ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ԵՎ ՀԱՐԱԿԻՑ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐ

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերաբերյալ Գտնում եմ, որ «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելն անհրաժեշտ չէ, հանել «, ինչպես նաև ուժի մեջ մտնելը և անբողոքարկելի դառնալը» բառերը պետք է պահպանել հետեւյալ պատճառաբանություններով. 1. «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծով առաջարկվում է օրենքի 88-րդ հոդվածի 4-րդ մասից հանել «, ինչպես նաև ուժի մեջ մտնելը և անբողոքարկելի դառնալը» բառերը: Հիմնավորումը հետեւյալն է՝ «(...) գործնականում այս պահանջը կատարելն անհնար է, քանի որ վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելը և անբողոքարկելի դառնալը հավաստող ապացույցներ օբյեկտիվորեն լինել չեն կարող: Դա ընդամենը տեղեկատվություն է, որն առաջանում է ծանուցման վերաբերյալ ապացույցի և դրանից հետո օրենքով սահմանված անբողոքարկելիության ժամանակահատվածի համադրման արդյունքում:»: Այսպես, Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 251-րդ հոդվածը տալիս է ապացույցի հասկացությունը՝ «Վարչական իրավախախտման վերաբերյալ գործի ապացույցներ են համարվում ցանկացած այն փաստական տվյալները, (...):»: Համադրելի ձեւակերպում է տալիս նաեւ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 104-րդ հոդվածը՝ «Քրեական գործով ապացույցներ են ցանկացած փաստական տվյալները (...)»: ՀՀ օրենսդրությունը բացահայտում է նաեւ «տեղեկություն» եզրույթի հասկացաությունը. այսպես, «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի համաձայն՝ տեղեկություն է «(...) անձի, առարկայի, փաստի, հանգամանքի, իրադարձության, եղելության, երևույթի վերաբերյալ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ստացված և ձևավորված տվյալներ (....)»: Ինչպես բխում է վերոնշյալից՝ տեղեկությունը (տեղեկատվությունը) նույնանում է տվյալների հետ, ուստի, որպես ապացույց կարող են հանդես գալ նաեւ վերաբերելի եւ թույլատրելի տեղեկությունները: Հետեւաբար, առարկայազուրկ է հիմնավորման մեջ նշված այն հետեւությունը, թե «(...) ապացույցներ օբյեկտիվորեն լինել չեն կարող: Դա ընդամենը տեղեկատվություն է (...)», քանի որ ցանկացած տեղեկություն (տեղեկատվությունը)՝ այդ թվում՝ ցանկացած փաստերի կամ իրադարձությունների կամ եղելությունների կամ հանգամանքների համադրության արդյունքում ստացված տեղեկություն կարող է համարվել ապացույց, լինել վերաբերելի կամ ոչ այնքան, լինել թույլատրելի կամ ոչ, ամբողջությամբ կամ մասամբ հաստատել այս կամ այն հանգամանքը կամ ոչ: 2. Օրենքի նախագծի հիմնավորման մեջ նաեւ նշված է, որ «(...) գործնականում այս պահանջը կատարելն անհնար է, քանի որ վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելը և անբողոքարկելի դառնալը հավաստող ապացույցներ օբյեկտիվորեն լինել չեն կարող: (...)»: Այս պնդումն առարկայազուրկ է, քանի որ հենց վարչական մարմինն է իր կողմից վարչական ակտը հասցեատիրոջը հասցնելու վերաբերյալ ապացույցները (տեղեկությունները, տվյալները) տնօրինողը: Այսպես, վարչական ակտը փոստային ծառայության միջոցով առաքելու դեպքում վարչական մարմինը (ոստիկանությունը, ներառյալ՝ ՃՈ-ն) վարչական ակտն առաքված լինելու մասին հետադարձ ծանուցում են ստանում հասցեատիրոջ կամ նրա ներկայացուցչի ստորագրությամբ եւ ամսաթվով: Հետեւաբար, առկա է լինում փաստաթղթի տեսքով ապացույց վարչական ակտը հանձնելու օրվա վերաբերյալ, ինչն էլ ելակետային է օրենսդրության կարգավորումների համաձայն այդ օրվանից սկսած վարչական ակտն ուժի մեջ մտնելու եւ անբողոքարկելի դառնալու ամսաթվելը հաշվելու համար: Ուստի, հետադարձ փաստաթղթի վրա նշված ամսաթիվը եւ օրենքի կարգավորման համադրությունը (վկայակոչումը, մատնշումը) ապացույց կհանդիսանան վարչական ակտն ուժի մեջ մտնելու կամ անբողոքարկելի դառնալու մասին: Հարկ է նշել, որ Հայաստանի Հանրապետության հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական կայքի միջոցով էլեկտրոնային եղանակով վարչական ակտի մասին ծանուցելու դեպքում նույնպես վարչական ակտն ամրագրվում է կայքում, հասանելի եւ տեսանելի է, հնարավոր է լուսապատճենել կամ էլեկտրոնային քաղվածքի տեսքով պահպանել: Ուստի, քանի որ էլեկտրոնային եղանակով ծանուցումը նույնպես ամրագրվում է նյութական կրիչով, ապա առկա է լինում էլեկտրոնային կամ դրանից պատճենված թղթային ապացույց վարչական ակտը հանձնելու օրվա վերաբերյալ, ինչն էլ ելակետային է օրենսդրության կարգավորումների համաձայն այդ օրվանից սկսած վարչական ակտն ուժի մեջ մտնելու եւ անբողոքարկելի դառնալու ամսաթվելը հաշվելու համար: Արդյունքում, եւ առցանց, եւ թղթային ձեւով վարչական ակտի մասին ծանուցում իրականացնելու դեպքում վարչական մարմնի (մասնավորապես ՃՈ-ի) մոտ առկա են լինում էլեկտրոնային կամ թղթայինկրիչների տեսքով ապացույցներ վարչական ակտը հանձնելու օրվա վերաբերյալ, ուստի գործնականում Օրենքի պահանջը կատարելն հնարավոր է, քանի որ վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելը և անբողոքարկելի դառնալը հավաստող ապացույցներ օբյեկտիվորեն կարող են լինել եւ առկա են: Ամեն դեպքում եթե որեւէ այլ վարչական մարմնի մոտ նման ապացույցներ չեն ձեւավորվում (օրինակ, փոստային առաքումն իրականացվում է առանց հետադարձ ծանուցման կամ ոչ թե պատվիրված նամակով (որը վերադարձվում է կամ որի ընթացքին հետեւելը հնարավոր է), այլ հասարակ նամակի միջոցով), ապա դա չի նշանակում, որ նման ապացույցներ օբյեկտիվորեն չեն կարող լինել: Հետեւաբար, գտնում եմ, որ եթե անգամ առկա է որեւէ վարչական մարմին, որն իր վարչական ակտերն առաքում է առանց հետադարձ ծանուցման կամ հասարակ առաքմամբ (ոչ պատվիրված նամակով), ապա անհրաժեշտ է ոչ թե փոխել գործող կարգավորումները, այլ պետք է ապահովել, որ վարչական մարմինն ունենա առնվազն վերոնշյալ հնարավորություններից որեւէ մեկով իր առաած վարչական ակտը հանձնված համարելու ժամկետին հաղորդակցվելու հնարավորություն: Օրենքի գործող կարգավորումը պահելու անհրաժեշտության վերաբերյալ՝ ստորեւ: 3. Հարկ է հիմնավորել նաեւ գործող իրավակարգավորման պահպանման անհրաժեշտությունը: Այսպես, օրենսդիրը «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծով առաջարկվում է օրենքի 88-րդ հոդվածի 4-րդ մասում նշում է, որ հարկադիր կատարման վերաբերյալ գրությունում ի թիվս այլնի պետք է նշվեն նաեւ վարչական ակտն անբողոքարկելի դառնալու տարին, ամիսը և ամսաթիվը: Բացի նման տեղեկություն գրությամբ հայտնելու պահանջը՝ Օրենքով վարչական մարմնի վրա պարտավորություն է դրվում ապացույցով հաստատել իր վկայակոչած հանգամանքը, ինչը բնական է, քանի որ վարչական ակտի անբողոքարկելի դառնալը մի քանի այլ փաստերի (վարչական ակտի մասին ծանուցվելու (այն հանձնված լինելու), վարչական ակտն ուժի մեջ մտնելու եւ ուժի մեջ մտնելուց հետո բողոքարկման ժամկետն ավարտվելու) առկայության դեպքում վրա հասնող ժամկետ է՝ կախված ոչ միայն վարչական մարմին, այլ նաեւ առաքման ծառայության աշխատանքից (փոստային առաքման ժամկետներ, էլեկտրոնային ծանուցման դեպքում ծրագրային խնդիրներ եւ այլն): Նմանապես, թեեւ Օրենքը նախատեսել է, որ հարկադիր կատարման վերաբերյալ գրությունում ի թիվս այլնի պետք է նշվեն վարչական ակտն ընդունելու տարին, ամիսը և ամսաթիվը, դրամական պահանջը հարկադիր կատարման ներկայացնելու տարին, ամիսը և ամսաթիվը, սակայն վարչական ակտն ուժի մեջ մտնելը պարզելու համար այդ տվյալները բավարար չեն, այլ այն նույնպես կախված է այլ փաստերի (վարչական ակտի մասին ծանուցվելու (այն հանձնված լինելու)) առկայությունից եւ առաքման ծառայության աշխատանքից: Հետեւաբար, օրենքով նման ապացույցներ պահանջելը կարեւոր է հավաստիանալու համար, որ վարչական մարմինը չի սխալվել վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելը հաշվարկելու հարցում կամ սխալմամբ կամ դիտավորյալ գրությամբ անբողոքարկելիության սխալ ժամկետ չի նշել: Ընդ որում, փորձելով հիմնավորել Օրենքում նման դրույթի անհրաժեշտությունը՝ հարկ է նշել, որ պրակտիկայում լինում են դեպքեր, երբ վարչական մարմինը սխալվում է: • Վարչական ակտի անբողոքարկելիության ժամկետի վերաբերյալ օրինակ պրակտիկայից - իմ նկատմամբ կայացված վարչական ակտերից մեկով ՃՈ-ն վարչական ակտն առաքման է հանձնել 2018 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, սակայն առաքման ծառայությունն այն ինձ առաքել է սեպտեմբերի 24-ին, իսկ ՃՈ-ն սխալմամբ վարչական ակտի անբողոքարկելիության ժամկետները հաշվարկելու համար հիմք է ընդունել առաքման հանձնելու իր ամսաթիվը: Կամ մեկ այլ օրինակ վերաբերում է վարչական ակտերի ուժ մեջ: • Վարչական ակտն ուժի մեջ մտնելու ժամկետի հաշվարկման վերաբերյալ օրինակ պրակտիկայից - ՃՈ-ի պահանջով իմ նկատմամբ կատարողական վարույթ է հարուցվել 5 չծանուցված վարչական ակտերով: Այսպես, վարչական ակտերը ՃՈ-ն չէր կարողացել հանձնել փոստային ծառայության միջոցով, չէր տեղադրել նաեւ Հայաստանի Հանրապետության հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական azdarar.am կայքում: Հաշվի առնելով, որ վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելը կապված է այն հասցեատիրոջը հանձնելու ամսաթվի հետ (ուժի մեջ է մտնում հանձնելու հաջորդ օրը), ապա ստացվում է, որ իմ նկատմամբ 5 անգամ կատարողական վարույթ է հարուցվել ուժի մեջ չմտած վարչական ակտերի կատարման նպատակով: Գտնում եմ, որ մի անձի (իմ) դեպքում 5-6 նման սխալները բավարար վիճակագրություն են վարչական մարմնի սխալվելու հավանականությունը հաստատելու համար: Հարկ է նշել, որ սխալվելու հավանականությունը բացառելու կամ նվազեցնելու վերաբերյալ նման կարգավորումները մի կողմից կարեւոր են անձանց իրավունքերին ոչ իրավաչափ միջամտությունը կանխելու համար, մյուս կողմից հետագայում վարչական մարմնին կազատեն ոչ իրավաչափ (սխալի կամ սխալմունքի կամ անփութության կամ աշխատակցի դիտավորության) հետեւանքով անձին հասցված վնասի հատուցման անհրաժեշտությունից:

Անհրաժեշտությունը Փոփոխությունների անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ՃՈ-ում վարորդ-պետավտոտեսուչ հարաբերություններում կոռուպցիոն ռիսկերը վերացնելու, մի շարք նոր համակարգերի ներդրման, ճանապարհային ոստիկանի աշխատանքը պարզեցնելու, ճանապարհային ոստիկանի աշխատանքը շատ հեշտ վերահսկելու, արդար պայմաններ ապահովելու բոլոր քաղաքացիների հանդեպ, բացառելու ծանոթ-բարեկամ հարաբերությունները Կարգավորման նպատակը և բնույթը Վերը նշված խնդրներին լուծում տալու համար առաջարվում է Ճանապարհային Ոստիկանությունում ներդնել նոր համակարգեր, որոնք հնարավորություն կտան կիրառել այն մեխանիզմները, որոնք հնարավորություն են տալիս ժամանակակից տեխնոլոգիաները, որի հետևանքով աշխատանքի վերահսկումը կդառնա շատ պարզ, իսկ հակաօրինական քայլերը անմիջապես տեսանելի: Ընթացիկ իրավիճակը և խնդիրները ՃՈ-ում առկա խնդիրներից ամենամեծը կոռուպցիան է, որի հետևանքով օրենքը ոչ բոլորի համար է հավասար գործում: Գործող օրենսդրությունը որոշ իրավահարաբերություններ ամբողջությամբ և հստակ չի կարգավորում, իսկ որոշ փաստացի գոյություն ունեցող իրավահարաբերություններ ընդհանրապես դուրս են մնացել օրենսդրական կարգավորումներից, ինչը լուրջ խնդիրներ կարող է առաջացնել ինչպես իրավակիրառ մարմինների, այնպես էլ ճանապարհային երթևեկության մասնակիցների համար՝ մասնավորապես չտուգանելու պարագայում կարող է ստեղծվել անպատժելիության մթնոլորտ, որը արդար չէ օրենքին ենթարկվող քաղաքացիների հանդեպ, մյուս կողմից արդար չէ տուգանել մի օրինազանցին,իսկ մյուսին ներել կախված տրամադրությունից, զբաղեցրաց պաշտոնից ու դիրքից, ծանոթությունից և այլն: Ներկայումս ՃՈ-ում ներդրվում է բալային համակարգ, որը առանց այսպիսի վերահսկող համակարգի ներդրման նույնիսկ մեծացնում է կոռուպցիոն ռիսկերը: Այս պարագայում երբ որոշակի քանակությամբ բալերը լրանալուց հետո նախատեսված է վարորդական իրավունքի զրկում 6 ամսով, որոշ վարորդներ վարորդական իրավունքից չզրկվելու համար պատրաստ կլինեն շատ ավելի մեծ կաշառք առաջարկել արձանագրությունը չկազմելու համար, քան նախատեսում է տվյալ իրավախախտումը: Աշխատանքի կազմակերպումը  Աշխատանքի ընթացքում ճանապարհային ոստիկանը նշում է ծրագրում թե կոնկրետ ինչ աշխատանք է կատարում տվյալ պահին(ազատ շրջայց, ուղեկցում, հանձնարարություն և այլն.):  Երբ ազատ շրջայց է կատարում , խախտում նկատելուց մեքենան կանգնացնելուց ծրագրում մուտքագրում է կանգնացրած մեքենայի պետհամարանիշը, կատարած խախտումը, որից հետո մոտենում վարորդին:  Վարորդին մոտենալուց , խախտումը ներկայացնելուց և փաստաթղթերը պահանջելուց հետո, ծրագրում մուտքագրում է խախտման տեսակը, մեքենայի տվյալները, վարորդի տվյալները:  Ծրագիրը նշված տվյալները ներմուծելուց հետո, դրանք ստուգում է բազայում՝արդյոք նախկինում եղել են խախտումներ, ներում շնորհվել են այդ խախտումների համար թե ոչ և ստուգելուց որոշում է տուգանել վարորդին թե ներում շնորհել, և դա արդեն գրանցվում է տվյալների բազայում, իսկ որոշում կայացնում է հիմնվելով այն փաստի վրա, թե որոշակի ժամանակահատվածում տվյալ վարորդը ունեցել է խախտում, թե ոչ:  Մեքենայում եղած տպիչի միջոցով տպում է արձանագրությունը և այն վարորդի կողմից ստորագրելուց հետո բաց թողնում վերջինիս: • Եթե վարորդը համաձայն է արձանագրության հետ, ապա ստորագրելուց հետո ոստիկանը ծրագրում նշում է համաձայնության մասին: • Եթե վարորդը համաձայն չէ, ապա ծրագրում նշվում է անհամաձայնության մասին, և հետագայում տվյալ դեպքերի վրա լրացուցիչ ուշադրություն է դարձվում: Ծրագրում եղած որևէ կետի ոչ պատշաճ կատարելու դեպքում ծրագիրը ավտոմատ առանձնացնելու է դրանք: Օր՝ կանգնացնելու պահին դրված է մեքենայի համարը , բայց հետագայում արձանագրությունը կազմվել է այլ մեքենայի վարորդի տվյալներով: Մեքենայի համարը դրված է և խախտումը նշված է, բայց կանգնացնելուց հետո չի լրացվել վարորդի տվյալները: Կանգնեցրել է ավելի կոպիտ իրավախախտման համար, բայց արձանագրել ավելի մեղմ խախտում: Համակարգի հնարավորությունները  Ավտոմատացնելու ողջ գործընթացը՝ վարորդին կանգնացնելու պահից մինչև վարչական իրավախախտման արձանագրում:  Շատ արագ օգտագործել բոլոր հնարավորությունները, որոնք մեզ տալիս են նորագույն տեխնոլոգիաները:  Ստեղծել հնարավորություն շատ ավելի հեշտ անկանխիկ վճարելու, ստեղծելով կապ QR կոդի և վճարային համակարգերի միջև:  Ներդնել զեղչային համակարգ, որը հնարավորություն կտա ստանալու զեղչեր տուգանքը արագ վճարելու դեպքում, որը շահագրգռում է վարորդներին՝ հաշվի առնելով տարբեր երկրների պրակտիկան: Տվյալ պարագայում առաջին հայացքից կարող է թվալ, որ այս համակարգը օգնում է սոցիալապես ապահով խավին, իսկ անապահով խավը միևնույնն է դրանից չի շահելու, բայց կարելի է նայել մեկ այլ տեսանկյունից երբ անապահով խավը միևնույնն է գիտակցում է, որ պետք է վճարի կատարած իրավախախտման համար սահմանված տուգանքը և գոնե հնարավորություն կունենա որոշակի տոկոսով քիչ վճարելու:  Ներդնել բալային համակարգ, որը հնարավորություն կտա որոշակի բալերը, որոշակի ժամանակահատվածում սպառելուց հետո, բարձր ռիսկայնույան վարորդներին զրկել վարորդական վկայականից և տալ վկայական միայն քննություն հանձնելուց հետո, որովհետև հայտնի է որ, մինչ այս հասարակության մի ստվար զանգված վարորդական իրավունքի վկայական ձեռք է բերել ինչ-ինչ ճանապարհներով: Այսպիսի համակարգը հնարավորություն կտա ինչ որ չափով շտկել ստեղծված իրավիճակը:  Ապահովել մաքսիմալ հսկողություն ճանապարհային ոստիկանին, օրինակ՝ քանի մեքենա է ստուգվել տվյալ օրը, կամ ինչ գործառույթի է նա իրականացրել ծառայության ընթացքում(ազատ շրջայց, հատուկ միջոցառումներ, ուղեկցում և այլն):  Տեսնել ամեն մի ճանապարհային ոստիկանի կողմից կազմված արձանագրությունները կամ ներումները, ինչպես նաև ցանկացած քայլ օնլայն ռեժիմում:  Հետևելու պետավտոտեսուչի տեղաշարժին ողջ օրվա ընթացքում GPS-ի միջոցով:  Ստեղծել բազա, որը ցույց կտա թե որ վարորդը ինչ խախտման համար երբ է ներվել , որպեսզի հաջորդ կրկնվելու դեպքում նրա վրա կազմվի արձանագրություն, և վարորդը ոչ թե դժգոհի, այլ գիտակցաբար ընդունի , որ նախորդ անգամ իրեն արդեն ներել են:  Հաշված վայրկյանների ընթացքում տարբեր ֆիլտրներով կազմել հաշվետվություն: • Տվյալ վարորդի