Վարդան Գրիգորյան
28.08.2019
Հաշվի առնելով նախագծի կարևորությունը և այն հանգամանքը, որ սեղմ ժամկետում գուցե հնարավոր չլինի ՀՀ կառավարության 2005 թվականի հունվարի 25-ի N 224-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ հավանական նախագիծ ներկայացնել, այնուամենայնիվ ներկայացնում եմ իմ նկատառումներն ու առաջարկները ներկայացված նախագծում առկա տարատեսակ թերությունների ու հակասությունների վերաբերյալ, ինչը չի խոսում վերակազմավորված նախարարության կողմից միասնական մրցութային նոր կարգ սահմանելու օգտին: Կարգի նախագիծը առավելապես քաղաքացիական ծառայության կադրերի թափուր մրցույթների անցկացման կարգի նմանության կամ կրկնօրինակման տպավորություն է ստեղծում: Ըստ այդ ներկայացնում եմ հետևյալ առաջարկություները և նախագծի հեղինակների ուշադրությունն եմ հրավիրում դրանց բովանդակային քննարկմանը՝ ցանկանալով օգտակար լինել և նպաստել Կարգի նախագծի խոցելիության նվազմանը և դրա արդյունավետության բարձրացմանը: 1. Կարգի 4-րդ կետի 5-րդ ենթակետը չի արտացոլում օբյեկտիվություն հավակնորդին ներկայացվող պահանջների (չափորոշիչների) առումով, քանի դեռ N 224-Ն որոշման 9-դ կետի ա) ենթակետը չի հստակեցվում և շատ հաճախ մանիպուլյատիվ պահանջներ են առաջադրվում՝ սահմանափակելով հավակնորդների մասնակցությունը մրցույթներին: 2. Կարգի 5-րդ կետի 10-րդ ենթակետի պահանջը հանել պարտադիր պահանջներից և վերանայել հետևյալ ձևակերպմամբ և ՝ <<բնութագիր վերջին աշխատավայից (եթե կազմակերպությունը չի լուծարվել կամ վերակազմավորվել)>> (սույն առաջարկը կա նաև իմ նախորդ գրառման մեջ): 3. Կարգի 12-րդ կետում ավելացնել պարբերություն՝ «Ժամանակավոր պաշտոնակատարը չի կարող մասնակցել մրցույթին: Նա մրցույթի հավակնորդ կարող է հանդիսանալ ընդհանուր հիմունքներով՝ դադարեցնելով պաշտոնավարումը» (սույն առաջարկը կա նաև իմ նախորդ գրառման մեջ): 4. Կարգի 26-րդ կետի 3-րդ ենթակետով նախատեսված իրավական ակտից թեստային առաջադրանքի ծավալը սահմանել 20-ի փոխարեն 10 տոկոս, իսկ 4-րդ ենթակետի իրավական ակտի առաջադրանքը 10-ից սահմանել 20 տոկոս: Առաջարկությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ ինչպես փորձն է ցույց տալիս, տնօրենի համար առավել կարևոր է ՀՀ Աշխատանքային օրենսգրքի իմացությունը իր աշխատանքային գործունեության ընթացքում: 5. Առաջարկում եմ վերանայել 30-րդ կետը. «Գրավոր փուլը հաղթահարված է համարվում թեստային առաջադրանքների առնվազն 94 տոկոսը ճիշտ պատասխանելու դեպում»: Փորձը ցույց է տալիս, որ հաճախ գրավոր փուլը մի կերպ հաղթահարած թեկնածուն հաղթող է ճանաչվում հանձնաժողովի կողմից, սակայն 5 սխալ թույլ տալն ինքնին աններելի է տնօրեն դառնալու հայտ ներկայացրած հավակնորդի համար և վկայում է իրավական ակտերից նրա իմացության ցածր աստիճանի մասին՝ վատ է տիրապետում օրենսդրությունը: 6. Կարգի 36-րդ կետով սահմանվում է մրցույթի երկրորդ՝ բանավոր փուլին (հարցազրույցի) այդ փուլ անցած թեկնածուին տրվելիք հարցերի վերաբերյալ, որոնք տրվելու են իրավական որոշակի ակտերի շրջանակից; Սակայն անորոշ է, թե ո՞ր ակտերի մասին է խոսք գնում, ի՞նչ սկզբունքով են ընտրվելու համապատասխան իրավական ակտերը և արդյո՞ք դրանց ցանկը նախապես տրամադրվելու է հավակնորդին՝ մրցույթին պատրաստվելու համար: Առաջարկում եմ ավելացնել հետևյալ ձևակերպումը՝ «վարչությունը մրցույթի թեստավորման հարցաշարերի հետ միաժամանակ հրապարակում է նաև այն իրավական ակտերի ցանկը և հոդվածները (բաժիններ, կետեր), որոնցից բխում են բանավոր փուլի (հարցազրույցի) հարցերը: 7. Կարգի 41-րդ կետը ինքնին խոցելի է: Բանավոր հարցերի պատասխանները մեծամասամբ պահանջվում են պատասխանել բառացիորեն՝ ինչպես գրված է օրենքում և ճիշտ պատասխանի թերթիկում: Օրենքները անգիր անել երբեք հնարավոր չէ, սակայն հավակնորդի ճիշտ մեկնաբանությունը գնահատվում է թերի կամ սխալ՝ վկայակոչելով ճիշտ պատասխանի թերթիկը: Ընդ որում մեծամասամբ հանձնաժողովականներն իրենք չեն տիրապետում այդ օրենսդրական ակտերին (հակառակ դեպքում չեն կարդա ճիշտ պատասխանը, այլ կբարձրաձայնեն բանավոր ինքնուրույն): Մեծ է հանձնաժողովի անդամների կողմից կամայական մոտեցման կամ մանիպուլյատիվ մոտեցումը: 8. Կարգի 42-րդ կետում կա հետևյալ ձևակերպումը մասնակցի վերաբերյալ՝ «….ինչպես նաև հարցատոմսի բովանդակության հետ կապված հարցեր տալ հանձնաժողովի անդամներին»: Տարատեսակ կարգերի եմ ծանոթացել, սակայն առաջին անգամ եմ հանդիպում մասնակցի հանդեպ նման ձևակերպման ու մոտեցման: Շատ են եղել դեպքեր, երբ հարցատոմսի հարցը ունի շփոթեցնող կամ ոչ ճիշտ ձևակերպում: Այդ դեպքում կարիք է զգացվում դիմելու հանձնաժողովին՝ ճշգրտման նպատակով: Նման ձևով եղել են դեպքեր, երբ հարցը հանվել է: Առաջարկում եմ մեջբերված հատվածը հանել: Այն նաև մարդկայնորեն վիրավորանք է մասնակցի հանդեպ և չի խոսում Կարգի դեմոկրատականության կամ հրապարակայնության օգտին: 9. Կարգի 49-րդ և 60-րդ կետերը հակասում եմ միմյանց: 49-րդ կետով սահմանվում է, որ «….և հանձնաժողովը 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում նախարարին է ներկայացնում հաղթող համարված մասնակիցների անհատական արձանագրությունները,….», իսկ 60-րդ կետով՝ «Մրցույթի արդյունքների հրապարակումից անմիջապես հետո,….., համապատասխան հանձնաժողովից ստացված մրցույթի արդյունքում հաղթող ճանաչված մասնակիցների վերաբերյալ եզրակացությունը վարչությունը ներկայացնում է նախարարին»: Տարօրինակ ու հակասական ձևակերպումներ չե՞ն արդյոք: Առաջարկում եմ համապատասխանեցնել և 49-րդ կետում հետևյալ ձևակերպումը կիրառել՝ «…. և հանձնաժողովը մրցույթի արդյունքների հրապարակումից անմիջապես հետո, եթե առկա չէ գրավոր բողոք, մրցույթի հետ կապված փաստաթղթերի փաթեթը և մրցույթի արդյունքում հաղթող ճանաչված մասնակիցների վերաբերյալ եզրակացությունը հանձնում է համապատասխան վարչությանը»: Խնդիրն այն է, որ մրցույթի ավարտից հետո 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում տվյալ պաշտոնում նշանակելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձը՝ տվյալ դեպքում նախարարը, պետք կատարի ընտրություն և նշանակում ըստ գործող օրենսդրության: 49-րդ կետը հակասում է նաև 71-րդ կետի 16-րդ ենթակետին: 10. Կարգի 51-րդ կետում նշվում է, որ «մրցույթի արդյունքների հետ համաձայն չլինելու դեպքում մասնակիցը մեկ ժամվա ընթացքում իրավունք ունի գրավոր բողոք ներկայացնել հանձնաժողովի նախագահին»: Սա նույնպես հակասում է էթիկայի նորմերին և մինչ օրս նման բողոքները մասնակիցը ներկայացնում էր տվյալ պաշտոնում նշանակելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձին՝ նախարարին կամ լիազորված մարմնին, ովքեր և քննում են բողոքը Կարգով սահմանված ժամկետում: Հանձնաժողովը չի կարող օբյեկտիվորեն քննել այն որոշումը, որն ինքն է կայացրել: 11. Առաջարկում եմ 57-րդ կետի 3-դ ենթակետում կատարել հետևյալ խմբագրումը՝ «….հաղթող ճանաչված մասնակցի (ների) ազգանունը (ները), անունը (ները), հայրանունը (ները)»: 12. Կարգի 61-րդ կետը առաջարկում եմ հստակեցնել: Անորոշ է, թե ի՞նչ սկզբունքով է պաշտոնի նշանակելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձը կատարում ընտրություն և նշանակում հաղթող ճանաչված մեկից ավելի մասնակիցներից: Առաջարկում եմ նաև սահմանել հաղթող ճանաչված մասնակիցների հետ պաշտոնի նշանակելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձի հանդիպումը և հարցազրույցը՝ օբյեկտիվ և ճիշտ ընտրություն կատարելու նպատակով: Ի վերջո, խոսքը պետական կազմակերպության ղեկավարի մասին է, ով պետք է տարբերվի մյուսներից իր առավելություններով: 13. Առաջարկում եմ 64-րդ կետում «վարչապետի» բառից հետո ավելացնել «աշխատակազմի» բառը: 14. Առաջարկում եմ Կարգի 66-րդ կետում «զետեղված» բառից հետո ավելացնել «նախարարի հրամանով» բառերը, իսկ «առնվազն» բառը հանել. Հանձնաժողովի քանակական կազմը պետք է հստակ լինի, հակառակ դեպքում կարող է լինել նաև 5 կամ 6 անդա՞մ:: 15. Առաջարկում եմ 68-րդ կետում «նշանակվում է» բառը փոխարինել «ընտրվում է» բառով: 16. Առաջարկում եմ 70-րդ կետի 1-ին ենթակետից հետո ավելացնել ևս մեկ պարբերություն կամ ենթակետ՝ 1.1 հետևյալ բովանդակությամբ. «Մինչև մրցույթի գործընթացը սկսելը հավակնորդների փաստաթղթերի ստուգման հիման վրա հաստատում և հրապարակում է մրցույթին մասնակցելու իրավունք ունեցող անձանց ցանկը, ինչպես նաև այն անձանց ցանկը, ովքեր չեն համապատասխանում մրցույթի մասնակցության պահանջներին (չափանիշներին) և չեն կարող մասնակցել մրցույթին»: