։ Առաջարկում ենք հետևյալ փոփոխությունը՝ Ծանուցումը կատարել միայն անմիջականորեն առնչվող կողմերին՝ ռիելթորին, իր գործատու կազմակերպությանը և պայմանագրի կողմերին։