ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱՅԻ ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՈԼՈՐՏՆԵՐԻ 2023-2030 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՊԼԱՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱՅԻ ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ» ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻ ԱՌԱՋԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱՅԻ ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՈԼՈՐՏՆԵՐԻ 2023-2030ԹԹ. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՊԼԱՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՆԱԽԱԳԾԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ I. Ընդհանուր առաջարկություններ Ռազմավարական ծրագրի վերաբերյալ 1. Ռազամավարական ծրագիրը ծավալուն է. ռազմավարական ծրագրերի այդ թվում միջազգային մշակման, իրականացման, գնահատման փորձը և ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ ռազմավարական ծրագրեը լինում են համառոտ՝ հստակ նպատակներով, թիրախներով, տեսլականով, ուղղություններով, ցուցիչներով, որոնք ունեն ուղղակի կապվածություն և կախվածություն մեկը մյուսից: Ռազմավարական ծրագրի իրագործումը՝ ըստ ցուցիչների, պատասխանատուների և գործողությունների ծավալուն բացվում է արդեն ճանապարհային քարտեզներով կամ գործողությունների կամ միջոցառումների պլաններով։ 2. ՌԾ պլան –ժամանակացույցում անհրաժեշտ է ներառել միջոցառումների և քայլերի գնահատման ցուցիչները։ 3. Ռազմավարական ծրագրում եզրույթները միատեսակ օգտագործված չեն, երբեմն առկա են որոշ կրկնություններ օրինակ՝ Ֆիզիկական կուլտուրա և ֆիզկուլտուրա միաժամանակ առաջարկում ենք ՌԾ-ում չօգտագործել այնպիսի եզրույթներ, ինչպիսիք են «մատաղ սերունդ» և այլն: 4. Ռազմավարական ծրագրից չի երևում նպատակներին հասնելու գերակայություններն ու ուղղությունները. 5. Ներածության մեջ հստակեցված չի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի ոլորտում առաջիկա 5 տարիների ընթացքում իրականացվող քայլերը: 6. «Տեսլական» բաժինն կարելի է խմբագրել մեկ նախադասությամբ պետության տեսլականը՝ սպորտի և ֆիզիկական կուլտուրայի ոլորտների առաջիկա 5 տարվա զարգացման վերաբերյալ: Մինչդեռ տեսլական բաժնում գրված են վերլուծական մտքեր, խոսվում է հիմնախնդիրների մասին։ Օրինակ տեսլականը կարելի ձևակերպել այսպես՝ ՀՀ-ն դարձնել տարածաշրջանային մակարդակով բարձր նվաճումների սպորտում առաջատար երկիր կամ ՀՀ-ն դարձնել տարածաշրջանում սպորտային տուրիզմի և միջոցառումների անցկացման առաջատար երկիր: 7. Ռազմավարական ծրագրով առաջարկվում է ունենալ նաև նախատեսված միջոցառումների ղեկավարման մշտադիտարկման և գնահատման ընթացակարգեր, ինչպես նաև անդրադառնալ ծրագրի իրականացման ռիսկերին։ 8. Ծրագրում անհրաժեշտ է նախատեսել սպորտային ժամանակակից գիտամեթոդական կենտրոնի հիմնադրումն իրականացնել «Հայաստանի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական ինստիտուտ» հիմնադրամի բազային հիմքի վրա, որպես գիտահետազոտական ինստիտուտ և ֆինանսավորման աղբյուր դիտարկել գիտության կոմիտեն: 9. Գիտամեթոդական սպասարկման կենտրոնին տրամադրել համապատասխան տարածք, ֆինանսական միջոցներ, որպեսզի նա լրջորեն զբաղվի միջազգային փորձի ուսումնասիրմամբ և ներդրմամբ, մարզիկների հոգեբանական պատրաստության, առողջության պահպանման աշխատանքների ղեկավարման իրականացմամբ։ 10. «Հայաստանի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական ինստիտուտ» հիմնադրամի բազայի հիման վրա ձևավորել ՀՀ հավաքական թիմերը աջակցող կենտրոն՝ առանձին ֆինանսավորմամբ։ Գիտամեթոդական կենտրոնի գործունեության նպատակն է՝ ապահովել ՀՀ հավաքական թիմերի մարզչական անձնակազմը հենակետային մարզաձևերի թիմերի պատրաստության, մրցումներում մարզիկների և թիմերի արդյունավետ ղեկավարման միջազգային արդի փորձի մասին տեղեկատվությամբ։ 11. «Հայաստանի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական ինստիտուտ» հիմնադրամի և ԱՆ ենթակայության բժշկական կենտրոնների հետ համատեղ ստեղծել սպորտային բժշկավերականգնողական կենտրոն: 12. Հենակետային մարզաձևերի գիտական սպասարկման համար ձևավորված համալիր գիտական խումբը (ՀԳԽ)՝ պետք է աշխատի առանձին տարածքով և ֆինանսավորմամբ։ ՀԳԽ-ի գործունեության նպատակն է գիտականորեն ապահովել ՀՀ հավաքական թիմերի մարզիկների սպորտային պատրաստության ողջ գործընթացը՝ ընդգրկելով մասնագետների բազմապրոֆիլային խումբ՝ սպորտի մանկավարժներ, սպորտի հոգեբաններ, սպորտի բժիշկներ, սպորտի ֆիզիոլոգներ և այլն: ՀԳԽ-ի մասնագետներին և բժիշկներին ՀՀ հենակետային մարզաձևերի հավաքականներ և ՀՀ-ը միջազգային ասպարեզում ներկայացնող այլ թիմերի սպասարկման նպատակով գործուղել Օլիմպիական խաղերի, Աշխարհի, Եվրոպայի պաշտոնական առաջնությունների, Ունիվերսիադաների և այլ մրցաշարերի։ 13. Ստեղծել մանկապատանեկան մարզադպրոցների և ՀՀ հավաքական թիմերի համար առողջության հսկողության և վերականգնման սպորտային դիսպանսեր՝ իր տարածքով և ֆինանսավորմամբ։ Դիսպանսերի գործունեության ուղղություններից պետք է լինի տարբեր տարիքի և որակավորման մարզիկների ամենամյա և ըստ անհրաժեշտության բժշկական հսկողության և սպասարկման իրականացումը։ 14. Ծրագրի 3-րդ գլխի 7-րդ կետի 15-րդ ենթակետում «․․․համապատասխան պատրաստություն ունեցող ղեկավարները, ուսուցիչները և մարզիչները» նախադասությունից հետո լրացնել «մասնագիտական կրթություն՝ մասնագիտական մանկավարժություն, սպորտի կառավարում» բառերով։ 15. Ծրագրի 8-րդ կետի կետի 2-րդ ենթակետից առաջարկում ենք հանել «Հրանտ Շահինյան, Արթուր Ալեքսանյան, Արթուր Աբրահամ» անուն ազգանունները և շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ «հայ օլիմպիական չեմպիոնների» 16. Առաջարկում ենք «Առողջ ապրելակերպի» քարոզում իրականացնել նաև ԶԼՄ–ներով՝ հատկապես հանրային հեռուստատեսությամբ և հանրային ռադիոյով։ 17. Առաջարկում ենք նաև համագործակցելով ՀՀ Արդարադատության նախարարության հետ ՀՀ–ում ստեղծել սպորտային արբիտրաժային դատարաններ։ 18. Մասնագիտական կրթական հենքի վրա պատրաստել սպորտի իրավունքի մասնագետներ։ 19. Մշակել և հաստատել «Սպորտի օրենսգիրք»–ը, որը կկարգավորի ոլորտի ամբողջ իրավական դաշտը։

Առաջարկվում է 4-րդ բաժնի 3-րդ կետի 7-րդ ենթակետի «Երեք և ավելի երեխա ունեցող ընտանիքների ․․․» բառերից հետո լրացնել «1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձանց» բառերը։

Առաջարկվում է 4-րդ բաժնի 1-ին կետի «Մասնավոր նպատակ 1.1. Բոլոր համայնքները (բնակավայրերը) ապահովել ֆիզիկական ակտիվությամբ զբաղվելու հարմար նպաստավոր ենթակառուցվածքներով:» բառերից հետո լրացնել «, առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց կարիքներին։» բառերով։