կողմից կատարված խախտումների վերաբերյալ • Տվյալ ոստիկանի կողմից արձանագրված տուգանքների վերաբերյալ • Տարբեր ժամանակահատվածում գրված վարչական իրավախախտումների քանակի, չափի , կրկնվող խախտումների մասին և այլն:  Տեսնելու վճարված և չվճարված տուգանքները տարբեր ժամանակահատվածներում կամ տարբեր վարորդների կողմից:  Հնարավորություն տեսնելու բոլոր այն միջամտությունները , որոնք կարվեն լիազորված ոստիկանների կողմից: Ռիսկեր Համակարգի ամբողջական ներդրումից հետո կոռուպցիոն և այլ ռիսկերը հասցվում են մինիմալի, աշխատանքի ընթացքում ամեն քայլը հաջորդում և վերահսկում է նախորդին և որևէ քայլի անհամապատասխանությունը ակնհայտ տեսանելի է դարձնում: Վերահսկողություն Վերահսկող մարմնի համար ծրագիրը կունենա առանձին բաժին, որը հնարավորություն կտա օնլայն ռեժիմում վերահսկել ճանապարհներին ՃՈ աշխատակիցներին պլանշետների միջոցով և գրասենյակային բաժին, որտեղ ծրագիրը ավտոմատ կերպով կառանձնացնի բոլոր քայլերի անհամապատասխանությունները, ինչպես նաև վարորդների անհամաձայնությունները կապված տուգանքների հետ, որոնք հետագայում կարող են դառնալ առանձին վերանայման առարկա: Ակնկալվող արդյունք Ծրագրի ամբողջական ներդրումից հետո ունենում ենք՝  Ամբողջական ավտոմատացված համակարգ  Մաքսիմալ վերահսկողություն ՃՈ աշխատակիցներին  Ստեղծել հավասար պայմաններ բացառապես բոլոր վարորդների համար, անկախ դիրքից, պաշտոնից, ունեցած բարեկամական կամ ընկերական կապից և այլն  Հնարավորություն շատ հեշտությամբ ներդնելու նոր համակարգեր (զեղջային, բոնուսային, բալային և հետագայում նաև այլ մտահղացումներ)  Հնարավորություն բացառելու կոռուպցիոն ռիսկերը և ամբողջությամբ վերահսկելու ամեն քայլը  Վերջ է դրվում հասարակության որոշակի հատվածին ամեն վարկյան տուգանելու պրակտիկային և օրենքը գործում է հավասար բացառապես բոլորի հանդեպ

«Ինովացիոն տեխնոլոգիաները կոռուպցիայի դեմ պայքարում» հասարակական կազմակերպությունը կողմ է ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐԻՆ, բայց ոչ այս ձևաչափով և ժամանակահատվածում, երբ չկան լիարժեք վերահսկողության համակարգեր, չկա վարչական արձանագրությունը կազմելու ավտոմատացված համակարգ, որպեսզի արձանագրված իրավախախտումը անմիջապես երևա տվյալների բազայում և կարծում ենք այս պարագայում բալային համակարգի ներդնումը նույնիսկ մի քանի անգամ կմեծացնի կոռուպցիոն ռիսկերը: Նախագծով առաջարկվում է տուգանային միավորներ կիրառել նաև «Տեսանկարահանող և լուսանկարահանող սարքերով հայտնաբերված իրավախախտումների մասով», որը հետագայում հնարավոր է ավելնորդ քաշքշուքների և դժգոհությունների առիթ դառնա, ինչպես նաև երբեմն հնարավոր է խնդիրներ առաջանան սեփականատերերի համար անմեղությունն ապացուցելու հարցում: «Ինովացիոն տեխնոլոգիաները կոռուպցիայի դեմ պայքարում» հասարակական կազմակերպությունը կազմել և մշակել է ծրագիր, որի ներդրման պարագայում հնարավորություն կունենանք ի սպառ վերացնել կոռուպցիոն ռիսկերը, ներդնել արդեն նոր համակարգեր (բալային, զեղջային, բոնուսային և այլն.), պարզեցնել ճանապարհային ոստիկանի աշխատանքը և լիարժեք վերահսկել այն, արդար պայմաններ ապահովելու բոլոր քաղաքացիների հանդեպ, բացառելով ծանոթ-բարեկամ հարաբերությունները և այլն: