|
1. Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը
Համաձայն ՀՀ ջրի ազգային ծրագրի 5-րդ հոդվածի հանրապետության տարածքի ջրային հաշվեկշռի տարրերը բաշխվում են ըստ 14 խոշոր գետային ավազանների, գետավազանային կառավարման տարածքների:
Ջրային հաշվեկշռի մեթոդի հիմքում ընկած է էներգիայի պահպանման և փոխակերպման օրենքը։ Ըստ այս օրենքի, ջրի այն քանակը, որը որոշակի ժամանակահատվածում մուտք է գործել ցամաքի որևէ տարածք, պետք է հավասարվի այդ տարածքից հեռացած ջրի քանակին, հաշվի առած այդ տեղամասում խոնավության պաշարի փոփոխությունը՝ տեղումներ, գոլորշացում և հոսք: Ջրային հաշվեկշռով որոշվում է գետավազանի ջրային ռեսուրսների քանակությունը, որի հիման վրա է պահպանվում և օգտագործվում:Ջրային հաշվեկշռը կարևորնշանակություն ունի գետավազանի ջրային ռեսուրսների կայուն կառավարման համար:
Ջրատնտեսականհաշվեկշիռըդատվյալտարածքի, գետավազանըձևավորվողջրայինռեսուրսներիևջրապահանջիհաշվարկայինհամադրումնէ։Հաշվարկայինհամադրմանարդյունքումորոշվումէջրապահանջիերաշխավորվածբավարարմանչափըռեսուրսներիևպահանջի` միմյանցչհամընկնողտարածաժամանակայինփոփոխականությանպայմաններում, ռեսուրսներիավելցուկըկամդեֆիցիտը։
Ջրատնտեսականհաշվեկշռիմուտքիմաս (առաջարկ) հանդիսանումենգետայինհոսքը, այդթվում` տեղումները, գոլորշունակությունըևխորքայինհոսքը, ստորերկրյաջրերիդինամիկպաշարը, ստորերկրյաջրերիստատիկպաշարը, ջրառիցհետադարձջրերըևգերխոնավհողերիչորացմանցամաքուրդվողջրերը։Ջրատնտեսականհաշվեկշռիելքիմաս (պահանջարկ) հանդիսանումենջրամատակարարումըևայլջրապահանջը, որոնցումհաշվիենառնվածբնականևտնտեսականգործոնները։Կարևորէնշել, որհաշվեկշռիմուտքիևելքիտվյալներըմիմյանցնկատմամբունենանտարածաժամանակայինհամապատասխանություն։
Ջրատնտեսականհաշվեկշռիբացասականարժեքըցույցէտալիստվյալտեղամասումջրիդեֆիցիտիչափը։
Հանրապետությանգետավազաններիհամարվերջրին 15-20 տարիներիընթացքումկազմվելջրայինևջրատնտեսականհաշվեկշիռներըկազմվելենմիայնԱխուրյանի, ԱրարատիևՀարավայինիջրավազանայինտարածքներիգետավազաններիհամար՝ 2014թ. դրությամբ: Ջրային ռեսուրսների կայուն կառավարման համար անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր տարվա կամ նվազագույնը 5 տարվա կտրվածքով կազմել գետավազանների ջրային հաշվեկշիռը, իսկ ջրատնտեսականիհամար յուրաքանչյուր տարի:
Վերջինտարիներիակտիվջրօգտագործման, ինչպեսնաևկլիմայիփոփոխությանհետևանքովգետայինհոսքինվազմանպատճառովանհրաժեշտությունէառաջանումհաշվելգետավազաններումջրայինռեսուրսներիքանակությունը:
Ջրայինևջրատնտեսականհաշվեկշիռներիկազմումըկարևորնշանակությունունիգետավազանիջրայինռեսուրսներիկայունկառավարմանհամար։Ինչպեսնաևհանդիսանումէգետավազանայինպլանավորմանկարևորագույնքայլերիցմեկը։Մասնավորապես, հնարավորությունկտաստացվածտեղեկատվությանհիմանվրաջրօգտագործմանթույլտվություններիտրմանմիջոցովսահմանելգետավազանայինպլանավորմանիրատեսականնպատակներ, ևըստայդ, բացահայտելգետավազանիջրայինռեսուրսներիպատշաճպահպանումըևկառավարումըիրականացնելուհամարանհրաժեշտմիջոցառումները։
ԳետավազաններիջրայինևջրատնտեսականհաշվեկշիռներիորոշմանմեթոդիկանմշակվելէՎ.Կ.ԴավիդովիևԼ.Ա.Վլադիմիրովիկողմից, որոնքելակետայիննյութերիսահմանափակությանպատճառովմիայնկազմելենՀայաստանիգետավազաններիառանձինտարածքներիհամար։ՀանրապետությանամբողջտարածքիկամնրաառանձինհատվածներիջրայինհաշվեկշռիկազմվելէԲ.Դ.Զայկովի, Ա.Մ.Մխիթարյանի, Գ.Ա.Ալեքսանդրյանի, Է.Ա.Աթայանի, Շ.Ա.Շահբազյանի, Մ.Ս.ԹորգոմյանիևԲ.Պ.Մնացականյանիկողմից։
|