«Հայաստանի Հանրապետությունում կանաչ, անցումային և նպաստող ծրագրերի և գործունեության տեսակների դասակարգման համակարգը (տաքսոնոմիան) հաստատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի որոշման նախագիծ

37%63%

3 - За
5 - Против

Все рекомендации по содержанию проекта включаются в кратком содержании,онлайн письма - в течении 2 рабочих дней, эл. письма - в течении 10 рабочих дней

project.digest.no	Автор предложения, дата получения	Содержание предложения	Заключение	Сделанные изменения
	1	2	3	4
1	Գևորգ Նազարյան 20.03.2025 10:19:03	1. Նախագծում օգտագործվող մի շարք տերմիններ սահմանման կարիք ունեն։ Օրինակ՝ "տաքսոնոմիա", "կանաչ ծրագրեր", "նպաստող ծրագրեր", "անցումային ծրագրեր", "շրջանաձև տնտեսություն", "ռեսուրսներ", "կանաչ աշխատատեղ", "կանաչ բնակավայր" և այլն։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն։
2	Գևորգ Նազարյան 20.03.2025 10:19:03	2․ Հավելվածի 3-րդ կետում նշված ռազմավարական նպատակները չափազանց լղոզված ու անհասկանալի են, մասնագիտորեն սխալ են ձևակերպված։ Օրինակ՝ պարզ չէ թե ինչ "ռեսուրսների" մասին է գնում խոսքը (բնական, աշխատանքային, կրկրնօգտագործվող), կամ "կանաչ աշխատատեղը" որպես նպատակ ինչ է ենթադրում, քանի որ աշխատողների առողջությունն ու անվտանգությունը դեռևս չի բնորոշում աշտատեղը որպես կանաչ և այլն։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
3	Գևորգ Նազարյան 20.03.2025 10:19:03	Հավելվածի 4 կետում սահմանված բնապահպանական նպատակները թերի ու սխալ են ձևակերպված։ Այսպես՝ 4 կետի 4) ենթակետում բերված անտառները, կենսաբազմազանությունը ու էկոհամակարգերը տարբեր հասկացություններ են, դրանք չեն կարող ընդգրկվել միևնույն նպատակի մեջ։ Բացակայում են այնպիսի կարևոր նպատակներ, ինչպիսիք են՝ մթնոլորտային օդի որակի բարելավումը, թափոնների կառավարումը, ընդերքի բնական ռեսուրսների կայուն օգտագործումը և կառավարումը և այլն։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
4	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	1. Նախագծում բազմաթիվ գործունեության տեսակներ դասակարգվել են որպես նպաստող (Ն) կամ անցումային (Ա), սակայն դրանց զգալի մասը չունի տեխնիկական համապատասխանության հստակ չափանիշներ։ Օրինակ՝ գյուղատնտեսական հողերի կառավարման վերաբերյալ գործողություններից մի քանիսը (օրինակ՝ «Հողերի վիճակի և որակի վերաբերյալ տեղեկատվության մշտադիտարկման համակարգի մշակում») նշված են որպես նպաստող՝ առանց չափելի արդյունքի։ Այսպիսի ձևակերպումները կարող են խոչընդոտել ծրագրերի գնահատումը, ֆինանսավորում ներգրավելը և իրական ազդեցության վերլուծությունը։ Հետևաբար, անհրաժեշտ է ներդնել պարտադիր մեխանիզմ, որի միջոցով մինչև 2026 թվականի երկրորդ եռամսյակ կսահմանվեն տեխնիկական համապատասխանության հստակ չափորոշիչներ բոլոր այն գործունեությունների համար, որոնք ներկայումս չունեն այդ չափանիշները։ Այս քայլը պետք է ուղեկցվի նախարարությունների կողմից մշակված ոլորտային ուղեցույցներով և ստանդարտներով՝ ինչպես նշված է նախագծի վերջին բաժնում․ «նախատեսվում է մշակել համապատասխան ուղեցույցներ, այդ թվում՝ էներգետիկայի ոլորտի տեխնիկական համապատասխանության չափանիշները և հանքարդյունաբերության ոլորտի ուղեցույցներն ու ստանդարտները»։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
5	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	2. Տաքսոնոմիայի շրջանակում բազմաթիվ գնահատումներն ու որոշումներն իրագործվում են «որակավորված ստուգողների որոշմամբ», սակայն այդ վերիֆիկատորների որակավորման, հավատարմագրման և վերահսկողության մասին նախագծում հստակ դրույթներ չկան։ Սա կարող է շահարկումների, ոչ օբյեկտիվ գնահատումների և գործընթացների խափանման պատճառ դառնալ։ Նպատակ ունենալով երաշխավորել վերիֆիկացիայի թափանցիկությունը և տեխնիկական հիմնավորվածությունը՝ առաջարկվում է մշակել առանձին ընթացակարգ՝ սահմանելով վերիֆիկատորների անկախության սկզբունքը, նրանց հավատարմագրման չափանիշները, վերահսկող մարմինը և բողոքարկման մեխանիզմները։ Այս համակարգը կարող է հիմնվել պետական պատվերով իրականացվող վերապատրաստումների և մասնագիտական կառույցների մասնակցության վրա։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունը կքննարկվի։
6	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	3. Նախագծում կան գործունեության տեսակներ, որոնք ունեն բարդ ու հակասական բնույթ կանաչության տեսանկյունից։ Օրինակ՝ «Հայաստանի ատոմային էլեկտրակայանի շահագործման ժամկետի երկարաձգումը» ներկայացվում է որպես կանաչ (Կ) այն դեպքում, երբ բավարարում է մի շարք տեխնիկական պահանջներ։ Չնայած որոշումները հիմնավորված են տեխնոլոգիական անվտանգությամբ, նման ձևակերպումը հանրային մակարդակում կարող է ընկալվել որպես կանաչ լվացում (greenwashing)։ Նպատակը պետք է լինի հանրային վստահության ձևավորումը և գործընթացի թափանցիկության ապահովումը։ Դրա համար առաջարկվում է՝ այնպիսի գործունեությունների համար, որոնք պարունակում են բնապահպանական կամ առողջապահական զգայունություն, նախատեսել հանրային քննարկման և ազդեցության գնահատման պարտադիր գործընթաց։ Առաջարկվում է, որ այս գործընթացը իրականացվի օրենքով սահմանված հասարակական խորհրդակցությունների ձևաչափով՝ տեղական համայնքների, բնապահպանական ՀԿ-ների և անկախ փորձագետների մասնակցությամբ։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն։
7	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	4. Թեև նախագծում նշվում է, որ «շահառուների շրջանակը ներառում է պետական կառավարման և ՏԻՄ մարմիններ, միջազգային ֆինանսական հաստատություններ և մասնավոր հատված», այնուամենայնիվ գործընթացում քաղաքացիական հասարակության և տեղական համայնքների մասնակցության ձևաչափը հստակեցված չէ։ Նպատակը պետք է լինի տաքսոնոմիայի նկատմամբ հանրային վերահսկողության և մասնակցային մշակույթի ձևավորումը։ Այդ նպատակով անհրաժեշտ է նախագծում ներառել պարտադիր դրույթ, ըստ որի՝ տարեկան առնվազն մեկ բաց խորհրդակցություն կազմակերպվի շահառու խմբերի մասնակցությամբ՝ քննարկելու քաղաքականության ընթացքն ու նոր առաջարկները։ Բացի այդ, կարելի է նախատեսել շահառուների մասնակցությամբ մշտադիտարկման զեկույցների հրապարակման մեխանիզմ։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն։
8	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	5. Չնայած նախագիծը հղում է անում միջազգային ֆինանսական հաստատություններին և ներդրումային գրավչությանը, բացակայում է մեխանիզմ, որով տաքսոնոմիայի շրջանակով ընտրված ծրագրերը կստանան ֆինանսավորման առավելություն կամ արտոնություններ։ Նպատակը պետք է լինի համակարգի ֆինանսական խթանումը և ներդրումների ուղղորդումը կայուն ծրագրերին։ Առաջարկվում է՝ մշակել կանոնակարգ, որի համաձայն Կ և Ա դասակարգում ունեցող ծրագրերը ստանում են առավելություններ պետական բյուջետային ծրագրերում, միջազգային դոնորների կողմից, ինչպես նաև կարող են ընդգրկվել արտոնյալ վարկավորման կամ պետական երաշխիքների մեխանիզմում։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
9	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	6. Ներկայումս «Կ», «Ա» և «Ն» դասակարգման սահմանումները ընդհանուր են, սակայն որոշ դեպքերում սահմանազատումը կարող է երկիմաստ լինել։ Օրինակ՝ որոշ նախագծեր, որոնք դասակարգվում են որպես «անցումային», կարող են ունենալ նույն բնութագիրը, ինչ «կանաչ» նախագծերը, սակայն չունեն համապատասխան չափելի արդյունքներ։ Նպատակը պետք է լինի դասակարգման հստակեցումը և հավասար կիրառման ապահովումը։ Առաջարկվում է՝ յուրաքանչյուր դասակարգման համար մշակել գնահատման հստակ մեթոդաբանություն, որը ներառում է չափելի ազդեցության, տեխնոլոգիական բնույթի և ռազմավարական նպատակի հետ կապի ցուցիչներ։ Բացի այդ, անհրաժեշտ է սահմանել անցումային նախագծերի «կանաչացման ճանապարհային քարտեզ»՝ տարեսկզբյան արդյունքների, ներդրումային ցուցանիշների և տեխնիկական բարելավումների միջոցով։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
10	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	7. Տաքսոնոմիայի նախագծում գյուղատնտեսական հատվածը ներկայացված է որպես մի շարք ենթաոլորտների միություն՝ մշակաբույսերի աճեցում, հողօգտագործում, անասնաբուծություն, ոռոգում և այլն։ Սակայն հատվածը շարադրված է ոչ թե համակարգային ռազմավարությամբ, այլ հիմնականում առանձին գործողությունների տեսքով, որոնք ներկայացված են որպես «անհրաժեշտ միջոցառումներ»։ Սույն ձևակերպումները («գյուղատնտեսության ոլորտում տնտեսավարող սուբյեկտների աշխատուժի արդյունավետության բարձրացում», «հողերի ռեկուլտիվացիա», «կերի մարսողության բարելավում») օգտակար են նպատակային ցուցիչների մակարդակում, սակայն պահանջում են հստակ համակարգային ռազմավարություն։ Առաջարկվում է գյուղատնտեսական ենթաբաժնում ընդգծել հիմնական մարտահրավերները և սահմանել միջոլորտային լուծումներ։ Այդ թվում՝ կապել արտադրության բնապահպանական կայունությունն ու արտադրողականությունը հետվաճառքային շուկաների, պահեստավորման ենթակառուցվածքների, տեղափոխման արդյունավետության և սպառման համակարգերի հետ։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
11	Ա․Դ․Սախարովի անվան մարդու իրավունքների պաշտպանության հայկական կենտրոն ՀԿ 28.03.2025 12:47:24	8. Մեկ այլ էական բաց է գյուղմթերքի սպառման և իրացման շուկաների խնդիրը։ Տնտեսավարողների մոտ բացակայում է շուկայական կանխատեսելիություն, ինչն իր հերթին ազդում է արտադրության ծավալների, տեսականու և որակի վրա։ Գյուղատնտեսական արտադրանքի իրացումը հաճախ հիմնված է միջնորդների վրա, ինչը խիստ կրճատում է վերջնական եկամուտը։ Առաջարկվում է տաքսոնոմիայի «նպաստող» միջոցառումների շարքում ավելացնել այնպիսի ուղղություններ, որոնք վերաբերում են՝ սպառման շուկաների մոդելավորմանը, մարքեթինգային խթաններին, ինչպես նաև պետական միջամտությամբ իրականացվող գնման ծրագրերին։	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն և կքննարկվի։
12	Foundation to Save Energy - Armenia 28.03.2025 19:42:45	Տեքստի թարգմանության մեջ որոշ անգլերեն տերմիններ թերի են թարգմանված, օրինակ "Scope 1, 2, 3 GHG Inventories" թարգմանված է "1-3 տարածքների համար, ջերմոցային գազերի հաշվառման աստիճանական իրականացում"․․․	Շնորհակալություն առաջարկության համար։ Առաջարկությունն ընդունվել է ի գիտություն։