«Հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների կոլեգիալ կառավարման մարմնի՝ խորհրդի անդամների և մանկավարժական աշխատողների բարեվարքության կանոնները (վարքականոնը) սահմանելու մասին»

10 - Agree
2 - Disagree

The summary includes all the content proposals presented in the draft, online written within 2 working days,sent by e-mail within 10 working days

project.digest.no	Suggesion author, date of receipt	Suggestion content	Conclusion	Changes made
	1	2	3	4
1	Yerazik Mesropyan 07.02.2023 14:15:47	Վերոհիշյալ նախագծի 2-րդ գլխի` << Հաստատության խորհրդի անդամների վարքականոնի ընդհանուր պահանջներ>> 8-րդ կետը՝ << դպրոցի ղեկավարությունն իրավունք չունի ուսուցչից պահանջելու...>> չի համապատասխանում վերնագրի պահանջներին: Իսկ եթե հաստատության խորհրդի անդամը նախագծում նշված վարքականոններին համապատասխան չի դրսևորում իրեն,ապա ո՞վ և ի՞նչ լծակներ օգտագործի...	Մանկավարժական աշխատողների մեջ նաև ներառվում է դպրոցի տնօրենությունը:
2	Yerazik Mesropyan 07.02.2023 14:27:19	Մանկավարժական աշխատող-աշակերտ և մանկավարժական աշխատող ծնող փոխհարաբերություններում անհրաժեշտ է նշել նաև աշակերտի, ծնողի վարքականոնները իրենց հետևանքներով...	Դրանք կարգավորվում են դպրոցի ներքին կարգապահական կանոններով և հաստատության ու ծնողի մջև կնքվող պայմանագրերի միջոցով:
3	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:17:44	Վարքականոնի նախագիծը բաղկացած է ընդհանուր դրույթներից և կրթության բնագավառի աշխատակիցների և մասնակիցների ընդհանրական պահանջներից: Վարքականոնի բովանդակությունը ընկալելի դարձնելու համար թերևս ցանկալի է մեկ պարբերությամբ բացատրել, թե ինչ է նշանակում բարեվարքության կանոնները, որպեսզի ընթերցողը ունենա ընդհանրական պատկերացում։ Օրինակ ՅՈՒՆԵՍԿՈ–յի ուղեցույցում այն սահմանված է հետևյալ կերպ։ Ինչ Է վարքականոնը Վարքագծի կանոնագիրքը գրավոր փաստաթուղթ է, որը պետական մարմինների կամ մասնագիտական կազմակերպությունների կողմից մշակված ուղեցույցների մի շարք է ներկայացնում։ Այն մանրամասնում է ճանաչված էթիկական նորմերի (կամ արժեքների) և վարքագծի մասնագիտական չափանիշները, որին պետք է հետևեն տվյալ կազմակերպության բոլոր անդամները:	Ընդունվել է ի գիտություն:
4	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:17:44	Առաջարկ 2․ Փաստաթղթում բացակայում է վարքականոնի սահմանման խնդիրները: Խնդիրները հպանցիկ սահմանված են դրույթների մեջ, որը լիակատար պատկերացում չի տալիս ընթերցողին: Ցանկալի է մգացված կամ շեշտադրված տառատեսակով առանձնացնել բարեվարքության կանոնների հիմնական խնդիրները: Ստորև տեսեք մի քանի օրինակներ, որոնք ներկայացված են օրինակ ՅՈՒՆԵՍԿՈ-յի ուղեցույցում: Օրինակ․ Այս վարքականոնի նպատակն է․ 1. Ուղղորդել և աջակցել կրթության բնագավառի անմիջական մասնակիցներին՝ • Կրթության անմիջական մասնակիցներին ուղղորդել, թե ինչպես կայացնել էթիկական որոշումներ՝ հիմնված էթիկական իրազեկման և հիմնավորման վրա. • Կրթության անմիջական մասնակիցները կլուծեն որոշ էթիկական երկընտրանքներ, որոնց հետ նրանք բախվում են • մասնագիտական հստակ կանոնների սահմանում, որոնք կարող են առաջնորդել ուսուցիչներին իրենց առօրյա վարքագծում: 2. Պաշտպանել աշակերտներին և ուսուցիչներին հետևյալ կերպ • պաշտպանել աշակերտներին վնասից, խտրականությունից, ահաբեկումից, ոտնձգություններից, և/կամ նվաստացումից; • ուսուցիչների իրավունքների ամրագրում և նրա աշխատանքային պայմանների բարելավում. 3. Հասնել և պահպանել մանկավարժական մասնագիտության բարձր պրոֆեսիոնալիզմը • ուսուցիչների պատիվը, արժանապատվությունը, ինքնագնահատականը և համբավը պահպանելով • բարձրացնել ուսուցիչների նվիրվածությունը, ծառայության արդյունավետությունը և մասնագիտական նվիրվածությունը. • ուսուցիչների շրջանում մասնագիտական ինքնության զգացողության խթանում: 4.Խթանել հանրության վստահությունը կրթության բնագավառի մասնագետների նկատմամբ և աջակցել նրանց՝ • կրթության բնագավառի մասնագետների դրական կերպարի ներկայացումով • Շեշտադրել մասնագիտության սոցիալական պատասխանատվությունը և հանրային հաշվետվողականությունը՝ աշակերտների, ծնողների և դասարանից դուրս՝ ընդարձակ համայնքի նկատմամբ. • մասնագիտական հնարավոր լավագույն սպասարկմանը նպաստող պայմանների ստեղծում.	Ընդունվել է ի գիտություն:
5	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:17:44	Առաջարկ 3 Խնդիրները սահմանելուց հետո ցանկալի է առանձին կետով կամ պարբերությամբ հստակ սահմանել, թե ովքեր են այս վարքականոնի անմիջական մասնակիցները: Օրինակ՝ բարեվարքության այս կանոնների մասնակիցներն են • Հաստատության խորհրդի անդամները • Մանկավարժական աշխատողները • Աշակերտները • Ծնողական համայնքը	Հավելվածի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանվում է:
6	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:19:09	Առաջարկ 4 Վարքականոնների շարադրանքը համակարգված չէ. մի կետը խոսում է ուսուցչի անհատական արժանիքների մասին, որին հաջորդում դասավանդման վերաբերյալ դրույթ, ապա կրկին անցում կատարվում ուսուցչի անհատական արժանիքներին: Օրինակ՝ Կետ 3-ում՝ Մանկավարժական աշխատողների վարքականոնը բաժնի 7.1 կետը վերաբերում է մանկավարժական աշխատողի անհատական արժանիքներին, 7.2 կետը արդեն վերաբերում է դասավանդման գործընթացին, 7. 4 կետը կրկին անհատական արժանիքներին, իսկ նույն բաժնի 10-րդ կետը վերաբերում է տեղեկատվության անվտանգությանը: Ավելի համակարգված մոտեցում ցուցաբերելու համար առաջարկում եմ հստակ սահմանել սկզբունքներ և դրանց իրականացման քայլերը: Օրինակ կարելի է սահմանել Անհատական – անձնական, ուսումնառության, տեղեկատվության անվտանգության, կաշառքի, մասնագիտական զարգացման, հագուստ կրելու և այլ բնագավառներ: Ստորև տեսեք Ավստրալիայի բարեվարքության սկզբունքների օրինակները։ Սկզբունք 1. Աշխատում է արդյունավետ և կառուցողական 1.1 Աշխատում է արդյունավետ Ուսուցիչները արդյունավետ և կառուցողական աշխատում են հետևյալ կերպ. • գործել այնպես, որ նպաստի վստահությանը պետական ծառայության և մասնագիտության ամբողջականությունը • նվիրված լինել սաներին և նրանց ուսմանը • կազմակերպի ուսումնառություն` հաշվի առնելով սոցիալական բազմազանությունը, իրենց աշակերտների մշակութային և հատուկ կրթական կարիքները • աշխատել բարձրորակ կրթական ծառայություններ իրականացնելու ուղղությամբ • խրախուսել սաներին ձգտել բարձր չափանիշների և արժեւորել ուսումը • սաների ուսուցման առաջխաղացում • Տնօրինության քաղաքականությանը համապատասխանելը և կիրառելը հետևելով համապատասխան վերապատրաստման և աջակցության • դպրոցի գույքի և ռեսուրսների պատշաճ օգտագործումը • խուսափել դպրոցական ռեսուրսների օգտագործման ժամանակ վատնելուց և շռայլությունից պաշտոնական դիրքը չչարաշահել՝ անձնական օգուտ ստանալու համար 1.2 Ցույց տալ բարձր չափանիշներ մասնագիտական պրակտիկայի մեջ Ուսուցիչները ցուցադրում են մասնագիտական պրակտիկայի բարձր չափանիշներ՝ • ներգրավելով սաներին իրենց ուսման մեջ • աշխատելով բոլոր աշակերտների համար բարձր մակարդակի արդյունքների հասնելու ուղղությամբ.... Սկզբունք 2. Պատասխանատու, համագործակցային և հաշվետու մոտեցում ունենալ 2.1 Ուսուցիչ հետևում է կազմակերպության կամ վերադաս կառույցի սահմանած վերջնաժամկետնեին 2.2 Ուսումնական ծրագրերը կազմելիս համագործացում է ուսուցչական համայնքի մյուս ներկայացուցիչների հետ.... Սկզբունք 3. Ընդունում է արդար և ողջամիտ որոշումներ 3.1 Գործեք ազնվությամբ Ուսուցիչները ազնվորեն են գործում հետևյալ կերպ • ողջամիտ խնամք և հմտություն ցուցաբերելով • ցուցաբերելով աշակերտների և գործընկերների նկատմամբ քաղաքավարության և ապրումակցման մոտեցում • հարգելով աշակերտների, գործընկերների և ծնողական համայնքի իրավունքներն ու արժանապատվությունը Նմանատիպ սկզբունքների կիրառման մեկ այլ օրինակ կարող եք տեսնել ԱՄն-ի Վաշինգտոնի նահանգի վարքականոնի էջում. https://www.nasdtec.net/page/MCEE_Doc : Սկզբում սահմանված են սկզբունքները, ապա դրանց բնութագրիչները: Օրինակը տեսեք ստորև. Սկզբունք II. Պատասխանատվություն մասնագիտական կոմպետենցիաներ նկատմամբ Ա. Պրոֆեսիոնալ մանկավարժը հավատարմություն է ցուցաբերում պրակտիկայի բարձր չափանիշներին հետևյալի միջոցով. • Սեփական պրակտիկայում ներառելով պետական և ազգային չափորոշիչներ, ներառյալ՝ հատուկ իրենց կարգապահությանը. • Օգտագործելով մանկավարժի էթիկայի մոդելային կանոնները և այլ էթիկայի կանոնները, որոնք յուրահատուկ են կրթության բնագավառի մասնագետներին՝ կրթական որոշումների կայացումը ուղղորդելու և ձևավորելու համար. • Սեփական պաշտոնի հավաստագրման, լիցենզավորման և վերապատրաստման ոլորտին համապատասխան պարտականությունների ընդունում, պարտականությունների կատարում և ծառայություններ մատուցելը. • Անընդհատ անդրադառնալ և գնահատել սեփական մասնագիտական հմտությունները, բովանդակային գիտելիքները և կարողությունները. և • Շարունակական մասնագիտական ուսուցման հանձնառություն: Սկզբունք I. Պատասխանատվություն մասնագիտության նկատմամբ Սկզբունք II. Պատասխանատվություն մասնագիտական կոմպետենցիաներ համար Սկզբունք III. Պատասխանատվություն ուսանողների առաջ Սկզբունք IV. Պատասխանատվություն դպրոցական համայնքի նկատմամբ Սկզբունք V. Տեխնոլոգիաների պատասխանատու և էթիկական օգտագործում	Ընդունվել է ի գիտություն:
7	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:19:09	Առաջարկ 5 Թերևս բարեվարքության կանոնների սկզբունքներից մեկը պետք է լինի ուսուցչի արդյունավետ աշխատանքը։ Ստորև ԱՄՆ–ի Բոստոնի համալսարանի ուսուցիչների պրակտիկայի ղեկավար Վիգի Խրլոբեանը առաջարկում է ներառել հետևյալ կետերը։ 10 մասնագիտական չափանիշեր, որին բոլոր արդյունավետ ուսուցիչները պետք է հետևեն։ Այս չափանիշները նախատեսված են բոլոր առարկաների և կրթական աստիճանների ուսուցիչների համար։ Ահա տասը չափանիշերի համառոտ նկարագրությունը, որպեսզի կարողանաք արդյունավետ ուսուցիչ լինել և հարյուրավոր քաղաքացիների կյանքներ ձևավորել Ձեր կարիերայի ընթացքում. 1. Սովորողի զարգացում. Ուսուցիչը հասկանում է, թե ինչպես են սովորողները սովորում և ինչպես են նրանք զարգանում: Ուսուցիչները կիրառում են այս հասկացողությունը յուրաքանչյուր աշակերտի նկատմամբ՝ աշակերտի ճանաչողական, լեզվական, սոցիալական, զգացմունքային և ֆիզիկական կարողությունների համատեքստում, քանի որ նրանք հասկանում են, որ աշակերտների կարողությունները տարբերվում են: Ուսուցիչները հարգում են աշակերտների այս տարբերությունները և օգտագործում են տարբերությունները, որպեսզի բոլոր սաներին հնարավորություն ընձեռեն հասնել իրենց ողջ ներուժին, կենտրոնանալով և դուրս բերելով իրենց անհատական ուժեղ կողմերը: Ուսուցիչները ակտիվորեն պատասխանատվություն են կրում իրենց աշակերտների աճի և զարգացման համար՝ ստանալով տեղեկատվություն, և համագործակցելով ընտանիքների, գործընկերների և այլ մասնագետների հետ: 2. Ուսուցման տարբերություններ. Ուսուցիչը հասկանում է իր աշակերտների մշակույթի, լեզվի և սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի անհատական տարբերությունները՝ ներառելով դրանք դասավանդման մեջ՝ ներառական ուսուցման պլաններ ստեղծելու համար: Ուսուցիչները օգտագործում են այս հասկացողությունը՝ հարմարեցնելու իրենց դասի պլանի բովանդակությունը և մատուցումը, որպեսզի համոզվեն, որ դրանք խթանում և խրախուսում են բազմազանությունը, հատկապես հատուկ կարիքներ ունեցող սաների համար: Ուսուցիչները հարգում են այս անհատական տարբերությունները, հավատում են, որ բոլոր աշակերտները կարող են հասնել բարձր մակարդակների, ստիպել աշակերտներին իրենց գնահատված զգալ և օգնել աշակերտները իրացնել իրենց ողջ ներուժը: 3. Ուսումնական միջավայրեր. Ուսուցիչը հասկանում է, թե ինչպես զարգացնել և ապահովել աջակցող ուսումնական միջավայր իր աշակերտները համար: Ուսուցիչները կիրառում են այս հասկացողությունը՝ ստեղծելու գործողություններ, որոնք հեշտացնում են ինչպես անհատական, այնպես էլ համագործակցային ուսուցումը, միաժամանակ խթանելով դրական սոցիալական փոխազդեցությունը տարբեր ծագում ունեցող աշակերտները միջև: Ուսուցիչները գնահատում են իրենց աշակերտների ներդնումը ուսումնական գործընթացի մեջ։ Ուսուցիչները աջակցում են աշակերտներին զարգացնելու մոտիվացիա, օգնելով նրանց խնդիրների լուծմանը, որոշումների կայացմանը և հետազոտմանը ՝անվտանգ և վավերացնող միջավայրում: Ուսուցիչները նաև պատշաճ կերպով համագործակցում են տեղական և համաշխարհային համայնքների հետ՝ բոլոր աշակերտների համար կրթական միջավայրի բազմազան հնարավորություններ ապահովելու համար: 4. Բովանդակության իմացություն. Ուսուցիչը հասկանում է առարկայի կամ առարկաների հիմնական հասկացությունները, որոնք իրենից պահանջվում է դասավանդել՝ խորը հասկանալով, թե ինչպես բովանդակությունը հասանելի և հասանելի դարձնել բոլոր աշակերտներին: Կիրառելով այս չափանիշը՝ ուսուցիչները պարտավորվում են արդիական և համապատասխան պահել իրենց բովանդակության ոլորտներում՝ ինչպես տեղական, այնպես էլ գլոբալ համատեքստերում՝ ներառելով և խթանելով միջմշակութային ըմբռնումը: Ուսուցիչները խրախուսում և գնահատում են աշակերտների քննադատական վերլուծությունները և ապահովում են, որ աշակերտներին համապատասխան ռեսուրսներ տրվեն իրենց ուսմանը աջակցելու համար: 5. Բովանդակության կիրառում. Ուսուցիչը հասկանում է, թե ինչպես կիրառել և կապել տարբեր հասկացություններ ուսումնական բովանդակության մեջ՝ օգտագործելով այս հասկացողությունը՝ աշակերտներին ներգրավելու և օգնելու նրանց կիրառել այս հասկացությունները իրական աշխարհում: Ուսուցիչները նաև օգտագործում են այս ըմբռնումը իրենց թեմայից դուրս բովանդակային նյութից հանելու համար՝ օգնելով աշակերտներին հասկանալ, թե ինչպես է իրենց կրթությունն ամբողջությամբ կազմված փոխկապակցված բաղադրիչներից: Ներառելով տեղական և գլոբալ օրինակները, ուսուցիչները հենվում են մշակութային և սոցիալական բազմազան տեսակետների վրա և համագործակցում այլ ուսուցիչների հետ՝ օրինակ բերելու համար, որը խրախուսում է աշակերտներին ուսումնասիրել, քննադատաբար մտածել և զարգացնել իրենց սեփական նորարարական հմտությունները: 6. Գնահատում. Ուսուցիչը հասկանում և կիրառում է գնահատման տարբեր մեթոդներ, որոնք խրախուսում և աջակցում են իր աշակերտների աճին: Օգտագործելով այս հասկացողությունը՝ ուսուցիչները կարող են պատշաճ կերպով փոփոխել գնահատականները՝ դրանք մշակութային կամ էթնիկապես համապատասխան դարձնելու համար կամ թույլատրելու հայերենի տարբեր կարողություններով աշակերտներին և անհատական կարիքներ ունեցող աշակերտների համապատասխան թեստավորումը: Գնահատման այս մեթոդների էթիկական կիրառումը աշակերտներին թույլ է տալիս հասկանալ և արտացոլել իրենց աճը և սովորելը: Աշակերտների առաջադիմության վերաբերյալ նկարագրական հետադարձ կապի ապահովումը խրախուսում է աշակերտներըին կենտրոնանալ դժվարության ոլորտների վրա, որտեղ անհրաժեշտ է: 7. Ուսուցման պլանավորում: Ուսուցիչը հասկանում է ուսումնական ծրագրի նպատակներն ու չափորոշիչները, որոնք պահանջվում են իր աշակերտներից և պատշաճ կերպով օգտագործում է բովանդակային ոլորտների գիտելիքները և միջառարկայական հմտությունները ուսուցումը պլանավորելու համար, որը յուրաքանչյուր ուսանողի թույլ կտա հասնել այդ նպատակներին և չափանիշներին: Արդյունավետ ուսուցիչները հարմարեցնում և պլանավորում են արդյունավետ ուսուցում, որը թույլ կտա տարբեր հմտությունների և զարգացման տարբեր մակարդակների սովորողներին օգտագործել իրենց ուժերը՝ հասնելու այն, ինչ պահանջվում է իրենցից: Այս չափորոշիչի կիրառումը ներառում է նաև աշակերտների ընտանիքի անդամների, համայնքի և մասնագետների ներդրումը ինչպես կրթության ներսում, այնպես էլ դրսում, որպեսզի ապահովեն դասարանում առաջադիմության ամենաբարձր մակարդակը: 8. Ուսուցողական ռազմավարություններ. Ուսուցիչը հասկանում է, թե ինչպես խրախուսել աշակերտներին օգտագործել և զարգացնել բովանդակության խորը ըմբռնումը և բովանդակության միջև կապերը՝ օգտագործելով տարբեր ուսումնական ռազմավարություններ: Աշակերտներին թույլ տալ զարգացնել իրենց քննադատական մտածողությունը, խնդիրներ լուծելու և հետազոտական կարողությունները, ինչպես նաև թույլ տալ նրանց կատարել ուսումնական առաջադրանքները ինքնուրույն, ինչպես նաև ուսուցչի հետ, այս ստանդարտի կիրառությունն է: Ուսուցիչները նախատեսում են ընդունել տարբեր ծագում ունեցող և տարբեր ունակությունների տեր աշակերտներին ՝ ներառելով և խրախուսելով օգտագործել տարբեր տեխնոլոգիաներ, որոնք կօգնեն ուսանողներին գտնել կամ գնահատել պահանջվող տեղեկատվությունը: Ուսուցիչները կարող են նաև հարմարեցնել վարժությունները և նյութերը, որպեսզի կարողանան հաղթահարել իրենց հետազոտության ընթացքում աշակերտներին ստացված նոր տեղեկությունները՝ թարմացնելով և կատարելագործելով իրենց սեփական գիտելիքների բազան: 9. Մասնագիտական ուսուցում և էթիկական պրակտիկա: Ուսուցիչը հասկանում է ուսուցման և դասերի պլանավորման մեթոդների, անձնական և դասավանդման նպատակների, ինչպես նաև զարգացման շարունակական ձգտման վերաբերյալ շարունակական անձնական արտացոլման կարևորությունը: Կիրառելով պետական չափանիշները՝ ուսուցիչները հաճախակի ինքնագնահատում են կատարում և խրախուսում ուսանողների, ուսանողների ընտանիքների և գործընկերների կամ ղեկավարների արձագանքները: Ուսուցիչները պետք է իրենց ընկալեն որպես շարունակական սովորողներ՝ միշտ փնտրելով նոր հնարավորություններ իրենց գիտելիքները, հատկապես իրենց բովանդակային բազան զարգացնելու համար: 10. Առաջնորդություն և համագործակցություն: Ուսուցիչը փնտրում և ստանձնում է ղեկավար դերեր, որոնք համապատասխանում են իր հմտություններին: Ուսուցիչները, ովքեր կիրառում են պետական , հասկանում են համագործակցության կարևորությունը և ցույց են տալիս այս հասկացողությունը իրենց ուսանողներին: Նրանք անմիջական պատասխանատվություն են կրում իրենց սովորողների հաջողության համար՝ աշխատելով նրանց հետ՝ օգնելով նրանց հասնելու իրենց ներուժին: Եվ այս համագործակցային ոգին տարածվում է ուսանողների ընտանիքների և համայնքի վրա. երբ ուսուցիչներն ակտիվորեն աճի հնարավորություններ են փնտրում՝ ներգրավվելով կրթության այլ մասնագետների հետ և անհրաժեշտության դեպքում օգտվելով և տրամադրելով աջակցություն, դպրոցն ամբողջությամբ իրավասու է առաջ շարժվել՝ հասնելու դպրոցի առաքելությանը և նպատակներին:	Ընդունվել է ի գիտություն:
8	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:19:09	Առաջարկ 6 Թերևս ուսուցչին վերաբերող վարքականոնի մեջ կլինի առանձին սկզբունք, ինչպես նշվեց առաջարկ 4-ում, որը կվերաբերի ուսուցչի անհտական արժեհամակարգին։ Ուսուցչի անհատական արժեհամակարգի զարգացման համար ցանկալի է առանձնացնել մի քանի արժեքներ, որոնց ուսուցիչը կհետևի և կմոդելավորի աշակերտներին: Թերևս ցանկալի է հստակ առանձնացնել պատասխանատվություն, ազնվություն, հոգատարություն, համառություն, գիտակից և նմանատիպ մի քանի այլ արժանինքներ, որոնց հետ կասոցացվի ուսուցչի կերպարը։	Ընդունվել է ի գիտություն:
9	Սեդա Քոչարյան 10.02.2023 12:19:09	Առաջարկ 7 Նախագծում նշված չէ, թե որ կառույցն է պատասխանատու վարքագծի կանոնները խախտելու պարագայում քննությունը անցկացնելու և պատժամիջոցներ կիրառելու համար: Առանց այս կառույցի և դրա գործառությաների հստակեցման թերևս փաստաթուղթը դառնում է ինքնանապատակ և վերահսկումից ու կիրառությունից դուրս: Առաջարկում եմ այս վարքականոնի վերահսկողությունը հանձնել մանկավարժական խորդհդին և ոչ թե տնօրենին, հակառակ դեպքում այն կդառնա գործիք տնօրենի ձեռքին անցանկալի ուսուցիչներին աշխատանքից հեռացնելու համար։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի:
10	Կանանց ռեսուրսային կենտրոն ՀԿ 10.02.2023 13:40:25	Առաջարկում ենք Նախագծի Հավելվածի 7-րդ կետը (Մանկավարժական աշխատողի պարտականություններն աշակերտի նկատմամբ) լրացնել հետևյալ ենթակետերով․ 22) պարտավոր է աշակերտի նկատմամբ բռնության, մասնավորապես, ընտանեկան բռնության կիրառման մասին կասկածների դեպքում տեղյակ պահել դպրոցի տնօրինությանը և քննարկել իրավապահ մարմիններին դիմելու հարցը, իսկ բռնության, մասնավորապես, ընտանեկան բռնության հիմնավոր կասկածի դեպքում՝ անձամբ հաղորդում ներկայացնել ոստիկանություն, 23) պարտավոր է զերծ մնալ աշակերտի նկատմամբ սեռական ոտնձգությունների իրականացնելուց, ներառյալ հպումներ աշակերտի մարմնի տարբեր մասերին և սեռական բնույթի արտահայտություններ աշակերտի ներկայությամբ: 25) չպետք է անհատական հանդիպումներ անցկացնի աշակերտի հետ (ներառյալ դապատրաստման նպատակով) առանց ծնողի թույլտվության:	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի:
11	Կանանց ռեսուրսային կենտրոն ՀԿ 10.02.2023 13:40:25	Առաջարկում ենք Նախագծի Հավելվածի «Մանկավարժական աշխատող - գործընկերներ հարաբերությունները» հատվածը լրացնել հետևյալ դրույթով․ «Արգելվում է մանկավարժական աշխատողի կողմից գործընկերոջ նկատմամբ սեռական ոտձգությունը, ներառյալ անցանկալի հպումները մարմնի տարբեր մասերին, սեռական բնույթի անցանկալի առաջարկներն ու անձի սեռին ուղղված նվաստացուցիչ արտահայտությունները»:	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի:
12	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	1. Վերնագրում օգտագործված է «Հանրակրթական պետական հաստատություն» եզրույթը։ Մինչդեռ, հրամանի նախագիծը կանոնակարգում է հանրակրթական ուսումնական բոլոր հաստատությունների կառավարման խորհուրդների ու մանկավարժական կադրերի բարեվարքության կանոնները։ Հրամանի նախագծի վերնագրում «պետական» բառը նույնպես բացակայում է։ Առաջարկություն • Հրամանի նախագծի հավելվածի վերնագրից հանել «պետական» բառը։ 2. «ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ» բաժնի 1-ին կետում բացակայում է թե ո՞ր օրենքի և ո՞ր հաստատությունների մանկավարժական աշխատողների բարեվարք վարքագիծն է ապահովելու հաստատվելիք վարքագծի կանոնները։ Առաջարկություն • Ընդհանուր դրույթներ բաժնի 1-ին կետը վերաշարադրել հետևյալ խմբագրությամբ՝ «Հանրակրթական ուսումնական հաստատության (այսուհետև՝ հաստատություն) կոլեգիալ կառավարման մարմնի՝ խորհրդի (այսուհետև՝ խորհուրդ) անդամների և մանկավարժական աշխատողների բարեվարքության կանոնները բխում են «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 30-ի 1-ին մասի 26․6 կետի, ինչպես նաև հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների կանոնադրություններով, հանրակրթական պետական չափորոշիչներով, ուսուցչին ներկայացվող մասնագիտական չափանիշներով սահմանված պահանջներից»։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
13	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	2.1 «ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ» բաժնի 2-րդ և 3-րդ կետերը չեն բնութագրում «Խորհրդի անդամի և մանկավարժական աշխատողների» բարեվարքությանը ներկայացվող դրույթները։ Ընդհանուր դրույթներ բաժնում բացակայում են փաստաթղթի նպատակը, կարգավորման առարկան, օգտագործվող հիմնական հասկացությունների, եզրույթների մեկնաբանությունները, բարեվարքության (վարքագծի կանոնների) սկզբունքները։ Առաջարկություն • «ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ» բաժնի 2-րդ և 3-րդ կետերը հանել։ • Առանձին կետով սահմանել հաստատության և խորհրդի անդամների, մանկավարժական կադրերի վարքագծի կանոնների նպատակը։ Մասնավորապես, որպես օրինակ, առաջարկվում է քննարկել հետևյալ նպատակը՝ « 2․ հաստատության խորհրդի անդամների և մանկավարժական կադրերի բարեվարքության կանոնների սահմանման նպատակն է՝ 1) ապահովել խորհրդի անդամների և հանրակրթական հաստատությունների մանկավարժների բարեվարք վարքագիծը. 2) ամրապնդել հանրության վստահությունը հանրակրթական հաստատությունների նկատմամբ»։ • Խորհրդի անդամի և մանկավարժական կադրերի բարեվարքության կանոնների սահմանման հիմնական սկզբունքներ կարող են դիտարկվել՝ բարեկրթությունը և հարգալիրությունը, բարեխղճությունը, օբյեկտիվությունը, քաղաքական զսպվածությունը և չեզոքությունը և այլն: • Որպես բարեվարքության եզրույթի սահմանում առաջարկվում է դիտարկել Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի կողմից 2022 թվականի հունիսի 17-ի թիվ 01-Ն «Հանրային ծառայողների վարքագծի տիպային կանոնները սահմանելու մասին» որոշմամբ սահմանված վարքագծի կանոններին վերաբերելի հիմնական հասկացությունները և դրանց մեկնաբանությունները։ 3. «ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ ԱՆԴԱՄՆԵՐԻ ՎԱՐՔԱԿԱՆՈՆԻ ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ» բաժնի վերնագիրը խմբագրման կարիք ունի, քանի որ նշված բաժնում ներկայացված են ոչ թե հաստատության խորհրդի անդամների վարքականոնների ընդհանրական պահանջները, այլ անմիջապես վարքագծի կանոնները։ Առաջարկություն • Բաժնի 4-րդ կետի վերնագիրը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ՝ «ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՐԴԻ ԱՆԴԱՄՆԵՐԻ ԲԱՐԵՎԱՐՔՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ (ՎԱՐՔԱԿԱՆՈՆՆԵՐԸ)»։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
14	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	3.1 Նույն բաժնի 4)-րդ ենթակետում հաստատության խորհրդի անդամների համար սահմանված «քաղաքական չեզոքության» կանոնը ամբողջությամբ չի ծածկում «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 4-ի 8-րդ մասով «8. Ուսումնական հաստատություններում իրականացնել քաղաքական գործունեություն կամ քարոզչություն: Կրոնական գործունեությունը և քարոզչությունն ուսումնական հաստատություններում արգելվում են, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի» արգելքները և սահմանափակումները։ Առաջարկություն • Բաժնի 4)-րդ ենթակետում «քաղաքականապես չեզոք» բառերից հետո ավելացնել «զսպվածություն» եզրույթը։ • Միաժամանակ, որպես ինքնուրույն վարքագծի կանոն սահմանել խորհրդի անդամի կողմից ուսումնական հաստատություններում կրոնական գործունեության և քարոզչության իրականացումը։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
15	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	3.2 Նույն բաժնի 5)-րդ ենթակետում կոնկրետացման կարիք ունի խորհրդի անդամի պարտականությունների կատարման վրա «անձանական» հարաբերություններից զատ «այլ հարաբերությունների» շրջանակի սահմանումը։ Առաջարկություն • Բաժնի 5)-րդ ենթակետում «այլ հարաբերություններ» բառերի փոխարեն սահմանել «ֆինանսական, տնտեսական, առևտրային» բառերը, ինչպես նաև «պարտականությունների» բառից առաջ ավելացնել «խորհրդի անդամի» բառերը։ • Նույն բաժնում, որպես ինքնուրույն վարքականոն սահմանել խորհրդի նիստերի ժամանակ խորհրդի նիստերի օրակարգով սահմանված քննարկվող հարցի շրջանակներում կառավարման խորհրդի անդամի կողմից շահերի բախման իրավիճակների առկայության մասին հայտարարությունների կատարումը։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
16	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	3.3 Նույն բաժնի 6)-րդ ենթակետում Խորհրդի անդամը «չպետք է ստեղծի բարոյահոգեբանական ճնշող մթնոլորտ» կանոնը խիստ գնահատողական է և կարիք ունի հստակեցման։ Մասնավորապես, խորհրդի անդամի կողմից, որ գործողությունները կամ արարքներն են համարվելու բարոյահոգեբանական «ճնշող», որոնք ոչ։ Պարզ չէ թե ո՞վ պետք է դա գնահատի կամ մեկնաբանի։ Առաջարկություն • Բաժնի 6)-րդ ենթակետը խմբագրել այն հաշվով, որ այն համապատասխանի և բխի խորհրդի անդամին հանրակրթության մասին օրենքով վերապահված լիազորություններից։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
17	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	3.4 Նույն բաժնի 7) և 8)-րդ ենթակետերում՝ «7․սովորողների ծնողների կամ հոգաբարձուների կողմից ուսումնական հաստատությանը ցուցաբերած անշահախնդիր օժանդակության ընդունումն իրականացնի պատշաճ ընթացակարգով․․» և «8․դպրոցի ղեկավարությունն իրավունք չունի ուսուցչից պահանջելու կամ սեփական նախաձեռնությամբ՝ առանց ուսուցչի գիտության, հավաքելու նրա անձնական կյանքին վերաբերող տեղեկություններ․․․» կարգավորումները չեն վերաբերում խորհրդի անդամի գործառույթներին և իրենցից վարքագծի կանոն չեն ներկայացնում։ Առաջարկություն • Բաժնի 7) և 8)-րդ ենթակետերը հանել։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
18	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	4. «ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ՎԱՐՔԱԿԱՆՈՆԸ» բաժնի «ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԻ, ԳՈՐԾԸՆԿԵՐՆԵՐԻ, ԾՆՈՂՆԵՐԻ ՀԵՏ» ենթավերնագիրը հաջորդող էջերում կրկնվում է։ Առաջարկություն • «ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԻ, ԳՈՐԾԸՆԿԵՐՆԵՐԻ, ԾՆՈՂՆԵՐԻ ՀԵՏ» ենթավերնագիրը հանել։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
19	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	4.1 Նույն բաժնի 5) և 6) ենթակետերը՝ «5) Հասարակական դերակատարումը պատշաճ իրականացնելու նպատակով մանկավարժական աշխատողի համար կարևոր է վարքականոնների յուրացումը, և հատկապես կիրառումը իրեն վերապահված գործառույթներն իրականացնելիս և դրանից դուրս» և «6) Մանկավարժական աշխատողի գործունեության արդյունքում անձը ինքնադրսևորվելիս ավելի հավասարակշռված և ինքնավստահ կդառնա, որովհետև կգիտակցի, որ ճիշտ է վարվում և դիմացինից համարժեք վերաբերմունքի ակնկալիք կունենա» դրույթները իրենցից վարքագծի կանոններ չեն ներկայացնում և չեն բնութագրում մանկավարժի վարքագիծը։ Առաջարկություն • Բաժնի 5)-րդ ենթակետի դրույթները տեղափոխել վարքականոնների 4-րդ՝ «ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՎԱՐՔԱԿԱՆՈՆՆԵՐԻ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՄՆ ՈՒ ՎԵՐԱՀՍԿՈՒՄԸ» բաժին, իսկ 6)-րդ ենթակետը հանել։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
20	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	4.2 Նույն բաժնի 19)-րդ կետում «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ հոդվածի 8-րդ մասին կատարված հղումը չի կարող վարքագծի կանոն հանդիսանալ։ Բացի այդ, քաղաքական չեզոքության մասին դրույթը արդեն իսկ սահմանված է նույն բաժնի 18)-րդ կետում։ Առաջարկություն • Բաժնի 19)-րդ կետը շարադրել մանկավարժին ներկայացվող քաղաքական չեզոքության և կրոնական գործունեության ու քարոզչության արգելքի պահանջները պահպանելու իմաստով։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
21	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	4.3 Նույն բաժնի 21)-րդ կետում շարադրված «Ուսումնական հաստատության մասին հրապարակումներում պետք է լինի հստակ» կանոնը չի բնութագրում մանկավարժական աշխատողների վարքագիծը։ Բացի այդ, նշված կանոնը չի վերաբերում աշակերտների հետ մանկավարժական աշխատողների փոխհարաբերություններին։ Համանման կերպով, բաժնի 17),18),19) և 20)-րդ կետերում շարադրված վարքագծի կանոնները նույնպես չեն բնութագրում մանկավարժական աշխատվողների փոխհարաբերությունները աշակերտների հետ բաժնի գործընթացները։ Առաջարկություն • Բաժնի 17),18),19), 20) և 21)-րդ կետերում նշված վարքագծի կանոնները վերաշարադրել մանկավարժական աշխատողների հարաբերությունները աշակերտների հետ գործընթացի համատեքստում։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
22	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	4.4 Նույն բաժնում բացակայում են մանկավարժական աշխատող և աշակերտ հարաբերություններում հանրակրթական հաստատություններում հալածանքի (bulling), ոտնձգության (harassment) երևույթների, դրամահավաքի, կրկնուսույցում գործընթացներում մանկավարժական աշխատողների վարքագիծը կարգավորող կանոնները։ Առաջարկություն • Բաժնի 21)-րդ կետից հետո ավելացնել հանրակրթական հաստատություններում հալածանքի (bulling), ոտնձգության (harassment) երևույթների, դրամահավաքի, կրկնուսուցում գործընթացներում մանկավարժական աշխատողների վարքագիծը կարգավորող կանոնները։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
23	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	«ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՂ - ԳՈՐԾԸՆԿԵՐՆԵՐ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ» բաժնում մանկավարժական աշխատողների վարքագծի կանոնների շարադրանքը չի համապատասխանում նախորդ բաժնում կատարված ձևակերպումների ձևաչափին։ Առաջարկություն • Բաժնի բոլոր ենթակետերից դուրս բերել «Մանկավարժական աշխատողը» բառակապակցությունը և այն դարձնել վարքագծի կանոնների ենթավերնագիր։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
24	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	5.1 Նույն բաժնի 12) -րդ ենթակետում «․․․ պարտավոր են խուսափել անհիմն և աղմկահարույց իրավիճակներ ստեղծելուց» վարքագծի կանոնը խիստ գնահատողական է, «անհիմն իրավիճակ» եզրույթը, որպես երևույթ նկարագրելի չէ։ Առաջարկություն • Բաժնի 12)-րդ ենթակետերից հանել «անհիմն» բառը։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում:
25	Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն 10.02.2023 18:55:44	5.2 Նույն բաժնի 14)-րդ ենթակետի վարքագծի կանոնը մանկավարժական աշխատողին պարտավորեցնում է, որպեսզի «սեփական իրավունքների առավել արդյունավետ պաշտպանության նպատակով պետք է համերաշխություն արտահայտեն գործընկերների, նրանց միությունների օրինական պահանջներին»: Մինչդեռ, նման վարքագծի կանոնը սահմանափակում է մանկավարժական աշխատողի ազատությունը սեփական համոզմունքով առաջնորդվելու սկզբունքին։ Նշված վարքագծի կանոնը ավելի շուտ իրենից ներկայացնում է պարտադրանք՝ այլ ոչ թե վերաբերմունք։ Առաջարկություն • Բաժնի 14)-րդ ենթակետի կանոնը խմբագրել այն հաշվով, որ վերանա մանկավարժական աշխատողին ներկայացվող պարտադրանքի հանգամանքը։	Ընդունվել է ի գիտություն: Առաջարկը կքննարկվի վարչությունում: