«Սնանկության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագիծ և հարակից օրենքների նախագծեր

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
««ՍՆԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔՐԵԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», ԱՈՒԴԻՏՈՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

1. Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը.
Շուկայական տնտեսության պայմաններում առաջանում են այնպիսի իրավիճակներ, երբ բացակայում է շուկայի մասնակիցների` իրենց կողմից ստանձնած պարտավորությունները կատարելու հնարավորությունը: Ուստի անհրաժեշտ է որոշակի կառուցակարգերի միջոցով պաշտպանել ինչպես պարտատերերի, այնպես էլ պարտապանների շահերը:
Դրանց շարքում ուրույն տեղ է զբաղեցնում սնանկության ինստիտուտը, որը հետապնդում է մի քանի նպատակ. ապահովել պարտատերերի՝ պարտապանին ուղղված պահանջների կատարումը, նպաստել ֆինանսական ծանր կացության մեջ գտնվող կազմակերպություններին պարտավորությունների կատարմանը՝ ֆինանսական առողջացման ծրագրի իրագործման միջոցով դուրս գալ սնանկացման գործընթացից և վերսկսել բնականոն գործունեությունը: Սնանկության իրավահարաբերությունները հիմնականում կարգավորվում են «Սնանկության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով (այսուհետ՝ Օրենք):
Թեև 2016 թվականին Օրենքում կատարվեցին սնանկության ինստիտուտի բարելավմանն ուղղված փոփոխություններ, այդուհանդերձ, Օրենքը պարունակում է որոշակի թերություններ, որոնք մատնանշվել են նաև Հայաստանի Հանրապետությունում սնանկության վարույթի մասին» Համաշխարհային բանկի 2014 թվականի զեկույցով , որոնք չեն նպաստում այս ինստիտուտի բարելավմանը, սնանկության կառավարիչների գործունեության արդյունավետությանը և սնանկության վարույթի մասնակիցների շահերի լիարժեք պաշտպանությանը: Այսպիսով, Օրենքում առկա խնդիրները հանգում են հետևյալին.
1) «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 23-րդ հոդվածի 1-ին մասից բխում է, որ սնանկության կառավարչին ներկայացվում են հետևյալ պարտադիր պահանջները՝
 սնանկության կառավարիչների ինքնակարգավորվող կազմակերպության (այսուհետ՝ Կազմակերպություն) անդամ դառնալու համար պետական լիազոր մարմնի կողմից սնանկության գործերով կառավարչի որակավորում ստանալը,
 65 տարին չլրացած լինելը,
 բարձրագույն կրթություն ունենալը,
 դիմելու օրվան նախորդած վերջին 5 տարվա ընթացքում առնվազն 3 տարի որևէ կազմակերպության ֆինանսատնտեսական գործունեության կազմակերպման կամ ղեկավարման հետ կապված պաշտոններ վարելը կամ Կազմակերպությունում համապատասխան ստաժավորում անցնելը:
Համաշխարհային բանկի արդյունավետ սնանկության և պարտատեր/պարտապան ռեժիմի վերաբերյալ սկզբունքների D8 կետի համաձայն. «Իրավական համակարգը պետք է ապահովի, որ
 սնանկության կառավարիչներին ներկայացվող պահանջները լինեն օբյեկտիվ, հստակ և հանրությանը հասանելի,
 սնանկության կառավարիչներն ունենան բավարար ձեռնհասություն իրենց վերապահված գործառույթներն իրականացնելու համար,
 սնանկության կառավարիչները գործեն անկախ, անկողմնակալ և ազնիվ:»:
ՄԱԿ-ի առևտրային իրավունքի հանձնաժողովի Սնանկության իրավունքի վերաբերյալ օրենսդրական ուղեցույցում սահմանվում է, որ սնանկության վարույթի բարդությունը ցանկալի է դարձնում սնանկության կառավարչի՝ իրավունքի բնագավառում համապատասխան որակավորում (ոչ միայն սնանկության, այլև վերաբերելի ֆինանսական, առևտրային, հարկային իրավունքի) ունենալու հանգամանքը, ինչպես նաև համապատասխան փորձ առևտրային կամ ֆինանսական հարցերում՝ ներառյալ հաշվապահության ոլորտում:
Հարկ է նշել, որ Համաշխարհային բանկը առանձին գնահատման է արժանացրել նաև Օրենքով նախատեսված սնանկության կառավարիչների վերաբերյալ կարգավորումները: Մասնավորապես, «Հայաստանի Հանրապետութ-յունում սնանկության վարույթի մասին» Համաշխարհային բանկի 2014 թվականի զեկույցով, ի թիվս այլնի, առաջարկվել է հետևյալը.
 երաշխավորել մասնագիտության մեջ նոր անձանց մուտքը,
 սնանկության կառավարիչների լիցենզավորման համար նախատեսել որակավորման քննություն և ստաժավորում:
Վերոհիշյալի լույսի ներքո անդրադառնալով Օրենքով նախատեսված սնանկության կառավարիչների թեկնածուներին ներկայացվող պահանջների վերլուծությանը՝ պետք է արձանագրել, որ միայն բարձրագույն կրթություն ունենալու պահանջը, առանց մասնագիտական ոլորտի հստակեցման, ինքնին բավարար չի կարող դիտարկվել սնանկության կառավարչի անհրաժեշտ պրոֆեսիոնալիզմը երաշխավորելու տեսանկյունից:
Բացի այդ, Օրենքում առկա ստաժավորումը հանդիսանում է ոչ պարտադիր և հետապնդվող նպատակի ապահովման համատեքստում ևս խնդրահարույց է թվում: Այս հարցի կապակցությամբ համանման դիտարկում է առկա Լիտվայի սնանկության կառավարիչներին ներկայացվող պահանջների վերլուծությունում, ըստ որի՝ որակավորման անցկացման թեստային համակարգը չի կարող սնանկության կառավարչին տրամադրել այն որակները, որոնք անհրաժեշտ են իր լիազորությունների պատշաճ իրականացման համար, իսկ քննությանը նախորդող նախնական դասընթացները ևս չեն կարող գործնական հմտություններ փոխանցել սնանկության կառավարչին և նրան կենտրոնացնել նեղ մասնագիտական հարցերի և խնդիրների վրա :
Ներկայումս Հայաստանի Հանրապետությունում սնանկության կառավարիչ կարող են հանդիսանալ միայն ֆիզիկական անձինք, մինչդեռ շատ երկրներում ընդունված է, որ որպես սնանկության կառավարիչ կարող է հանդես գալ թե ֆիզիկական, թե՛ իրավաբանական անձը (Բելառուս, Լատվիա, Վրաստան, Իսպանիա, Անգլիա): Այդպիսով, այդ ոլորտում որոշակի փորձ ունեցող իրավաբանական անձանց մուտքն այս գործընթաց դրան հաղորդում է նոր որակ և արդյունավետություն:
2) Սնանկության կառավարիչների մասնագիտական գործունեությունը պետք է վերահսկողության առարկա դառնա, սակայն այդ վերահսկողությունը սնանկության կառավարչի գործունեության արդյունավետությունն ու պրոֆեսիոնալիզմն ապահովելու նպատակ պետք է հետապնդի:
Սնանկության կառավարիչների նկատմամբ վերահսկողության տարբեր համակարգեր են գործում, որոնց ընտրությունը վերապահված է պետությանը : Որպես այդպիսին վերահսկողությունը կարող է իրականացվել դատարանի, Կազմակերպության կամ այլ մարմնի կողմից:
Սնանկության կառավարչի գործունեության ընդհանուր վերահսկողությունը ներկայումս Օրենքը վերապահել է Կազմակերպությանը, որը դրա շրջանակներում ունի կարգապահական պատասխանատվություն կիրառելու իրավասություն: Այնինչ, իրավակիրառ պրակտիկայի ուսումնասիրությունը թույլ է տալիս պնդել, որ նման վերահսկողությունը բավարար համարվել չի կարող: Ասվածի վկայություն կարող է դիտարկվել այն իրողությունը, որ Կազմակերպության ողջ գործունեության ընթացքում կառավարիչների նկատմամբ հարուցվել է 23 կարգապահական վարույթ, որից 6-ը կարգապահական հանձնաժողովի կողմից մերժվել է, 10-ը՝ կարճվել, 7-ով հարուցվել է կարգապահական վարույթ և կիրառվել է նկատողություն: Ընդ որում, կիրառված նկատողություններից չորսը տրվել են Կազմակերպության նկատմամբ սնանկության կառավարիչների ունեցած անդամավճարի հետ կապված պարտավորությունները չկատարելու համար:
Միևնույն ժամանակ, Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն պարբերաբար մուտքագրվում են բազմաթիվ դիմում-բողոքներ՝ սնանկության կառավարիչների գործունեության օրինականության բացահայտման խնդրանքով: Համապատասխան դիմումների ուսումնասիրության համար Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը չունի բավարար լծակներ դիմումներում բարձրացված հարցերն իրավական առումով ուսումնասիրելու և վերջնական լուծում տալու համար այն պարագայում, երբ սնանկության կառավարիչների որակավորումն իրականացվում է հենց նախարարության կողմից:
Մինչդեռ, միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ շատ երկրներում պետական լիազոր մարմինն է վերահսկում սնանկության կառավարիչներին և նրանց ենթարկում կարգապահական պատասխանատվության: Այսպես, օրինակ, Լիտվայում լիազոր պետական մարմինը կազմակերպում է սնանկության կառավարիչների որակավորման քննությունը, վերահսկում է նրանց գործունեությունը և կիրառում սանկցիաներ նրանց նկատմամբ: Ընդ որում, սանկցիայի առկայությունն ազդում է սնանկության կառավարչի ընտրության էլեկտրոնային համակարգում նրա վարկանիշի վրա (հանգեցնելով աղյուսյակում նրա տեղի իջեցման): Ֆրանսիայում, թեև սնանկության կառավարիչների ազգային կազմակերպությունը լիազորված է կազմակերպելու սնանկության կառավարիչների վերապատրաստումը և հաստատելու նրանց վարքագծի կանոնները, այնուամենայնիվ, կազմակերպությունը նրանց պատասխանատվության ենթարկելու իրավասությամբ օժտված չէ, և սնանկության կառավարիչներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելն իրականացվում է Ֆրանսիայի արդարադատության նախարարության կողմից : Բուլղարիայում, Սլովենիայում, Լեհաստանում ևս արդարադատության նախարարությունը քննում է սնանկության կառավարիչների դեմ բերված բողոքները:
3) Դատարանի կողմից սնանկության կառավարիչների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնելը որոշ երկրների օրենքներում ուղղակիորեն նախատեսված է: Այսպես, Գերմանիայի Սնանկության մասին ստատուտի 58-րդ հոդվածի համաձայն՝ Դատարանը վերահսկողություն է իրականացնում սնանկության կառավարչի նկատմամբ: Դատարանը կարող է ցանկացած պահի սնանկության կառավարչից պահանջել տեղեկատվություն կամ հաշվետվություն սնանկության վարույթի ընթացիկ վիճակի, իր կողմից ձեռնարկվող միջոցառումների մասին: Ընդ որում, Դատարանի որոշումները չկատարելու դեպքում սնանկության կառավարչի նկատմամբ կարող է տուգանք կիրառվել:
Օրենքով թեև դատարանն ունի վերահսկողական գործառույթներ սնանկության կառավարչի նկատմամբ, այդուհանդերձ նախատեսված չէ դատարանի իրավունքը՝ ցանկացած պահի պահանջել տեղեկատվություն և փաստաթղթեր սնանկության կառավարչից: Ընդ որում, Օրենքը սնանկության կառավարչի կողմից դատարանին հաշվետվություններ ներկայացնելու պարտականությունը սահմանել է ոչ թե ողջ սնանկության վարույթի, այլ դրա առանձին մասերի (պարտապանի գործունեության վերսկսում և այլն) համար:
4) Սնանկության կառավարիչներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմքերը հստակեցված չեն ոչ Օրենքով և ոչ էլ Կազմակերպության կանոնադրությամբ: Մինչդեռ, կարգապահական պատասխանատվության հիմքերը և վարույթի հետագա ընթացքը պետք է հստակ նախատեսված լինեն օրենսդրությամբ և հնարավորություն տան անձին կանխատեսելու իր համար հնարավոր անբարենպաստ հետևանքները:
5) Սնանկության կառավարիչների վարձատրության հետ կապված հարաբերությունները կարգավորված են Օրենքի 30-րդ հոդվածում, որը, ըստ պահանջների բավարարման չափի, սահմանում է վարձատրության տարբեր տոկոսադրույքներ: Այդ տոկոսադրույքների ուսումնասիրությունից պարզ է դառնում, որ դրանցով սնանկության կառավարչի վարձատրությունը հաշվարկելու դեպքում, այդ վարձատրությունն այնքան բարձր է ստացվում, որ սնանկության կառավարիչները չեն ձգտի միջոցներ ձեռնարկելսնանկության վարույթը ֆինանսական առողջացման ավարտելու ուղղությամբ: Օրենքի 30-րդ հոդվածում սահմանված տոկոսադրույքները անփոփոխ են անկախ սնանկության վարույթի տևողությունից, ինչը ևս չի խրախուսում սնանկության կառավարիչներին կրճատելու սնանկության վարույթի տևողությունը:
Միաժամանակ, Օրենքի 89-րդ հոդվածը՝ որպես խրախուսական նորմ, ամրագրում է այն դրույթը, որ ֆինանսական առողջացման ընթացքում պարտատերերի պահանջների բավարարման դեպքում սնանկության կառավարիչն ստանում է պարգևավճար՝ բավարարված պահանջների 5 տոկոսի չափով: Այլ կերպ ասած՝ ֆինանսական առողջացման ուղին ընտրելու գրավչությունը գործող կանոնակարգումները կապում են ընդամենը լրացուցիչ 5 տոկոս վարձատրության հետ՝ մոռացության մատնելով ֆինանսական առողջացման դեպքում կատարվելիք գործողությունների համար պահանջվող անհամեմատ մեծ ջանքերի ահրաժեշտությունը:
6) Անվիճելի է, որ պարտատերերի պահանջների բավարարման առումով սնանկության կառավարիչների գործունեության արդյունավետությունը պայմանավորված է առաջին հերթին պարտապանին պատկանող գույքի հստակ շրջանակները պարզելով:
Օրենքի 56-րդ հոդվածով կարգավորված են պարտապանի գույքի գույքագրման հետ կապված հարցերը, մինչդեռ կառավարչի այս լիազորության իրականացման համար անհրաժեշտ է պարտապանի կողմից հստակ քայլերի, օրինակ՝ հայտարարագրի՝ գույքի և գույքային իրավունքների կազմի ու քանակի մասին տեղեկատվության ներկայացում:
Պետք է նշել նաև, որ գույքագրման ժամանակ պարտապանի ցանկության բացակայության դեպքում սնանկության կառավարիչը ներկայումս չունի նրա բնակարան կամ այլ շինություն մուտք գործելու օրինական հիմք, ինչը որոշ դեպքերում խոչընդոտ է սնանկության կառավարչի կողմից լիարժեք գույքագրում իրականացնելու համար:
7) Օրենքի 57-րդ հոդվածի համաձայն՝ պարտապանի գույքի գնահատումն իրականացնում է կառավարիչը: Պարտապանի միջոցների հաշվին կառավարիչն իրավունք ունի հրավիրելու անկախ գնահատող պարտապանին պատկանող գույքի գնահատման համար` այդ մասին նախօրոք տեղյակ պահելով խորհրդին, իսկ այն ձևավորված չլինելու դեպքում` առավել մեծ պահանջներ ունեցող 5 հայտնի պարտատերերին: Հարկ է նշել, որ իրացման ենթակա անշարժ գույքերի գնահատման ժամանակ խնդիրների տեղիք է տալիս գնահատման մեթոդների ընտրության առաջնահերթության հարցը: Այսպես, Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 7-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ անշարժ գույքի գնահատման ստանդարտը, ի թիվս այլնի, պետք է պարունակի անշարժ գույքի գնահատման մեթոդները: Նույն օրենքի 11-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ անշարժ գույքի գնահատման հաշվետվությունը պետք է պարտադիր պարունակի, ի թիվս այլոց, անշարժ գույքի գնահատման դասական երեք մեթոդների կիրառման հղումները գնահատման ստանդարտին, իսկ տվյալ անշարժ գույքի օբյեկտի գնահատման համար մեկ կամ երկու դասական մեթոդների կիրառման անհնարինության դեպքում` դրանց հիմնավոր պատճառաբանությունը: Այնինչ, կախված ընտրված մեթոդից, անշարժ գույքի գնահատման արդյունքները կարող են տարբեր լինել՝ դրանից բխող հետևանքներով: Բացի այդ, ինչպես բխում է Օրենքի 57-րդ հոդվածից, պարտատերերը որևէ դերակատարում չունեն պարտապանի գույքը գնահատողների ընտրության հարցում, որն ընդունելի չի թվում:
8) Սնանկության վարույթի օպերատիվությունն ապահովելու համար տարբեր երկրների օրենքներով սնանկության վարույթի ընթացքում իրականացվող գործողությունների կատարման համար սահմանված են հստակ ժամկետներ:
Իտալիայում 2016 թվականից սկսած սնանկության ոլորտի բարեփոխումների առանցքային կետերից է սնանկության վարույթում կատարվող գործողությունների համար հստակ ժամկետների նախատեսումը:
Օրենքով սնանկության կառավարչի կողմից իրականացվող մի շարք առանցքային գործողությունների (օրինակ՝ գույքի գնահատում, աճուրդի կազմակերպում, կրկնակի աճուրդի կազմակերպում և այլն) կատարման համար միասնական ժամկետներ նախատեսված չեն, իսկ որոշակի գործողությունների համար սահմանված են այնքան երկար ժամկետներ, որոնք ինքնաբերաբար երկարացնում են վարույթի տևողությունը:
Օրենքում 2016 թվականին կատարված փոփոխությունների արդյունքում որպես սնանկության կառավարչի վարքագծի կանոն ամրագրվեց սնանկության գործընթացում իրեն վերապահված լիազորությունները հնարավոր սեղմ ժամկետներում իրականացնելու կանոնը, ինչը, սակայն, չհանգեցրեց սնանկության վարույթի տևողության կրճատման:
9) Պարտատերերի պահանջների բավարարման համար պարտապանի գույքի վաճառքն իրականացնելիս գործնականում խնդիրներ են առաջանում բնակարանը, բնակելի տունը և այլ շինությունն իրացնելու հետ կապված, քանի որ դրանք շատ հաճախ զբաղեցված են լինում պարտապան սեփականատիրոջ կամ այլ անձանց կողմից:
10) Ներկայումս պարտապանին սնանկ ճանաչելու մասին վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից դադարում է պարտապանի վճարային, ներառյալ՝ հարկերի, տուրքերի և պարտադիր այլ վճարների գծով պարտավորությունների չկատարման կամ ոչ պատշաճ կատարման համար ցանկացած տեսակի տույժերի, տոկոսների և տուգանքների հաշվեգրումը, ինչը պարտապանի համար սնանկության վարույթը ձգձգելը դարձնում է գրավիչ, և վերջինս ազատվում է դրանք վճարելու պարտականությունից, քանի որ այդ պարտավորությունների վերահաշվարկ նախատեսված չէ Օրենքով:
11) Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ սնանկության վարույթի օպերատիվությունը, սնանկության վարույթի նյութերի հասանելիությունը, սեղմ ժամկետներում պարտապանի գույքի իրացումն ապահովելու համար նկատվում է էլեկտրոնային համակարգեր ներդնելու աճ: Այդ հաշվառմամբ սնանկության գործի, այդ թվում՝ պարտատերերի պահանջների գրանցամատյանի վարումը էլեկտրոնային եղանակով, ինչպես նաև հրապարակային սակարկությունների էլեկտրոնային կարգով իրականացումը կնպաստի սնանկության գործընթացն առավել արդյունավետ և թափանցիկ կերպով իրականացնելուն:

Առաջարկվող կարգավորման բնույթը.
««Սնանկության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» և ««Աուդիտորական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերով (այսուհետ՝ Նախագծեր) կարգավորվել են հետևյալ հարցերը.
1) հստակեցվել են սնանկության կառավարչին ներկայացվող պահանջները, ամրագրվել է, որ խոշոր հարկ վճարող համարվող իրավաբանական անձի սնանկության, ինչպես նաև սնանկության վտանգի վերաբերյալ գործերով սնանկության կառավարիչ է նշանակվում Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության կողմից որպես սնանկության կառավարիչ հաշվառված աուդիտորական կազմակերպությունը.
2) Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությանը վերապահվել է սնանկության կառավարիչներին հաշվառելու և նրանց հաշվառումից հանելու, ինչպես նաև համակարգչային հատուկ ծրագրի վարմամբ սնանկության կառավարիչ ընտրելու և նրա թեկնածությունը դատարանին ներկայացնելու իրավազորություն.
3) նվազեցվել է կառավարիչների ինքնակարգավորվող կազմակերպության ազդեցությունը սնանկության կառավարիչների գործունեության վրա նրանց գործունեության վերահսկողությունը վերապահելով Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությանը:
4) բացառվել է կառավարիչների կողմից որպես մուտքի վճար կառավարիչների ինքնակարգավորվող կազմակերպությանը 5.000.000 ՀՀ դրամի վճարումը, իսկ անդամավճարների և անդամներից գանձվող ցանկացած այլ վճարման չափի սահմանումը պետք է համաձայնեցվի Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության հետ.
5) մանրամասն կարգավորում է ստացել սնանկության կառավարիչներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցը՝ այն վերապահելով նաև Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությանը, ընդ որում, կառավարչի նկատմամբ խիստ նկատողություն՝ որպես կարգապահական տույժի տեսակ, կարող է կիրառել միայն Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարը.
6) ամրագրվել է սնանկության կառավարչի հաշվետվողականությունը Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության և դատարանի հանդեպ.
7) նվազեցվել են սնանկության կառավարիչների վարձատրության տոկոսադրույքները և ավելացվել է ֆինանսական առողջացմամբ սնանկության վարույթն ավարտելու դեպքում վճարվող տոկոսադրույքի չափը.
8) սնանկության կառավարիչների կողմից իրականացվող գործողությունների համար (օրինակ՝ գույքի գնահատում, աճուրդի կազմակերպում, կրկնակի աճուրդի կազմակերպում և այլն) սահմանվել են հստակ ժամկետներ.
9) կանոնակարգվել է պարտապանի իրական և հնարավոր գույքային զանգվածի վերաբերյալ տեղեկությունները պարտապանի կողմից հայտնելու գործընթացը, սահմանվել է պատասխանատվություն այդ առումով պարտապանի կողմից իր պարտականությունները չկատարելու համար, ինչպես նաև նախատեսվել է գույքագրման նպատակով պարտապանի բնակարան կամ այլ շինություն սնանկության կառավարչի ազատ մուտք գործելու հնարավորություն.
10) ամրագրվել է սնանկության կառավարչի պարտականությունը ընտրելու այն բանկը, որը սնանկության հատուկ հաշիվը բացելիս կամ դրա հետագա սպասարկման ընթացքում այս մասով կսահմանի առավել բարձր տոկոսներ.
11) հստակեցվել են սնանկության կառավարչի որակավորումը դադարեցնելու հիմքերը.
12) պարտատերերին վերապահվել է պարտապանի գույքի գնահատման հարցում ակտիվ դերակատարում: Բացի այդ, սահմանվել է պարտապանի գույքի գնահատման հստակ ժամկետ, ինչպես նաև անշարժ գույքի գնահատման մեթոդները և դրանց կիրառման կարգը Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտե կողմից սահմանելու դրույթ.
13) հստակեցվել է պարտապանի ֆինանսական վիճակի վերլուծության բովանդակությունը.
14) նախատեսվել է պարտապանի գույքի՝ հրապարակային սակարկություններով վաճառքն իրականացնելու էլեկտրոնային կարգ.
15) սահմանվել է, որ սնանկության կառավարիչը պարտապանի բնակարանը, բնակելի տունը և այլ շինությունը վաճառելու միջնորդության մեջ կարող է ներառել պահանջ՝ վտարելու բնակարանը, բնակելի տունը կամ շինությունն զբաղեցնող պարտապան սեփականատիրոջը, ինչպես նաև այն անձանց, որոնց օգտագործման իրավունքը գրանցված չէ օրենքով սահմանված կարգով.
16) նախատեսվել է, որ պահանջների բավարարումից հետո պարտապանի անվամբ միջոցներ մնալու դեպքում սնանկության կառավարիչը կատարում է մորատորիումի ողջ ժամանակահատվածի համար պարտապանի վճարային, ներառյալ՝ հարկերի, տուրքերի և պարտադիր այլ վճարների գծով պարտավորությունների չկատարման կամ ոչ պատշաճ կատարման համար ցանկացած տեսակի տույժերի, տոկոսների և տուգանքների հաշվարկ և Օրենքով սահմանված կարգով կատարում դրանց մարումը:
17) սնանկության գործը վարելու և գույքը հրապարակային սակարկություններով վաճառելու համար նախատեսվել է նաև էլեկտրոնային կարգ:

3. Նախագծերի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները.
Նախագծերը մշակվել են Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության «Օրենսդրության զարգացման և իրավական հետազոտությունների կենտրոն» հիմնադրամի կողմից:

4. Ակնկալվող արդյունքը.
Նախագծերի ընդունման դեպքում ակնկալվում է սնանկության կառավարիչների գործունեությունը դարձնել առավել արդյունավետ, հաշվետու և վերահսկելի, նպաստել Հայաստանի Հանրապետությունում սնանկության ինստիտուտի արդյունավետությանը, ֆինանսական առողջացմամբ սնանկության վարույթն ավարտելը նախընտրելի դառնալուն, սնանկության վարույթի տևողության կրճատմանը, ինչպես նաև օրենքի անհստակությունների վերացմանը:

ը: