ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2021 ԹՎԱԿԱՆԻ ՓԵՏՐՎԱՐԻ 25-Ի N 252-Լ ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ՀՀ իրավական ակտերի նախագծերի հրապակարման միասնական կայքում տեղադրվել է «ՀՀ կառավարության 2021 թվականի փետրվարի 25-ի N 252-Լ որոշման մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծը: Ստորև ներկայացվում են «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն» դիտարկումներն ու առաջարկությունները տվյալ որոշման 2-րդ հավելվածի վերաբերյալ, որով սահմանվում է ՀՀ կառավարության ռազմավարական կառավարման աշխատակարգը (այսուհետ՝ Նախագիծ): Ընդհանուր դրույթներ 1. Տվյալ բաժնի 3-րդ կետում օգտագործվող հիմնական հասկացությունների շարքում՝ «ենթանպատակ» հասկացությունը սահմանված է որպես «ռազմավարական նպատակից բխող ցանկալի միջանկյալ արդյունք», իսկ «միջանկյալ արդյունք» հասկացությունը՝ «ուղղակի արդյունքի միջնաժամկետ հետևանք», որը «սովորաբար արտահայտում է համակարգային, վարքաբանական փոփոխությունները, որոնք տեղի են ունենում ուղղակի արդյունքից վերջնարդյունքին հասնելու միջակայքում»։ Այս երկու հասկացությունների համադրումից բխում է, որ դրանք նույնական են, ինչը ռազմավարությունների ու ռազմավարական ծրագրերի ենթատեքստում կարող է հանգեցնել շփոթության ու անհստակությունների։ Առաջարկություն • Հստակեցնել «ենթանպատակ» հասկացությունը և վերացնել «միջանկյալ արդյունքի» հետ առկա շփոթը։

Ռազմավարական կառավարման համակարգի բաղադրիչների փոխկապակցվածությունը 2. Այս բաժնի 6-րդ կետում սահմանված է ռազմավարական պլանավորման փաստաթղթերի աստիճանակարգությունը, որի ամենաբարձր մակարդակում զարգացման «երկարաժամկետ տեսլական» ուղենիշային փաստաթուղթն է։ Հաջորդիվ ռազմավարություններն են՝ իրենց վերջնարդյունքի և միջանկյալ արդյունքի ցուցանիշներով։ Ռազմավարություններից բխում են ռազմավարական ծրագրերը՝ իրենց միջանկյալ և ուղղակի արդյունքի ցուցանիշներով, իսկ ռազմավարություններից, ռազմավարական ծրագրերից ու կառավարության ծրագրից՝ գերատեսչությունների գործառնական ծրագրերը՝ իրենց ուղղակի արդյունքային ցուցանիշներով։ Նախագիծը հստակ չի սահմանում որպես ուղենիշային հանդիսացող զարգացման «երկարաժամկետ տեսլական» փաստաթուղթը։ Եթե, որպես այդպիսին, դիտարկվում է «Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն. 2050 թվական» փաստաթուղթը, ապա դա նշանակում է, որ ներկայացված որոշման նախագծի 3-րդ կետի 2-րդ ենթակետի համաձայն՝ ռազմավարությունների աստիճանակարգության պահանջներին համապատասխան գործող բոլոր ռազմավարությունների զարգացման ուղղություններն ու նպատակները պետք է համապատասխանեցվեն Հայաստանի վերափոխման ռազմավարության տեսլականին։ Մյուս կողմից, ենթադրաբար, «երկարաժամկետ տեսլականը» պետք է ընդունված լիներ նորմատիվ իրավական ակտով, ինչն այդպես չէ «Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն. 2050 թվական» փաստաթղթի պարագայում: Առաջարկություն • Նախագծում հստակեցնել ռազմավարությունների համար որպես «երկարաժամկետ տեսլական» հանդիսացող փաստաթուղթը։

3. Նախագծի հետագա բաժիններում պահպանված չէ 6-րդ կետում սահմանված աստիճանակարգության տրամաբանությունը: Այսպես՝ «3. Ռազմավարության մշակման գործընթացը, ներկայացվող պահանջները, մշտադիտարկումը և փոփոխումը» բաժնում նախատեսվում է ռազմավարությունների համար ունենալ միջոցառումների ծրագիր: Միաժամանակ, վերջիններիս կառուցվածքին, բովանդակությանը ու ծրագրի մշակման ձևաթղթերին ներկայացվող պահանջները նույնական են աշխատակարգի «4. Ռազմավարական ծրագրերին ներկայացվող պահանջները, ընդունման գործընթացը և փոփոխումը» բաժնում նախատեսված ռազմավարական ծրագրերին վերաբերող դրույթների հետ, ինչը խճճում է փաստաթղթերի ողջ հիերարխիան և հետագայում առաջացնելու է իրավակիրարկման խնդիրներ։ Արդյունքում ունենալու ենք 6 ռազմավարություն և դրանց որոշակիորեն համարժեք բազմաթիվ ռազմավարական ծրագրեր, որոնց պլանավորման, իրականացման, մշտադիտարկման (մոնիտորինգի) գնահատման ու վերանայման գործընթացները նույնական են։ Բացի այդ, Նախագծի 4-րդ բաժնում նշված է, որ ռազմավարական ծրագրերի մշակման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ռազմավարությունների «ոչ մանրամասն մշակման հանգամանքով», որը կարող է հիմք հանդիսանալ պետական կառավարման մարմնի ղեկավարի միջնորդությամբ փոխվարչապետի կողմից այս կամ այն ոլորտում նոր ռազմավարական ծրագրերի մշակման անհրաժեշտության վերաբերյալ որոշում կայացնելու համար։ Ռազմավարությունների ու ռազմավարական ծրագրերի համահարթեցումը միևնույն մակարդակում շփոթ է առաջ բերելու նաև դրանց մշտադիտարկման ու գնահատման գործընթացներում, մինչդեռ տրամաբանորեն ռազմավարությունները պետք է մշտադիտարկվեն ու գնահատվեն վերջնական և միջանկյալ արդյունքների ցուցանիշներով, իսկ ռազմավարական ծրագրերը՝ միջանկյալ ու ուղղակի ցուցանիշներով։ Առաջարկություն • Նախագծում լիարժեքորեն պահպանել փաստաթղթերի աստիճանակարգությունը: Խոշորացված 6 ոլորտներում ռազմավարությունների մշակման գործընթացը սահմանափակել ոլորտներում ակնկալվող նպատակներով ու ենթանպատակներով՝ իրենց համապատասխան վերջնարդյունքներով ու միջանկյալ արդյունքներով: • Ռազմավարական ծրագրեր (միգուցե անվանել միջոցառումների ծրագրեր) նախատեսել բոլոր ռազմավարությունների համար: Դրանք կարող են ներառել մեծածավալ կամ փոքրածավալ միջոցառումներ, բայց դրանցից բոլորի ուղղակի արդյունքները միտված կլինեն ապահովել ռազմավարություններում ամրագրված միջանկյալ արդյունքները: • Միջազգային պարտավորություններով նախատեսված ոլորտային ռազմավարություններ ունենալու անհրաժեշտության դեպքում դրանք ևս դիտարկել ավելի լայն՝ խոշորացված ռազմավարությունների ներքո՝ կենտրոնանալով համապատասխան բովանդակության ու վերջնարդյունքների, այլ ոչ ձևական կողմի վրա: