«Մատուցվող խնամքի ծառայությունները՝ պետակլան վկայագրի միջոցով» ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծ

1.

Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը

«Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված  երեխաներին, տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց  մատուցվող խնամքի ծառայությունները պետական վկայագրի միջոցով տրամադրելու   կարգը, վկայագրի գինը, պետական վկայագրի ձևը հաստատելու  մասին»   Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագիծը (այսուհետ` Նախագիծ) մշակվել է ելնելով սոցիալական ոլորտում իրականացվող բարեփոխումների պահանջից, ինչպես նաև պայմանավորված է կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված  երեխաներին, տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց  մատուցվող խնամքի այլընտրանքային ծառայությունների զարգացման, դրանց որակի բարձրացման  և հասանելիության ապահովման  անհրաժեշտությամբ:

Նախագիծը մշակելիս հաշվի է առնվել նաև առաջադեմ երկրների փորձը, մասնավորապես Ամերիկայի միացյալ նահանգներինը: Վկայագրի միջոցով ծառայությունների տրամադրումը  ճկուն մեխանիզմ է, որն  շահառուին տալիս է համապատասխան ծառայությունն ընտրելու հնարավորություն, ինչպես նաև  այն նպաստում է՝ ծառայություններ տրամադրող կազմակերպությունների համար մրցութային դաշտի ձևավորմանը, այդ թվում նաև ծառայությունների որակի բարձրացմանը: 

2.

Կարգավորման հարաբերությունների ներկա վիճակը և առկա խնդիրները

Նախարարության համակարգում գործում են կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների 16 պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն և 6 տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց  մատուցվող խնամքի   ծառայություն:

Վերոհիշյալ կազմակերպություններում խնամքն իրականացվում է մեծ ինստիտուցիոնալ հաստատություններում, որտեղ շահառուները հիմնականում խնամվում են մեծ խմբերով և այն հիմնական պատճառ է հանդիսանում նրանց ոչ բավարար  խնամքի իրականացման համար:

 Խնդիր է նաև այլընտրանքային ծառայությունների ոչ բավարար քանակը, պետության կողմից ֆինանսավորվող կազմակերպությունների հանրապետությունում առանձին մարզերում տեղակայված լինելը, որն շատ դեպքերում հասանելի չէ այլ մարզերի առավելապես այլ համայնքների համար:

 Ծախսարդյունավետության գնահատման առումով ևս անհրաժեշտություն է առաջացել վերանայել ՀՀ պետական բյուջեով իրականացվող ծրագրերն սույն կազմակերպությունների ֆինանսավորմամբ իրականացվելու շրջանակները:

3.

Առաջարկվող կարգավորման բնույթը

Նախագծով առաջարկվում է կարգավորել Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցներով կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին, տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անաձանց (այսուհետ՝ շահառու) խնամքի ծառայությունները պետական վկայագրի միջոցով տրամադրելու հետ կապված հարաբերությունները:

Պետական հավաստագրի միջոցով խնամքի ծառայությունների համար անհրաժեշտ միջոցները կտրամադրվեն ՀՀ պետական բյուջեով համապատասխան ծրագրերի իրականացման համար  հատկացված միջոցների հաշվին: Այդ նպատակով, սույն նախագծի ընդունումից հետո կներկայացվի առաջարկություն ՀՀ 2019  թվականի պետական բյուջեում համապատասխան փոփոխություն կատարելու վերաբերյալ:

2019 թվականի համար նախատեսվում է՝

1. Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին շուրջօրյա խնամքի ծառայությունները հավաստագրի միջոցով մատուցելու համար կպահանջվի  20.037,5 հազ.դրամ դրամ (հաշվարկի հիմքում դրված է շուրջօրյա խնամքի պետական հաստատություններում մեկ խնամվողի մեկ օրվա ծախսը. գումարը հաշվարկվել է մեկ տարվա կտրվածով 10 երեխայի համար): Այսպիսով՝  շուրջօրյա խնամքի   մեկ  հավաստագրի արժեքը   (մեկ տարվա ժամկետով)  կազմում է    2.003,75 հազ.դրամ:

2. Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին ցերեկային խնամքի ծառայությունները հավաստագրի միջոցով մատուցելու համար կպահանջվի  7.932.500 հազ.դրամ դրամ (հաշվարկի հիմքում դրված է ցերեկային խնամքի պետական հաստատություններում մեկ խնամվողի մեկ օրվա ծախսը. գումարը հաշվարկվել է մեկ տարվա կտրվածով 100 երեխայի համար): Այսպիսով՝  ցերեկային խնամքի   մեկ  հավաստագրի արժեքը   (մեկ տարվա ժամկետով)  կազմում է  793.250  հազ.դրամ:

3. Տարեցների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց շուրջօրյա խնամքի ծառայությունները հավաստագրի միջոցով մատուցելու համար կպահանջվի  204.337,8 հազ.դրամ (հաշվարկի հիմքում դրված է շուրջօրյա խնամքի պետական հաստատություններում մեկ խնամվողի մեկ օրվա ծախսը. գումարը հաշվարկվել է մեկ տարվա կտրվածով 150 անձի համար): Այսպիսով՝  շուրջօրյա խնամքի   մեկ  հավաստագրի արժեքը   (մեկ տարվա ժամկետով)  կազմում է    1. 360,4 հազ.դրամ:

4. Տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց տնային պայմաններում հավաստագրի միջոցով խնամքի ծառայություններ մատուցելու համար կպահանջվի 13.734,0 հազ.դրամ (հաշվարկի հիմքում դրված է տնային խնամքի ծառայություններ մատուցող պետական կազմակերպությունում մեկ սպասարկվողի մեկ օրվա ծախսը. գումարը հաշվարկվել է մեկ տարվա կտրվածով  150 անձի համար): Այսպիսով՝  տնային խնամքի    մեկ  հավաստագրի արժեքը   (մեկ տարվա ժամկետով)  կազմում է    91 560 դրամ:

5. Տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց ցերեկային ժամերին խնամքի ծառայություններ հավաստագրի միջոցով սոցիալական հոգածության ցերեկային կենտրոններում տրամադրելու համար կպահանջվի 61.437,6 հազ.դրամ (հաշվարկի հիմքում դրված է սոցիալական հոգածության ցերեկային կենտրոնում խնամքի ծառայություններ մատուցող պետական կազմակերպությունում մեկ շահառուի մեկ օրվա ծախսը. գումարը հաշվարկվել է մեկ տարվա կտրվածով  100 անձի համար): Այսպիսով՝  ցերեկային կենտրոնում խնամքի   մեկ  հավաստագրի արժեքը   (մեկ տարվա ժամկետով)  կազմում է    614 376 դրամ:

4.

Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք

Նախագիծը մշակվել է Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության  կողմից:

5.    5.

Ակնկալվող արդյունքը

ՀՀ կառավարության որոշման ընդունմամբ՝

1. Կկարգավորվի Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցներով կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին, տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց (այսուհետ՝ շահառու) խնամքի ծառայությունները պետական վկայագրի միջոցով տրամադրելու հետ կապված հարաբերությունները

2. Կապահովվի կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին, տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների և շահերի պաշտպանությունը: