«ԲՈՒՍԱՍԱՆԻՏԱՐԻԱՅԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

3-րդ հոդվածի 1-ին մասի Ենթակետ 29՝ !!!Ազդող նյութը կարող է լինել նաև քիմիական!!! 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի Ենթակետ 30՝Բույսերի պաշտպանության այլ միջոցներ էլ գոյություն ունեն՝ պատվաստանյութ, օրինակ։ Արտադրության տակ պետք է հասկանալ «разработка» և գտնել համապատասխան հայերեն տերմինը։ Ապրանքային նշանի նկատմամբ գրանցված իրավունքները ևս կարող են պատկանել 3-րդ անձի, իսկ արտադրողն այն օգտագործի քաղաքացիարիվական հարաբերությունների շրջանակում։ Հոլդինգների դեպքում, օրինակ, և այլն։ Կարող է նաև պատկանել, իրականում։ Կարող է դուստր ընկերություն լինել և այլն․․․․ 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի Ենթակետ 31՝ Ոչ միայն պայմանագրային հիմունքներով, ընդհանրացված ասում են պարտավորական իրավահարաբերություններ։ Իրականում, նպատակահարմար է էլ ավելի ընդհանրացված տերմին օգտագործել՝ քաղաքացիաիրավական հարաբերություններ։ Կարող է նաև առանց արտադրողի ֆիզիկապես հսկողության, բայց վերջինիս կողմից վերջնական արդյունքի նկատմամբ տրված չափանիշներին համապատասխանությունը ստուգելու միջոցով արտադրվի։ 31-րդ կետը 30-րդ կետում, արդեն իսկ շարադրված մտքի կրկնություն է։ Օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետի ենթակետ "ա"՝ Եթե վերևում նշում ենք, որ արտադրող կարող է լինել միայն ԱՁ, այստեղ նշված է ֆիզիկական անձ, առնվազն պետք է լինի ԱՁ կարգավիճակ ունեցող ֆիզիկական անձ։ Ֆիզիկական անձի տվյալները կարող են տարբերվել նրա՝ որպես ԱՁ կարգավիճակ ունեցողի, տվյալներից։ Օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետի ենթակետ 2՝ Միգուցե՞ պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների։ Օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետի ենթակետ 3՝ Գրանցող երկրի անվանացանկում, թե՞ մեկ այլ երկրի․․․․

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանին ՀՀ, ք. Երևան, Մ. Մկրտչյան 5 «Ագրո Մաստեր» ՍՊԸ Տնօրեն՝ Լևոն Ղազարյանից ՀՀ, ք. Երևան, Արշակունյաց 270/1 ՀՀ, ք․ Երևան 18 դեկտեմբերի 2023թ․ Մեծարգո պարոն նախարար, Ամփոփելով «Բուսասանիտարիայի մասին» ՀՀ օրենքում (այսուհետ՝ Օրենք) նախատեսվող փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) քննարկման նպատակով ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում 2023թ.-ի դեկտեմբերի 13-ին կայացած նիստը՝ ներկայացնում ենք դիտարկումները և առաջարկությունները. I. Նախագծում «արտադրող» և «արտադրական տարածք» տերմինների հետ միասին ավելացնել «գրանցող» տերմինը և տալ դրա պարզաբանումը: Հաշվի առնելով, որ խոշոր արտադրողները սովորաբար ունենում են բարդ կորպորատիվ կառուցվածք, և գրանցումները կարող են կատարվել հատուկ այդ նպատակով ստեղծված ստորաբաժանումների կողմից, նպատակահարմար է օրենքում ավելացնել հետևյալ տերմինը. Գրանցող (Ռեգիստրանտ)` ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ, ով արտադրողի անունից և ի շահ արտադրողի ներկայացրել է պեստիցիդների կամ ագրոքիմիկատների պետական գրանցման հայտ` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված պետական գրանցման ընթացակարգին համապատասխան պեստիցիդների կամ ագրոքիմիկատների պետական գրանցումը և վերջինիս հիման վրա գրանցման վկայականը ստանալու նպատակով: Ինչպես նաև տալ պարզաբանում, թե քանի արտադրական տարածք կարող է նշվել միաժամանակ մեկ ապրանքի համար: II. Նախագծում տա՛լ «փաստացի հասցե» տերմինի պարզաբանումը (որպես՝ արտադրող երկիր): Նախագծում առաջարկվում է Օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետի «ա» ենթակետը խմբագրել և Պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների գրանցման մասին եզրակացություն տալու համար պահանջում է Արտադրողի մասին տեղեկատվություն, մասնավորապես՝ (իրավաբանական անձի դեպքում՝ անվանում, իրավաբանական հասցե, փաստացի հասցե և (կամ) արտադրական տարածք, ֆիզիկական անձի դեպքում՝ անուն, ազգանուն, հայրանուն, հաշվառման հասցե, փաստացի հասցե և (կամ) արտադրական տարածք»: Տալ մեկնաբանում փաստացի հասցե տերմինին, որպես արտադրման երկիր: III. 2022 թվականի նոյեմբերի 28-ի ՍԱՏՄ Ղեկավարի՝ «ՀՀ-ում օգտագործման համար թույլատրված պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների անվանացանկը հաստատելու մասին» թիվ 3763-Ա հրամանը համարե՛լ անվավեր և կատարե՛լ փոփոխություն անվանացանկում՝ «արտադրող երկիրը, արտադրող կազմակերպության անվանումը» բառակապակցությունը փոխարինե՛լ օրենքի մեջ կիրարվելիք «գրանցող», կամ «արտադրող», կամ «արտադրական տարածք» տերմիններով: 2022 թվականի նոյեմբերի 28-ին ՀՀ ՍԱՏՄ Ղեկավարը հաստատել է «ՀՀ-ում օգտագործման համար թույլատրված պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների անվանացանկը հաստատելու մասին» թիվ 3763-Ա հրամանը, որի առկա, բայց դատարկ սյունակներից մեկում ավելացվել է «արտադրող երկիրը, արտադրող կազմակերպության անվանումը» բառակապակցությունը: Ընդ որում, գրանցման հանձնաժողովի դրական եզրակացությունը ստանալու համար Օրենքում չկա և երբևէ չի եղել պահանջ «արտադրող երկրի» մասին տեղեկատվություն տրամադրելու վերաբերյալ: Այսպիսով՝ սյունակներից մեկում ավելացված բառակապակցութոյւնը չի արտացոլում որևէ օրենքի պահանջ, ուստի կամայական է: Ավելին, հակաօրինական է ՍԱՏՄ-ի կողմից ներկրման վերաբերյալ դրական եզրակացություն չտրամադրելը՝ հիմնվելով այն հանգամանքի վրա, որ ներկրվող պեստիցիդի կամ ագրոքիմիկատի որակի և ծագման հավաստագրում նշված ծագման երկիրը չի համապատասխանում անվանացանկում նշված «արտադրող երկրին», քանի որ օրենքը չի պահանջում նման համապատասխանության առկայությունը: IV. Նախագծում ավելացնե՛լ գրանցման մեջ փոփոխություն կատարելու և վերագրանցման պարզեցված ընթացակարգ կիրառելու հնարավորություն, որի հիման վրա գրանցման վկայականում փոփոխություններ կատարելու հնարավորություն: Հաշվի առնելով 2022 թվականի նոյեմբերի 28-ին ՀՀ ՍԱՏՄ Ղեկավարի հրամանից եկած տերմինաբանական խառնաշփոթը, որի արդյունքւմ 2022-2023թթ.-ի ընթացքում ՍԱՏՄ-ն իրարամերժ մեկնաբանություններ է տվել Օրենքի դրույթների վերաբերյալ, և դրանց արդյունքում կատարված սխալ գրանցումների ծավալը, ՍԱՏՄ-ն պետք է տա հնարավորություն սխալ մեկնաբանության արդյունքում կատարված սխալ գրանցումներում փոփոխություն կատարելու կամ դրանք պարզեցված և արագացված ընթացակարգով վերագրանցելու: V. Համապատասխանեցնե՛լ գրանցման վկայականում նշվող տեղեկատվությունը Օրենքի և Նախագծի պահանջներին: Մասնավորապես՝ գրանցման վկայականում նշել «արտադրող» և «արտադրական տարածք», որը գրանցման պահանջ է համաձայն նախագծի: Վրաստանի Հանրապետության օրինակով ավելացնել 3 տող՝ Արտադրող, Արտադրական տարածք, Ռեգիստրանտ (գրանցման վկայականի օրինակը կցվում է): VI. Առանձնացնե՛լ պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների գրանցման մասին եզրակացություն տալու պահանջները (օժանդակ նյութերը, յուրաքանչյուր նյութի տոկոսային հարաբերությունը կամ դրանց պարունակությունը միավոր ծավալում և թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթղթի առկայություն): Օրենքի 6-րդ հոդված 5-րդ մասը պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների գրանցման մասին եզրակացություն տալու համար ներկայացնում է միանման պահանջներ, մինչդեռ այնպիսի պահանջներն, ինչպիսիք են սպասման ժամկետները, թունունակությունը, ազդեցությունը վերարտադրողականության վրա, և որոշ այլ հատկություններ կիրառելի չեն պարարտանյութերի նկատմամբ։ Ի տարբերություն պեստիցիդների՝ ագրոքիմիկատների համար չպահանջել օժանդակ նյութերը և թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթղթի առկայությունը: VII. Հստակեցնե՛լ ՀՀ-ում տրված թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթղթի կիրառումը: Եվրոպական և աշխարհի երկրների մեծամասնությունը հրաժարվել է թունաբանահիգիենիկ գնահատուման ընթացակարգից և այն հավաստող փաստաթղթի պահանջից: VIII. Հստակեցնել կենսաբանական պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների գրանցման մասին եզրակացություն տալու առանձնակի պահանջները (օժանդակ նյութերը, յուրաքանչյուր նյութի տոկոսային հարաբերությունը կամ դրանց պարունակությունը միավոր ծավալում, թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթղթի առկայություն)՝ հաշվի առնելով այդպիսի ապրանքների բաղադրությունը (պարունակությունը): Կենսաբանական պեստիցիդների և պարարտանյութերի համար չպահանջել օժանդակ նյութերը, թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթղթի առկայությունը՝ հաշվի առնելով բաղադրությունը (պարունակությունը): Նշված ապրանքների առանձնահատկություններից է այն, որ իրենց բնույթով պայմանավորված չեն կարող պարունակել թունավոր ազդող նյութեր: Օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի «թ» կետի համաձայն և՛ պեստիցիդների, և՛ ագրոքիմիկատների գրանցման մասին եզրակացություն տալու համար պահանջվում թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթուղթ (հաշվետվություն): Կենսաբանական պեստիցիդների պարագայում արտադրող երկների (բացառությամբ ԵԱՏՄ երկրների) օրենսդրությամբ թունաբանահիգիենիկ գնահատում չի պահանջվում, որի պատճառով տնտեսվարողները հնարավորություն չունեն ներկայացնելու այդ երկրներում իրականացված փորձարկման արդյունքներ ՍԱՏՄ-ին, ինչը խանգարում է կենսաբանական պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների ճյուղի զարգացման: Վերջին հանգամանքն էլ խոչընդոտում է ՀՀ-ում զարգացող բիոպայքարի ճյուղերից մեկըին՝ օգտակար միջատներով պայքարին, որը պակասեցնում է թունաքիմիկատների քանակի կիրառումը, սակայն այն իր հերթին պարտադրում է յուրահատուկ թունաքիմիկատների օգտագործումը, մասնավորապես այնպիսի պեստիցիդների, որոնք աշխատելով վնասատռուի դեմ միաժամանակ չեն վնասում օգտակար միջատների պոպուլացիան: Տվյալ դասի պեստիցիդները նույն վերոնշյալ պատճառներով զրկված են գրանցված և ներմուծված լինելու հնարավորությունից: IX. Հստակեցնել կենսաբանական պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների գրանցման մասին եզրակացություն տալու առանձնակի պահանջները (յուրաքանչյուր նյութի տոկոսային հարաբերությունը կամ դրանց պարունակությունը միավոր ծավալում): Հստակեցնել լաբորատոր պահանջները կենսաբանական ծագման պեստիցիդների և պարարտանյութերի ներմուծման գործընթացում։ Հաշվի առնելով ՀՀ լաբորատորիաների փաստացի տեխնիկական սպառազինվածությունը և հնարավոր հետազոտությունների շրջանակը, Կենսաբանական պեստիցիդների և պարարտանյութերի համար չպահանջել յուրաքանչյուր նյութի տոկոսային հարաբերությունը կամ դրանց պարունակությունը միավոր ծավալում, այլ պահանջել միջակայք՝ նվազագույն և առավելագույն քանակները նշելով, ինչպես դա արված է, օրինակ, Ուկրաինայի Հանրապետությունում (գրանցման վկայականի օրինակը կցվում է): Ներմուծման ժամանակ որպես հիմք ընդունել արտադրողի կատարած լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքները: X. Օրենքում գրանցման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը և դրանց ներկայացվող պահանջները համապատասխանեցնել միջազգային իրավական ակտերին, ինչպես նաև հիմնական արտադրող երկրներում արկա և արդիական շրջանառվող փաստաթղթերին և դրանց ներկայացվող պահանջներին: Մասնավորապես՝ թունաբանահիգիենիկ գնահատման փորձարկման արդյունքները, գրանցման վկայականները: XI. Ընդգրկե՛լ Չինաստանն ու Հնդկաստանը այն երկրների ցանկում, որոնց թունաբանահիգիենիկ գնահատման փորձարկման արդյունքներն ընդունելի են ՀՀ-ում պեստիցիդների եվ ագրոքիմիկատների գրանցման համար, քանի որ և Չնաստանը և Հնդկաստանը հանդիսանում են աշխարում պեստիցիդներ արտադրող առաջատար երկրներից: Օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 1-ին կետի «թ» ենթակետի համաձայն՝ գրանցման մասին եզրակացություն տալու համար պահանջվում է պեստիցիդի և (կամ) ագրոքիմիկատի թունաբանահիգիենիկ գնահատումը հավաստող փաստաթղթի (հաշվետվության) առկայությունը: 29.10.2015թ.-ին ՀՀ կառավարությունը ընդունել է N 1266 որոշումը «Այն երկրների ցանկը հաստատելու մասին, որոնց թունաբանահիգիենիկ գնահատման փորձարկման արդյունքներն ընդունելի են ՀՀ-ում պեստիցիդների եվ ագրոքիմիկատների գրանցման համար», սակայն Չինաստանը և Հնդկաստանը չեն ներառվել վերոնշյալ որոշման հավելվածում։ XII. Առաջարկում ենք Օրենքի 6-րդ հոդվածի 11-րդ մասով սահմանված գրանցման 5 (հինգ) տարի ժամկետը փոխարինել առնվազն 10 (տասը) տարի ժամկետով։ XIII. Պահանջում ենք Նախագծում պեստիցիդների և ագրոքիմիկատների պետական գրանցման ընթացքում ՍԱՏՄ-ին ներկայացվող և առևտրային գաղտնիք պարունակող խիստ կոնֆիդենցիալ փաստաթղթերի գաղտնիությունը ապահովելու մասին հոդված ավելացնել: XIV. Ցանկացած օրենսդրական կարգավորում կամ փոփոխություն ձեռնարկել ոլորտի յուրահատյությունները ուսումնասիրելով և գնահատելով նման փոփոխությունների ռիսկերը, ինչպես նաև հաշվի առնելով Հայաստանի գյուղատնտեսության ոլորտի շահերը, գյուղատնտեսների կարիքները և առաջարկները: «Ագրո Մաստեր» ՍՊԸ Տնօրեն՝ Լևոն Ղազարյանից

Նախագծում ավելացնե՛լ վերագրանցման և գրանցման վկայականում փոփոխություններ կատարելու հնարավորություն