««Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին»

Հոդված 4. Օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները Հոդված 10. Պայմանագրի պարտադիր պայմանները Սույն օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածում՝ “Օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները” տրվել է “Գնահատման հաշվետվությունների հաշվառման ծրագիր” սահմանումը այն է՝ “լիազոր մարմնի կողմից ներդրված առցանց աշխատող ծրագրային ապահովում (այսուհետ՝ Հաշվառմանծրագիր), որում լրացվում են յուրաքանչյուր գնահատման հաշվետվության վերաբերյալ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՏՎՅԱԼՆԵՐ”: Բացի այդ 10-րդ հոդվածի “Պայմանագրի պարտադիր պայմանները”, 2-րդ մասի “Պայմանագիրը պետք է պարունակի պարտադիր տեղեկություններ” 1-ին կետում նշված է “գնահատվող օբյեկտի անվանման և ՆՈՒՅՆԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ”: Նման ձևակերպումները հակասում են “Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին” ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ կետի այն է՝ “Եթե նորմատիվ իրավական ակտում օգտագործվում են նոր կամ ԲԱԶՄԻՄԱՍՏ կամ այնպիսի հասկացություններ կամ տերմիններ, որոնք առանց պարզաբանման ՄԻԱՆՇԱՆԱԿ ՉԵՆ ԸՆԿԱԼՎՈՒՄ, կամ այլ նորմատիվ ակտով տրված է այդ հասկացությունների կամ տերմինների այլ սահմանում, ապա տվյալ ակտով տրվում են այդ ակտի էությունից բխող դրանց սահմանումները: Սահմանումները պետք է լինեն այնպիսին, որ ԱՊԱՀՈՎԵՆ ԴՐԱՆՑ ՄԻԱՏԵՍԱԿ ՈՒ ՄԻԱՆՇԱՆԱԿ ԸՆԿԱԼՈՒՄՆ ՈՒ ԿԻՐԱՌՈՒՄԸ” պահանջներին: Ավելին նշված հոսվածները հակասում են նաև ՀՀ Կառավարության կողմից 05.04.2012թ. ընդունված թիվ 13 արձանագրային որոշման “Իրավական ակտերի նախագծերի մշակման մեթոդական ցուցումներ” 10.6 բաժնի կետերով սահմանված դրույթների պահանջներին: Քանի որ սույն օրենքի նախագծի 4-րդ հոդվածում տրված գնահատման հաշվետվությունների հաշվառման ծրագրի սահմանումում ներկայացված ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՏՎՅԱԼՆԵՐԸ, 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետում ներկայացված ՆՈՒՅՆԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ բառակապակցությունները ունեն բազմիմաստ նշանակություն, միանշանակ չեն ընկալվում և չեն ապահովում դրանց միատեսակ ու միանշանակ ընկալումն ու կիրառումը: ՀԵՏԵՎԱԲԱՐ ՍՈՒՅՆ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԻԾԸ ԵՆԹԱԿԱ Է ԱՌՆՎԱԶՆ ԼՐԱՄՇԱԿՄԱՆ:

Հոդված 22. Վկայականի գործողության դադարեցումը» 1-ին մասի 8-րդ, 9-րդ և 10-րդ կետերի վերաբերյալ: Նշված հոդվածի կետերը պարունակում են կոռուպցիոն ռիսկեր, շահերի բախում և առավելապես հիմնված են սուբյեկտիվ կարծիքի վրա, քանի որ վկայականի գործողության դադարեցման համար հիմք հանդիսացող տոկոսային շեղումների (30% և ավել գերագնահատումներ ու թերագնահատումներ) հաշվարկման որևէ մեթոդոլոգիա հիմնավոր մեխանիզմ, ձև, կամ կարգ, օրենքի նախագծում հստակեցված ու պարզաբանված չէ։ Այսինքն օրենքի նախագծով նախատեսված այս կետերը լիակատար չեն և չեն կարգավորում այս իրավահարաբերությունների առանձնահատկությունները, որոնց պահանջները սահմանված է “Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին” ՀՀ օրենքի 13-րդ և 17-րդ հոդվածներով, ինչպես նաև Իրավական Ակտերի Մեթոդական Ցուցումներով ընդունված 05․04․2012թ․թիվ 13 արձանագրային որոշմամբ: Բացի այդ հարց է առաջանում թե ով և ինչ մեխանիզմով է որոշվելու, որ հստակ թերագնահատված կամ գերագնահատված է գնահատված օբյեկտի արժեքը 29% կամ 31%-ով, որը “մանևրելու” “անձնական շահագրգռվածության” հնարավորություն է տալիս վերահսկողներին։ Կամ որ մեթոդոլոգիայով և ինչ հիմնավորմամբ է որոշված թույլատրելի ու անթույլատրելի շեղումների տոկոսային սահմանաչափերը, այն դեպքում, որ մեր երկրում նույն և/կամ նմանատիպ գույքի վերաբերյալ առաջարկների և պահանջարկների միջև առկա են էական տարբերություններ որոնք գերազանցում են օրենքի նախագծով առավելագույնը 80%-ի նախատեսված սահմանը: Ավելին գնահատված օբյեկտի արժեքի որոշումը իր մեջ պարունակում է թվաբանական գործողությունների իրականացում, որը իր մեջ պարունակում է տեխնիկական և/կամ մեխանիկական վրիպակների, սխալմունքների հավանականություն, որի արդյունքում հնարավոր է ինչպես թերագնահատումներ, այնպես էլ գերագնահատումներ, որոնց սահմանաչափերը կարող են գերազանցել նշված տոկոսային սահմանաչափերը: Այսինքն այստեղ շատ կարևոր հանգամանք է հանդիսանում այն փաստի պարզաբանումը ու հիմնավորումը, որ գերագնահատումները կամ թերագնահատումները կատարվել են միտումնավոր, այսինքն ինչ ինչ պատճառներից, շահագրգռվածությունից ելնելով, թե տեխնիկական և/կամ մեխանիկական վրիպակները, սխալմունքները հանգեցրել են գնատված օբյեկտի արժեքի թերագնահատման կամ գերագնահատմանը: Ուստի անհրաժեշտ է հստակ տարանջատել թե ինչ հանգամանքներում է տեղի ունեցել թերագնահատում կամ գերագնահատում: Առաջարկում ենք օրենքի նախագծով առաջարկվող ստուգումների անցկացման մեխանիզմները և կարգը ամբողջությամբ վերանաել, բացառելով սույն վերամշակված տարբերակով առաջարկվող մոտեցումը:

Հոդված 22. Վկայականի գործողության դադարեցումը Օրենքի նախագծի այս դրույթին նախկինում ևս անրադարձել ենք, սակայն նախագիծը մշակողների կողմից անտեսվել է, այժմ նորից ներկայացնում ենք դրա վերաբերյալ մեր դիրքորոշումը. «Սույն օրենքի նախագծի 22-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանվում է, որ «Որակավորման վկայականի գործողությունը դադարեցվում է վկայականն ուժը կորցրած ճանաչելու միջոցով» : Իսկ 3-րդ մասի համաձայն «Սույն հոդվածի 1-ին մասի 1-ին, 2-րդ, 4-րդ, 6-րդ, 7-րդ, 8-րդ, 9-րդ և 10-րդ կետերով նախատեսված հիմքերով վկայականի գործողությունը դադարեցվում է մասնագիտական հանձնաժողովի եզրակացության հիման վրա կայացված լիազոր մարմնի որոշմամբ: Վկայականի ուժը կորցրած ճանաչելու մասին լիազոր մարմնի որոշումը կարող է մեկ ամսյա ժամկետում բողոքարկվել դատական կարգով:»: Իսկ նույն հոդվածի 4-րդ մասում ասվում է «Սույն հոդվածի 1-ի մասի 1-ին, 2-րդ, 4-րդ, 6-րդ, 7-րդ, 8-րդ, 9-րդ և 10-րդ կետերով նախատեսված հիմքերով վկայականի գործողությունը համարվում է դադարեցված լիազոր մարմնի որոշման օրվան հաջորդող օրվանից:»: Սա նշանակում է, որ մի կողմից գնահատողին իրավունք է վերապահվում լիազոր մարմնի որոշումը դատական կարգով բողոքարկելու, այսինքն նախագիծը մշակողները չեն բացառում լիազոր մարմնի (մասնագիտական հանձնաժողովի եզրակացության հիման վրա) կողմից տեսականորեն կայացված ոչ իրավաչափ որոշման հավանականությունը, մյուս կողմից լիազոր մարմնի այդ որոշումը ուժի մեջ է մտնում հաջորդ օրվանից, այսինքն գնահատողը անկախ դատական կարգով բողոքարկելու իր իրավունքը իրացնելու հանգամանքից այդ ժամանակահատվածում զրկվում է գործունեություն ծավալելու իր օրինական իրավունքից: Նման մոտեցումը հակասում է անմեղության կանխավարկածի գաղափարին, որը սահմանված է ՀՀ սահմանադրության 66-րդ հոդվածում այն է. «Հանցագործության համար մեղադրվողը համարվում է անմեղ, քանի դեռ նրա մեղքն ապացուցված չէ օրենքով սահմանված կարգով` դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:»: Բացի այդ ՀՀ Վարչական դատավարության օրենսգրքի 83-րդ հոդվածի 1-ի մասը սահմանում է. «Վիճարկման հայցի վարույթ ընդունելը կասեցնում է վիճարկվող վարչական ակտի կատարումը մինչև այդ գործով գործն ըստ էության լուծող դատական ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելը, բացառությամբ…..:»: Ուստի առաջարկում ենք. լիազոր մարմնի կայացրած որոշումը ուժի մեջ մտնի մեկ ամիս հետո եթե այն դատական կարգով չի բողոքարկվել, իսկ եթե բողոքարկվել է, ապա մինչև օրինական ուժի մեջ մտած դառավճռի կայացման օրվան հաջորդող օրվանից: Նման պարագայում կպահպանվի, անմեղության կանխավարկածի գաղափարը և սահմանադրական դրույթի պահանջը: