ՍՊԱՆԴԱՆՈՑՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ԽՈՇՈՐ ԵՂՋԵՐԱՎՈՐ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՄԹԵՐՈՒՄՆԵՐԻ (ԳՆՈՒՄՆԵՐԻ) ՆՊԱՏԱԿՈՎ ՏՐԱՄԱԴՐՎՈՂ ՎԱՐԿԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ԵՐԱՇԽԻՔՆԵՐԻ ՏՐԱՄԱԴՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՍՊԱՆԴԱՆՈՑՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ԽՈՇՈՐ ԵՂՋԵՐԱՎՈՐ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՄԹԵՐՈՒՄՆԵՐԻ (ԳՆՈՒՄՆԵՐԻ) ՆՊԱՏԱԿՈՎ ՏՐԱՄԱԴՐՎՈՂ ՎԱՐԿԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ԵՐԱՇԽԻՔՆԵՐԻ ՏՐԱՄԱԴՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԾԻ

1․ Անհրաժեշտությունը։ «Սպանդանոցների կողմից խոշոր եղջերավոր կենդանիների մթերումների (գնումների) նպատակով տրամադրվող վարկերի շրջանակներում բյուջետային երաշխիքների տրամադրման կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կառավարության որոշման նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) ընդունումը պայմանավորված է Կառավարության 2019 թվականի փետրվարի 28-ի N 201-Լ որոշմամբ հաստատված Գյուղատնտեսական հումքի մթերումների (գնումների) նպատակով տրամադրվող վարկերի տոկոսադրույքների սուբսիդավորման ծրագրի (այսուհետ՝ Ծրագիր) շրջանակներում սպանդանոցների կողմից խոշոր եղջերավոր կենդանիների գնումներ իրականացնող տնտեսավարողներին բյուջետային երաշխիքից օգտվելու հնարավորություն տալու անհրաժեշտությամբ։

2․ Ընթացիկ իրավիճակը և խնդիրները։ Սննդամթերքի անվտանգության և վերահսկման նվազագույն կանոնների պահպանման տեսանկյունից, կարևորվում է սպանդանոցներում խոշոր եղջերավոր կենդանիների մորթի իրականացումը: Սպանդանոցային գործունությամբ զբաղվող տնտեսավարողները կատարել են մեծ ներդրումներ՝ ներգրավելով վարկային միջոցներ, ակնկալելով, որ գործընթացի մեկնարկի արդյունքում կստանան բավարար եկամուտ և դրանով իսկ կսպասարկեն վարկային պարտավորությունները: Սակայն պարտադիր սպանդանոցային սպանդ իրականացնելու մասին պահանջի ապահովման նկատմամբ ոչ հետևողական վերահսկողության արդյունքում վարկային պարտավորությունները չեն կատարվել, տնտեսավարողները հայտնվել են ֆինանսական դժվար կացության մեջ և ազատ գրավի առարկայի անբավարարության պատճառով հնարավորություն չեն ունեցել ներգրավել վարկային միջոցներ խոշոր եղջերավոր կենդանիների գնումներ իրականացնելու համար:

Միաժամանակ, Ծրագրի շրջանակում տոկոսադրույքների սուբսիդավորմամբ վարկեր տրամադրվում են սպանդանոցների կողմից  խոշոր եղջերավոր կենդանիների գնումների համար։ Սակայն տնտեսվարողների մոտ խոչընդոտներ են առաջանում վարկային միջոցի ստացման համար երաշխիքների ապահովման հարցում։

3․ Կարգավորման նպատակը և բնույթը։ Նախագծով առաջարկվում է սպանդանոցների կողմից խոշոր եղջերավոր կենդանիների մթերումների (գնումների) նպատակով մինչև 2026 թվականի դեկտեմբերի 30-ը տրամադրել բյուջետային երաշխիք՝ վարկի գումարի 70%-ի չափով: Ընդ որում՝ յուրաքանչյուր շահառուին բյուջետային երաշխիք տրամադրվում է մեկ անգամ՝ առավելագույնը 14.0 մլն դրամ գումարի չափով։

Բյուջետային երաշխիքներն առանց ապահովման միջոցի կարող են տրամադրվել յուրաքանչյուր վարկառուի առավելագույնը 17 ամիս մարման ժամկետով՝ շահառուի կողմից իրականացված վարկի հիմնական գումարի մարումներն առաջնահերթ բյուջետային երաշխիքներով ապահովված պարտավորությունների մարմանն ուղղելու պայմանով։

Միաժամանակ, շահառուներին բյուջետային երաշխիքի տրամադրման պարտադիր նախապայման է հանդիսանում՝ ծրագրի շրջանակում ձեռք բերվող խոշոր եղջերավոր կենդանիների համարակալված լինելը և խոշոր եղջերավոր կենդանիների գնման գործընթացից հետո դրանց ապահովագրումը։

4․ Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք։ Նախագիծը մշակվել են Էկոնոմիկայի նախարարության կողմից՝ ոլորտի տնտեսավարողների առաջարկությունների հիման վրա։ Նախագծի մշակմանն այլ ինստիտուտներ և անձինք չեն մասնակցել:

5․ Ակնկալվող արդյունքը։ Նախագծի ընդունման արդյունքում սպանդանոցների կողմից խոշոր եղջերավոր կենդանիների գնումներ իրականացնող տնտեսավարողներին հնարավորություն կտրվի օգտվելու բյուջետային երաշխիքի գործիքից։

6․ Ներկայացվող հարցի կապակցությամբ լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտությունը և Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի եկամուտներում և ծախսերում սպասվելիք փոփոխությունները։ Նախագծի ընդունման դեպքում պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների բյուջեներում ծախսերի և եկամուտների էական ավելացում կամ նվազում չի առաջանում։

Նախագծի շրջանառության մեջ դնելու նպատակահարմարության նպատակով շահագրգիռ կողմերի մասնակցության քննարկումների և ֆինանսկան կազմակերպությունների կողմից սպանդանոցների վարկունակության նախնական դիտարկումների արդյունքներով բյուջետային երաշխիքի համար կարող է դիմել շուրջ 10 շահառու։ Եթե յուրաքանչյուր շահառուի կողմից ներգրավվի առավելագույն՝ 20.0 մլն դրամի չափով վարկ, ապա բյուջետային երաշխիքների տրամադրման պահանջարկը կգնահատվի  շուրջ 140.0 մլն դրամ։  Այն դեպքում, եթե վարկը չմարելու ռիսկը գնահատենք 10%, ապա պետական բյուջեի վրա կարող է առաջանալ շուրջ 14.0 մլն դրամի պարտավորություն։

7․ Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագիր, ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարություններ։ Նախագիծը բխում է Կառավարության 2021 թվականի նոյեմբերի 18-ի N 1902-Լ որոշումով հաստատված Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2021-2026 թվականների գործունեության միջոցառումների ծրագրի Էկոնոմիկայի նախարարության բաժնի «9.4 Ագրոպարենային արտադրանքի իրացման և արտահանման խթանում» միջոցառման «Հումքի մթերման գործընթացին, կոնյակի ու կոնյակի սպիրտի արտահանմանն աջակցություն, ինչպես նաև գինեգործության ու կոնյակագործության արտադրության խթանման արդյունքում առաջիկա 5 տարիներին հումքի մթերման և թողարկվող արտադրանքի ծավալների ավելացում մինչև 50 %-ով» ակնկալվող արդյունքից (հղում՝ https://www.arlis.am/Annexes/6/2021_N1902hav.1.pdf, 226-րդ էջ)։