«Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի և հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթ

Հիմնավորում
«Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի և հարակից օրենքների նախագծերի փաթեթի ընդունման
 

1. Իրավական ակտի անհրաժեշտությունը (նպատակը). Նախագծերի փաթեթի հիմ­­նական նպատակներն են ազգա­յին տնտե­սու­թյան մրցու­նա­կու­թյան և ներդրումային գրավ­չության բարձ­րաց­ման համար հարկային բեռի վերաբաշխմանն ուղղված փոփոխու­թյուն­ների իրա­կա­նա­ցումը, ինչ­պես նաև միկրոձեռնարկատիրության հարկման արտոնյալ համա­կարգի շարունակական պարզեցումը:
2. Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը և առկա խնդիրները.
1. ՀՀ հարկային օրենսգրքի համաձայն՝ 2019 թվականի հունվարի 1-ից ԱԱՀ-ի շեմը տարեկան կտրվածքով 115 միլիոն դրամից նվազել է մինչև 58.35 միլիոն դրամ: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ շեմի իջեցումը գնահատվում է որպես փոքր և միջին ձեռ­նար­կա­տի­րության հարկային միջավայրի վատթարացում: Մասնավորապես, այս փոփոխության արդ­յունքում, այլ հավասար պայմաններում, շուրջ 2800 տնտեսավարող սուբյեկտներ շրջա­նառության հարկի համակարգից կտեղափոխվեն հարկման ընդհանուր համակարգ, որի պարագայում հարկային բեռը էականորեն ավելի բարձր է, քան շրջանառության հարկի համակարգի հարկային բեռն է:
2. Ներկայումս գործում են եկամտային հարկի եռաստիճան՝ 23, 28 և 36 տոկոս դրույ­­­քա­չա­փեր: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ Հայաստանի Հանրա­պե­տու­թյու­նում եկա­մտային հարկի արդյունավետ դրույքաչափը, որը կազմում է շուրջ 25.1-25.2 տոկոս, բավա­կան բարձր է, ինչը բացասական ազդեցություն է ունենում ինչպես ազգային տնտե­սու­թյան մրցունակության, արտահանման ծավալների ու տնտեսական աճի ցուցանիշների բարելավման, այն­պես էլ աղքա­տու­թյան մակարդակի կրճատ­ման վրա: Ավելին, եկա­մտա­յին հարկի գծով բարձր հարկային բեռը հանգեցնում է եկա­մուտ­ների իրական մեծու­թյուն­ների թերհայտարարագրման, քանի որ տնտեսապես ավելի ձեռնտու է վճարել շահու­թա­հարկ և շահաբաժնի հարկ, քան եկամտային հարկ՝ ավելի բարձր դրույքաճափերով։ Արդ­յուն­քում, թեև եկամտային հարկի համակարգը անվա­նա­կան առումով պրոգրեսիվ բնույթ ունի, իրականում հարկման համակարգը չի բնու­թա­գր­վում ընդգծված պրոգրեսի­վու­թյամբ, քանի որ հայտարարագրվող եկամուտների հիմ­նա­կան մասը կենտրոնացված է ցածր եկամտային խմբում: Մասնավորապես, դիտար­կում­ները ցույց են տալիս, որ շուրջ 610 հազար վարձու աշխատողների շուրջ 65 տոկոսի մասով հայտարարագրված ամսա­կան եկամուտը չի գերազանցում 150 հազար դրամը, իսկ ամսական 2 միլիոն դրամից ավելի եկամուտ հայտարարագրվում է վարձու աշխա­տող­ների ընդամենը 0.3 տոկոսի մասով:
3. Ներկայումս Հայաստանի Հանրապետությունում շահութահարկի դրույքաչափը 20 տոկոս է: Ձեռ­նարկատիրական գործունեության ֆինանսական արդյունքների (շահույթ­ների) հարկ­­ման ոլորտի միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքները ցույց են տալիս, որ շահութահարկի գծով հար­կային բեռը նույնպես մեր երկրում համեմատաբար բարձր է, ինչը բացասաբար է անդ­րադառնում ազգային տնտեսության ներդրումային գրավ­չության ու երկրում տնտե­սա­կան ակտիվության մակարդակի վրա: Հարցի էությունը կայա­նում է նրանում, որ ազգա­յին տնտեության ներդրումային գրավչությունը մեծա­պես կախ­ված է ներ­դրումների հետ գնման ժամկետներից, որոնց վրա ուղղակի ազդե­ցություն ունի շահու­թա­հարկի դրույ­քաչափը: Այս պատ­ճառով Կառավարության ծրագրում ամրա­­գր­վել է ուղղակի հար­կերի գծով հարկային բեռը նվազեցնելու և այն որոշակիորեն անուղ­ղակի հարկերի վրա տեղա­­փո­խելու ծրագրային դրույթ, որը նաև համահունչ է հարկ­ման համա­կարգերի՝ աշխար­հում ընթա­ցող փոփո­խու­թյուններին։
4. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ օտարերկրյա քաղաքացիները հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող շահաբաժինների մասով եկամտային հարկը վճարում են 10 տոկոս դրույքաչափով, իսկ ՀՀ քաղաքացիները՝ 5 տոկոս դրույքաչափով: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ այս մոտեցումը նույնպես չի խրախուսում օտերերկրյա ներ­դրում­ների ներգրավումը:
5. Ներկայումս գործող հարկային օրենսդրությամբ սահմանված են հարկման հետև­յալ այլընտ­րան­­քային համակարգերը՝
1) ինքնազբաղված անձանց հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարեկան մինչև 9 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող՝ գործունեության որոշ տեսակներով զբաղվող հարկ վճա­րող­­ներն ամբողջությամբ ազատված են հարկերից (բացառությամբ ներմուծման հար­­կերի),
2) ընտանեկան ձեռնարկատիրության հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարե­կան մինչև 18 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող և միայն ընտանիքի անդամների միջո­ցով գոր­ծու­նեու­թյուն իրականացնող հարկ վճարողներն ամբողջությամբ ազատված են հարկերից (բացա­ռու­թյամբ ներմուծման հարկերի),
3) արտոնագրային հարկի համակարգ, որի շրջանակներում գործունեության որոշ տեսակ­­­ներով զբաղվող հարկ վճարողներն, առանց շրջանառության սահմանափակման, վճա­­­րում են արտոնագրային հարկ (հաստատուն գումար),
4) շրջանառության հարկով հարկման համակարգ, որի շրջանակներում տարեկան մինչև 58.35 մլն. դրամ շրջանառություն ունեցող հարկ վճարողները վճարում են շրջա­նա­ռու­թյան հարկ:
Խնդիրը կայանում է նրանում, որ հարկման տարբեր համակարգերի կիրառության նախորդ տարիների, ինչպես նաև միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքները ցույց են տալիս, որ հարկման համա­կար­գերի բազմազանությունն անխուսափելիորեն հան­­­գեց­նում է մի շարք բացասական երևույթ­ների, որոնցից են, մասնավորապես՝
1) հարկային օրենսդրության բարդությունը, հետևաբար նաև՝ հարկ վճարողների մոտ վար­վող հարկային հաշվառման հետ կապված դժվարությունները,
2) օրենսդրական երկիմաստությունները, տարընկալումները, անորոշություններն ու հակա­­­սությունները, որոնք մի կողմից հարկ վճարողներին դարձնում են խոցելի, մյուս կող­­մից կոռուպցիոն ռիսկեր են ստեղծում հարկ վճարողների և հարկային մարմինների փոխ­­հա­րա­բերություններում,
3) հարկային վարչարարության հետ կապված դժվարությունները, հետևաբար նաև՝ հար­կային վարչարարության արդ­­յու­­նավետության ցածր մակարդակը։
6. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ կիրառվում են ակցիզային հարկի ինչպես արժե­­քային (տոկոսային), այնպես էլ հաստատուն դրույքաչափեր: Միջազգային փորձի ուսում­նասիրությունը ցույց է տալիս, որ հարկային համակարգերի զարգացմանը զուգա­հեռ, երկրներն աստիճանաբար հրաժարվում են ակցիզային հարկի տոկոսային դրույ­քա­չա­փերի կիրառությունից, քանի որ ապրանքի սպառումն արժեքի հիման վրա անուղղակի հար­կով հարկելու խնդիրն արդեն իսկ լուծվում է ԱԱՀ-ի միջոցով, հետևաբար արժեքային հիմ­քով երկրորդ անուղղակի հարկ կիրառելու անհրաժեշտություն չկա:
Բացի այդ, ակցիզային հարկի գործող համակարգի կիրառությունն ուղեկցվում է որո­շակի խնդիրներով, քանի որ տոկոսային և հաստատուն դրույքաչափերի միաժա­մա­նակյա կիրառությունը՝
1) հանգեցնում է բարձրարժեք և ցածրարժեք կամ ներմուծվող և տեղական արտադ­րու­թյան ապրանք­ների միջև հարկային բեռի անհավասար բաշխման,
2) հարկ վճարողների համար չի ապահովում կանխատեսելի հարկային միջավայր, քանի որ բոլոր այն դեպքերում, երբ արտադրողներն իրենց արտադրանքն իրացնում են դիստրիբյուտորների միջոցով, մշտապես առկա է ռիսկ, որ հարկային հսկողության ընթաց­քում այս մեխանիզմը կարող է որակվել որպես հարկումից խուսափելու հնարա­վո­րու­թյուն: Մյուս կողմից, կան հարկ վճարողներ, որոնք այս ճանապարհով խուսափում են ակցի­զային հարկի գծով հարկային պարտավորություններն ամբողջ ծավալով կատա­րե­լուց,
3) ստեղծում է հարկման անարդարացի պայմաններ, քանի որ տոկոսային դրույքա­չա­փերի կիրառությունը նշանակում է, որ, ըստ էության, ակցիզային հարկով հարկվում է նաև ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանքի տարան, պիտակը, խցանը և այլն,
4) բարդացնում է հարկային հաշվառումը և հարկային վարչարարությունը:
7. Ակցիզային հարկի բնագավառում միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ շատ երկրներ սկսել են հարկել վնասակար սպառում ենթադրող՝ բարձր շաքա­­րայնություն պարունակող ըմպելիքները: Քաղաքականության այս ուղղությունը Հայաս­­տանի Հանրապետությունում իրականացնելու անհրաժեշտությունը նույնպես հասու­նանում է՝ հաշվի առնելով նաև այն, որ սույն նախագծերի փաթեթով առաջարկվող շատ փոփոխություններ ենթադրում են հարկային եկամուտների կորուստ, և հետևաբար, նմա­նատիպ միջոցառումներով հնարավոր կլինի որոշակիորեն փոխհատուցել պետական բյու­ջեի հարկային եկամուտների կորուստը:
8. ՀՀ հարկային օրենսգրքով, ակցիզային հարկով հարկումից խուսափելու հնա­րա­վո­րությունները սահմանափակելու նպատակով օղու և էթիլային սպիրտի մասով սահ­ման­վել են իրացման նվազագույն գներ՝ 1 լիտր 100 տոկոսանոց սպիրտի հաշվով 3500 դրամի չափով: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ սահմանված նվազագույն գինը իր առջև դրված խնդիրը լիարժեք չի լուծում, քանի որ դրա սահմանումից անցել է երկար ժամա­նակ, իսկ այդ ընթացքում ապրանքների գները նկատելիորեն բարձրացել են:
9. Բնապահպանական հարկի բնագավառում միջազգային փորձի ուսումնասիրու­թյունը ցույց է տալիս, որ շատ երկրներ սկսել են ավելի բարձր դրույքաչափերով հարկել հին և շարժիչի մեծ հզուրություն ունեցող ավտոմեքենաները: Քաղաքականության այս ուղղու­թյունը Հայաս­տանի Հանրապետությունում իրականացնելու անհրաժեշտությունը նույն­պես հասու­նանում է՝ հաշվի առնելով նաև այն, որ սույն նախագծերի փաթեթով առա­ջարկվող շատ փոփոխություններ ենթադրում են հարկային եկամուտների կորուստ, և հետևաբար, նմա­նատիպ միջոցառումներով հնարավոր կլինի որոշակիորեն փոխ­հա­տու­ցել պետական բյու­ջեի հարկային եկամուտների կորուստը:
10. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ խաղային բիզնեսի (շահումով խաղեր, խաղա­տներ, տոտալիզատորներ) հարկումն իրականացվում է հարկման այլընտրանքային համա­­կար­գերի շրջանակներում: Այսինքն, նշված գործունեության տեսակների համար վճար­վող հարկերը որևէ կերպ կախված չեն այս ոլորտում ստեղծվող նոր արժեքի մեծու­թյու­նից: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ գործող հարկման համակարգը հնարա­վո­րու­թյուն չի ընձեռում ապահովել խաղային բիզնեսի լիարժեք հարկում, ինչի արդյունքում այս ոլոր­տից հարկային եկամուտներ ապահովելու ներուժը չի օգտագործվում:
11. Օրենքով սահմանված՝ ԱԱՀ-ից ազատմամբ ներմուծվող ապրանքների ցանկում ներառ­ված ապրանքներն առանց ԱԱՀ-ի վճարման ներմուծելու հնարավորություն ունեն ինչ­­պես ԱԱՀ վճարողները, այնպես էլ ԱԱՀ վճարող չհամարվողները: Այն, որ ԱԱՀ վճա­րող­­ները ներդրումային նշանակություն ունեցող ապրանքների ներմուծման փուլում ԱԱՀ չեն վճարում, հիմնավորվում է նրանց շրջանառու ֆինանսական միջոցների համալրման խնդիր­ների լուծման անհրաժեշտությամբ: Բացի այդ, ներմուծման փուլում չվճարված ԱԱՀ-ն վճարվում է հետագա իրացումների փուլում: Արդյունքում երկրի ներսում սպառվող ապրանք­ների համար, միևնույն է, կատարվում է ԱԱՀ-ի վճարում՝ պարզապես տարա­ժամ­կետմամբ: Խնդրահարույց է այն, որ եթե ներմուծողը չի համարվում շրջանառության հարկ վճարող, ԱԱՀ չի վճարվում ինչպես ներմուծման փուլում, այնպես էլ հետագա իրաց­ման փուլում: Արդյունքում ԱԱՀ վճարող չհամարվողները ստանում են չհիմնավորված մրցակ­ցային առավելություններ և դրանով իսկ խեղաթյուրվում է ներդրումային նշա­նա­կու­թյան ապրանքների շուկան, պետական բյուջեն կորցնում է որոշակի հարկային եկա­մուտ­ներ:
12. Գործող օրենսդրությամբ ավտոմեքենաների ու անշարժ գույքի առք ու վաճառքով զբաղ­­վող ֆիզիկական անձանց համար սահմանված են եկամտային հարկով հարկման կար­­գավորումներ, որոնք խնդրահարույց են այն առումով, որ ենթադրում են շատ բարձր հար­կային բեռ: Բացի այդ, նշյալ կարգավորման կիրառության պարագայում այս շրջա­նակի ֆիզիկական անձինք կուտակել են բավական մեծ գումարներով հարկային պար­տա­վորություններ, որոնց կատարումն իրատեսական չէ:
13. Միջազգային բեռնափոխադրման գործունեություն իրականացնող տնտեսավա­րող սուբ­­յեկտ­­ների գործունեությունը հարկման ընդհանուր համակարգ տեղափոխելու արդ­­յուն­քում որոշակի խնդիրներ են առաջացել արտերկրում կատարվող ծախսերի փաս­տա­թղթա­վորման հնարավորությունների հետ կապված: Բացի այդ, 2018 թվականի հուն­վարի 1-ից բարձրացվել են նրանց կողմից վճարվող ճանապարհային հարկի դրույ­քա­չա­փերը, որը նույնպես խնդիրներ է առաջացրել այս խմբի տնտեսավարող սուբյեկտների համար:
14. Ինչպես մինչև 2018 թվականի հունվարի 1-ը, այնպես էլ դրանից հետո գործող օրենս­­դրությամբ սահմանված է, որ ՀՀ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք եկամտային հարկ են վճա­րում ինչպես հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող, այնպես էլ արտ­երկ­րից ստացվող եկա­մուտներից՝ նվազեցնելով արտերկրում վճարված եկամտային հարկը։ Խնդիրը կայանում է նրա­նում, որ կան որոշ եկամտատեսակներ (հիմնականում կեն­սա­թո­շակ­ները), որոնք արտերկրում տվյալ երկրի օրենսդրության համա­ձայն ենթակա չեն հարկ­ման, սակայն Հայաստանի Հանրապետությունում ենթակա են հարկման։ Արդ­յուն­քում ստաց­վում է, որ գործող կարգավորումը չի խթանում, որպեսզի սփյուռքի մեր հայ­րե­նա­կիցները վերա­դառնան հայրենիք, բնակություն հաստատեն հայրենիքում, քանի որ այս դեպքում նրանք դառ­նում են ռեզիդենտներ և պետք է սկսեն հարկ վճարել նախ­կի­նում չհարկվող եկամուտների համար:
15. Գործող օրենսդրության համաձայն՝ ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք արտադրող կամ ներմուծող տնտեսավարող սուբյեկտները չեն կարող համարվել շրջա­նառության հարկ վճարողներ, իսկ եթե համարվում են այդպիսին, ապա ակցիզային հար­կով հարկման ենթակա ապրանք արտադրելու կամ ներմուծելու պարագայում դադա­րում են համարվել շրջանառության հարկ վճարողներ: Նշվածը բավական խիստ կարգա­վո­րում է այն իմաստով, որ գործնականում շատ հաճախ շրջանառության հարկ վճարող համար­վող տնտեսավարող սուբյեկտները կարիք են ունենում իրենց արտադրա­տնտե­սա­կան գործունեության շրջանակներում, օրինակ, ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք ներմուծելու:
Մյուս կողմից, կան օղու և գինու բազմաթիվ փոքր արտադրություններ, որոնք հնա­րա­վորություն չունեն գործել շրջանառության հարկի համակարգում, ինչը նրանց հնարա­վո­րություն չի ընձեռում գործել օրինական դաշտում և ընդլայնվել: Արդյունքում այս արտադ­­րությունները տարիներ շարունակ մնում են ստվերում և տնայնագործական մակար­դակում:
16. Ատամնաբույժերն ու ատամնատեխնիկները դժգոհում են արտոնագրային հարկի համա­կարգի կիրառությունից, քանի որ արտոնագրային հարկը մեծ բեռ է փոքր շրջանա­ռու­թյուններ ունեցողների համար, իսկ մեծ շրջանառություններ ունեցողների համար խիստ ցածր հարկային բեռ է, ինչի արդյունքում առաջանում է անհավասարություն: Մաս­նա­վորապես, խնդիրը կայանում է նրանում, որ արտոնագրային հարկի դրույքաչափերը հնա­րավորություն չեն ընձեռում, որպեսզի շուկա նոր մուտք գործող մասնագետները գոր­ծու­նեություն սկսեն, իսկ մյուս կողմից՝ խոշոր ատամնաբուժական կլինիկաներն ու ատամ­նա­տեխնիկական կենտրոնները հայտնվում են իրենց համար նպաստավոր հարկային միջա­վայրում և դրանով իսկ ճնշում են փոքրերին:
17. Հարկային օրենսգրքի կիրառության նախորդ ժամանակաշրջանի փորձը ցույց է տվել, որ առկա են խնդրահարույց կարգավորումներ, որոնք պարունակում են անորո­շու­թյուն­ներ, երկիմաստություններ կամ անհարկի բարդացնում են օրենսդրությունն ու հար­կա­յին հաշվառումը, հարկ վճարողների համար ստեղծում են անհարմարություններ:
3. Առկա խնդիրների առաջարկվող լուծումները. Նախագծերի փաթեթով, մասնա­վո­րապես, առա­ջարկվում է՝
1) ԱԱՀ-ի շեմը վերականգնել տարեկան կտրվածքով շրջանառության 115 միլիոն դրամի մակարդակում,
2) անցում կատարել եկամտային հարկի մեկ միասնական դրույքաչափի՝ 2019 թվա­կա­նի սեպտեմբերի 1-ից սահմանելով 23 տոկոս, այնուհետև եկամտային հարկի դրույ­քա­չափը մինչև 2023 թվա­կա­նը աստիճանաբար նվազեցնել 20 տոկոս: Միաժամանակ, առա­ջարկ­վում է եկամտային հարկի դրույքաչափերի և ֆիզիկական անձանց հարկային բեռի նվազեցմանը զուգահեռ աստիճանաբար վերականգնել կուտակային կենսաթոշա­կա­յին հատկացումների մասով պետական բյուջեի և քաղաքացիների մասնակցության հավա­­սա­րու­թյան սկզբունքը,
3) 2020 թվականի հաշվետու տարվա և դրան հաջորդող տարիների համար երկու տոկո­­­սային կետով նվազեցնել շահութահարկի դրույքաչափը և սահմանել 18 տոկոս,
4) օտարերկրյա քաղաքացիների՝ հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող շահա­բա­ժին­ները հարկել ոչ թե եկամտային հարկի 10 տոկոս դրույքաչափով, այլ ՀՀ քաղաքա­ցի­ների համար սահմանված նույն՝ 5 տոկոս դրույքաչափով,
5) 2020 թվականի հունվարի 1-ից էականորեն պարզեցնել փոքր ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյան հարկման համակարգը: Մասնավորապես, առաջարկվում է վերացնել արտոնա­գրա­յին հարկի համակարգը, իսկ ինքնազբաղված անձանց հարկման համակարգի և ընտա­նե­կան ձեռնարկա­տի­րու­թյան համա­կարգի փոխա­րեն ներդնել մեկ միասնական՝ միկրո­ձեռ­­նար­կատիրության հարկ­ման համակարգ՝ սահ­մանելով, որ հարկման այս համակար­գից կարող են օգտվել ինչպես իրավա­բա­նա­կան անձինք և անհատ ձեռնարկատերերը, այն­պես էլ անհատ ձեռնարկատեր չհան­դի­սա­ցող ֆիզիկական անձինք, եթե վերջիններիս իրաց­ման շրջանառության տարե­կան մեծու­թյունը չի գերազանցում 24 միլիոն դրամը: Առա­ջարկվում է սահմանել նաև, որ անհատ ձեռնարկատեր չհանդիսացող ֆիզիկական անձինք հարկման այս համա­կարգից կարող են օգտվել առանց անհատ ձեռնարկատեր հաշ­վառվելու, եթե զբաղվում են Օրենս­գրքով սահմանվող՝ գործունեության պարզունակ տեսակ­ներով: Հարկման համա­կարգի այս վերա­նայումների շրջանակներում նախատես­վում է սահմա­նել, որ՝
ա. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտ չեն կարող համարվել Երևան քաղաքի վար­­­չա­­կան սահմաններում, ինչպես նաև Երևան քաղաքի վար­չա­­կան սահ­մաններից դուրս՝ առևտրի իրականացման վայրերում, առևտրի կենտրոն­նե­րում և տոնա­վա­ճառ­նե­րում առևտրական (առք ու վաճառքի) գործունեությամբ զբաղվող կազ­­­մա­կեր­պու­թյուն­ներն ու անհատ ձեռնարկատերերը,
բ. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտները իրենց գործունեության մեջ, որպես վարձու աշխատող, կարող են ներգրավել ֆիզիկական անձանց առանց սահմանա­փա­կում­­ների, որոնց վճարվող եկամուտներից եկամտային հարկը հաշվարկվելու է հինգ հազար դրամի չափով,
գ. միկրոձեռնարկատիրության սուբյեկտների գործունեության իրականացման վայ­րերի քանակը չի սահմանափակվում,
6) հրաժարվել ակցիզային հարկի տոկոսային դրույքաչափերի կիրառությունից՝ զուգա­հե­ռաբար որոշակիորեն բարձրացնելով մի շարք ապրանքների մասով ակցիզային հարկի դրույքաչափերը ներդնելով ակցիզային հարկի դրույքաչափերը յուրաքանչյուր տարի ճշգրտելու համակարգ,
7) 2019 թվականի սեպտեմբերի 1-ից ակցիզային հարկով հարկել նաև 100 գրամ ըմպե­լիքի մեջ հինգ և ավել գրամ շաքար պարունակող գազավորված ըմպելիքները,
8) բարձրացնել օղու և էթիլային սպիրտի իրացման նվազագույն գները՝ 1 լիտր 100 տոկոսանոց սպիրտի հաշվով 3500 դրամի փոխարեն նախատեսելով 6000 դրամ,
9) վերանայել 301 և ավել ձիաուժ ունեցող՝ հինգ և ավել տարի առաջ արտադրված ավտոմեքենա­ներից շրջակա միջավայր արտանետումների համար բնապահպանական հարկի դրույքա­չափը՝ մեկ ձիաուժի համար ներկայումս նախատեսված 50 դրամի փոխա­րեն սահմա­նելով 150 դրամ,
10) 2020 թվականի հունվարի 1-ից վերանայել տոտալիզատորի (այդ թվում՝ ինտեր­նետ տոտալիզատորի), իսկ 2021 թվականի հունվարի 1-ից՝ շահումով խաղերի (այդ թվում ինտեր­­նետ շահումով խաղերի) կազ­մակերպ­­ման գործունեության հարկման մոտեցում­ները: Մասնավորապես, առաջարկվում է նշյալ գործունեության տեսակների հարկումը կազ­մակերպել այլ՝ ավելի արդար սկզբունք­­ների հիման վրա՝ հաշվի առնելով ոլորտում ստեղծ­ված նոր արդյունքի մեծությունը (այսինքն՝ առաջարկվում է գործունեության այս տեսակ­ների հարկումն իրականացնել շահութահարկի համակարգում): Առաջարկվում է նաև այս փուլում ձեռնպահ մնալ շահումների հարկումից՝ հաշվի առնելով միջազգային փորձի ուսումնասիրության արդյունքներն ու վարչարարական հնարավոր բարդություն­ները,
11) օրենքով սահմանված՝ ԱԱՀ-ից ազատմամբ ներմուծվող ապրանքների ցանկում ներառ­­ված ապրանքներն առանց ԱԱՀ-ի վճարման ներմուծելու հնարավորություն ընձեռել միայն ԱԱՀ վճարողներին,
12) վերանայել հարկային բեռը և սահմանել, որ եկամտային հարկը վճար­վում է ավտո­­մե­քե­նայի վաճառքի գնի 1 տոկոսի չափով, բայց ոչ պակաս, քան յուրաքանչյուր ձիաուժի հաշվով 100 դրամ։ Միևնույն ժամանակ, առաջարկվում է սահմանել, որ եթե ավտոմեքենան վաճառ­վում է ձեռքբերումից 6 ամիս հետո, ապա հարկային պարտավո­րու­թյուն չի առաջանում։ Ընդ որում, առաջարկվում է այս կանոնը կիրառել հետադարձ ուժով՝ 2018 թվականի հուլիսի 1-ից սկսած, որպեսզի անձինք կարողանան մարել նախ­կի­նում կուտակված հարկային պարտավո­րու­թյունները։ Զուգահեռաբար առաջարկվում է Հար­կային օրենսգրքում ամրագրել, որ ֆիզիկական անձանց միջև իրականացվող՝ անշարժ գույքի առք ու վաճառքի գործարքները ենթակա չեն եկամտային հարկով հարկ­ման,
13) ՀՀ հարկային օրենս­գրքում սահ­մանել, որ միջազգային բեռնափոխադրման ծառա­յություն մատուցողների կողմից արտերկրում կատարվող ծախ­սերի փաստաթղթա­վոր­ման նկատ­մամբ պահանջ­ները սահմանում է Կառավարությունը: Միաժամանակ, առա­ջարկվում որոշակիորեն նվազեցնել ճանապարհային հարկի դրույ­քա­չափերը՝ դրանք մոտար­­կելով մինչև 2018 թվականի հունվարի 1-ը սահմանված դրույ­քա­չափերին,
14) ՀՀ հարկային օրենսգրքում ամրագրել, որ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց՝ արտերկ­րից ստացվող կենսաթոշակները Հայաստանի Հանրապետությունումում ենթակա չեն եկամտային հար­­կով հարկման,
15) ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանք արտադրող կամ ներմուծող տնտե­սավարող սուբյեկտներին նույնպես հնարավորություն ընձեռել գործել շրջա­նա­ռու­թյան հարկի համակարգում,
16) ատամնաբույժերի ու ատամնատեխնիկների գործունեությունը 2019 թվականի հուլիսի 1-ից դուրս բերել արտոնագրային հարկի համակարգից,
17) հստակեցնել հարկային օրենսգրքի կիրառության նախորդ ժամանակաշրջանում հայտ­նաբերված խնդրահարույց կարգավորումներ, որոնք պարունակում են անորո­շու­թյուն­­ներ, երկիմաստություններ կամ անհարկի բարդացնում են օրենսդրությունն ու հար­կա­­յին հաշվառումը, հարկ վճարողների համար ստեղծում են անհարմարություններ:
4. Կարգավորման առարկան. Նախագծերի փաթեթի կարգավորման առարկան գոր­ծունեու­թյան տարբեր տեսակների հարկման հարկային համակարգերն են, հարկման օբյեկտ­ները և դրույքաչափերը:
5. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք. Նախագծերի փաթեթը մշակվել է ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից:
6. Իրավական ակտի կիրառման դեպքում ակնկալվող արդյունքը. Նախագծերի փաթեթի ընդուն­­ման արդյունքում ակնկալվում է բարելավել գործարար և ներդրումային միջա­վայրը, բարե­նպաստ պայմաններ ստեղծել միկրո­ձեռ­նար­կատիրության զարգացման համար, բարձրացնել ազգային տնտեսության մրցունակությունը, նպաստել արտահան­մանը կողմնորոշված արտադրությունների զարգացմանը, տնտեսական աճի համար ապա­հովել կայուն նախադրյալներ: