Добавить в избранное

В стадии разработки

«ՍՕՍ-ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԳՅՈՒՂԵՐ» ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՐԵԳՈՐԾԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱԴՐԱՄԻ ՀԵՏ ԴՐԱՄԱՇՆՈՐՀԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐ ԿՆՔԵԼՈՒ ԵՎ «ԳԱՎԱՌԻ ՄԱՆԿԱՏՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆԸ ԼՈՒԾԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԻԾ

20%80%

  • 1 - За

  • 4 - Против

Все рекомендации по содержанию проекта включаются в кратком содержании,онлайн письма - в течении 2 рабочих дней, эл. письма - в течении 10 рабочих дней

project.digest.no Автор предложения, дата получения Содержание предложения Заключение Сделанные изменения
1 2 3 4
1 Ռուզան Նիկոյան 28.02.2025 23:47:35 Բարև Ձեզ, Ուսումնասիրելով նախագիծը և հիմավորումը՝ կան հստակեցման կարիք ունեցող որոշ կետեր. 1.Երեխաների անցումային փուլ. Թեև հիմնավորման մեջ նշվում է, որ երեխաները կտեղափոխվեն «ՍՕՍ-Մանկական Գյուղեր» հիմնադրամ, սակայն բացակայում է մանրամասն նկարագրությունը, թե ինչպես է այդ գործընթացը կազմակերպվելու գործնականում: Օրինակ, չի նշվում. Ինչպես է ապահովվելու երեխաների հոգեբանական աջակցությունը տեղափոխման ընթացքում: Ինչպես է իրականացվելու երեխաների անհատական կարիքների գնահատումը և նրանց նոր միջավայրին հարմարվելու աջակցությունը: Ինչպես է կազմակերպվելու երեխաների ծանոթությունը նոր խնամակալների և հասակակիցների հետ: 2.Աշխատակազմի ապագան. Թեև հիմնավորման մեջ նշվում է աշխատակազմի որակավորման բարձրացման մասին, սակայն չի նշվում, թե ինչպես է ապահովվելու նրանց հետագա աշխատանքային ճակատագիրը լուծարումից հետո: Անհրաժեշտ է հստակեցնել, թե արդյոք աշխատակիցներին կառաջարկվեն այլ աշխատատեղեր, թե ինչպես է իրականացվելու նրանց ազատման գործընթացը, և արդյոք նրանք կստանան փոխհատուցում: 3.Ֆինանսական հստակություն. Թեև նախագիծը ներկայացնում է ֆինանսական հաշվարկներ, սակայն անհրաժեշտ է ավելի մանրամասն հստակեցնել դրամաշնորհի պայմանագրի ֆինանսավորման մեխանիզմները և ապահովել բյուջետային միջոցների արդյունավետ օգտագործման վերահսկումը: Օրինակ, անհրաժեշտ է հստակեցնել, թե ինչպես է իրականացվելու ֆինանսական հաշվետվողականությունը, ինչպես է վերահսկվելու միջոցների ծախսումը, և ինչպես է ապահովվելու թափանցիկությունը: 4.Գույքի փոխանցման մանրամասներ. Անհրաժեշտ է ավելի մանրամասն սահմանել Գավառի մանկատան գույքի փոխանցման գործընթացը, ներառյալ գույքագրումը, գնահատումը և փոխանցման ժամանակացույցը: Անհրաժեշտ է հստակեցնել, թե ով է պատասխանատու գույքի գնահատման և փոխանցման համար, ինչպես է ապահովվելու գույքի անվտանգությունը, և ինչպես է լուծվելու հնարավոր վեճերը: Այսպիսով, չնայած հիմնավորման մեջ առկա որոշակի բացատրություններին, իմ կարծիքով նշված բացերը դեռևս մնում են հստակեցման կարիք ունեցող հարցեր, որոնք կարևոր են նախագծի հաջող իրականացման համար: 1. Գործընթացը սկսելուց առաջ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ներկայացուցիչները հանդիպում են ունեցել Գավառի մանկատանը խնամք ստացող երեխաների հետ, քննարկել գործընթացը և ստացել նրանց իրազեկ համաձայնությունը՝ հաստատությունից դուրս գալու և ընանեկան տիպին մոտ խնամք ստանալու վերաբերյալ։ Մնացած հարաբերությունները կարգավորվում են ՀՀ օրենսդրությամբ, ինչպես նա կարգավորվելու են ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության և «ՍՕՍ մանկական գյուղեր» ՀԲՀ Հիմնադրամի հետ կնքվելիք հուշագրում և պայմանագրում։ 2. ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ներկայացուցիչները հանդիպել և զրուցել են նաև Գավառի մանկատան աշխատողների հետ։Նրանց հետագա զբաղվածության հարցով զբաղվելու է ՄՍԾ համապատասխան տարածքային կենտրոնը՝ իր լիազորությունների և ծրագրերի շրջանակում։ Բացի այդ «ՍՕՍ մանկական գյուղեր» ՀԲՀ Հիմնադրամը նույնպես հայտնել է իր պատրաստակամությունն ընդունելու Գավառի մանկատան աշխատակիցներին, եթե բավարարեն ՀՀ օրենսդրության և հաստիքին ներկայացվող պայմաններին ու պահանջներին։ Աշխատողների աշխատանքային պայմանագրերի լուծումն իրականացվելու է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով սահմանված կարգով ու պայմաններով։ 3. Նշված հարաբերություններւ կարգավորվելու են ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության և «ՍՕՍ մանկական գյուղեր» ՀԲՀ Հիմնադրամի հետ կնքվելիք հուշագրում և պայմանագրում։ 4. Նախագծում նշվել են այն բոլոր անհրաժեշտ կարգավորումները, որոնք անհրաժեշտ են գույքի ճակատագրի մասով։ Մինչև լուծարումը գույքի պատասխանատուն լինելու է կազմակերպությունը՝ իր լիազորությունների շրջանակում, իսկ լուծարման գործընթացը սկսելուց հետո ամբողջ գործընթացը համակարգելու է լուծարային հանձնաժողովը, որի հիմնական գործառույթները սահմանված են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքով և այլ իրավական ակտերով։
2 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ-ն կարևորում է երեխայի՝ ընտանիքում ապրելու իրավունքին նպաստող նախաձեռնությունները։ Միևնույն ժամանակ գտնում ենք, որ տվյալ նախագծում առկա են մի շարք հիմնարար խնդիրներ, որոնք կարող են չբերել իրական ապաինստիտուցիոնալացան և վտանգել առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների լավագույն շահը։ Մասնավորապես՝ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Միտքը չի ավարտվում, ուստի հնարավոր չէ արձագանքել։
3 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Երեխայի լավագույն շահի հայեցակարգը ենթադրում է մոտեցումների անհատականացում, այդ թվում՝ երաշխավորելու, որ յուրաքանչյուր երեխայի դեպքում կիրառվող լավագույն լուծումը համապատասխանում է իր անհատական գործոններին։ Սակայն այս նախագծով բոլոր երեխաների համար ընդունվել է մեկ որոշում՝ «Գավառի մանկատան» փակումը և նրանց ՍՕՍ-Մանկական գյուղեր տեղափոխումը։ Այս մոտեցումն անտեսում է երեխաների տարբեր կարիքները, այդ թվում՝ նոր միջավայրին (բնակավայր, դպրոց և այլն) չհարմարվելու ռիսկը և չվնասելու կանոնը։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Գործընթացը սկսելուց առաջ իրականացվել է անհատական աշխատանք բոլոր երեխաների հետ, ինչպես նաև ուսումնասիրվել է յուրաքանչյուր դեպք, որից հետո միայն որոշում է կայացվել մշակելու Նախագիծը։
4 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Հիմնադրամում խնամքն իրականացվում է առանձին տներում, որտեղ կարող են խնամվել 6-8 երեխա։ Չկա որևէ հիմնավորում, թե ինչով է այս լուծումը համարվում ընդունելի և Երեխայի իրավունքների մասին և Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին ՄԱԿ-ի կոնվենցիաներին համապատասխանող։ Վերջինս իր ընդհանուր մեկնաբանություն 5-ում (CRPD/C/GC/5) թվարկում է այն տարրերը, որոնք բնակելի տարածքները դարձնում են հաստատություններ՝ անկախ մեծ կամ փոքր լինելուց։ Կոմիտեն ընդգծում է, որ «ապաինստիտուցիոնալացման քաղաքականությունը պահանջում է կառուցվածքային բարեփոխումների իրականացում՝ ինստիտուցիոնալ միջավայրերի փակումից անդին: Մեծ կամ փոքր խմբային տները հատկապես վտանգավոր են երեխաների համար, որոնց համար ընտանիքի հետ մեծանալու կարիքը չի կարող փոխարինվել: «Ընտանիքին մոտ» հաստատությունները հաստատություններ են և չեն կարող փոխարինել ընտանիքի խնամքին»։ Ուստի, այս նախագիծը ոչ թե ապաինստիտուցիոնալացման, այլ տրանսինստիտուցիոնալացման մասին է։ Ավելին՝ Երեխայի իրավունքների հարցերով ՄԱԿ-ի կոմիտեն՝ Հայաստանի մասին իր 2024 թ. եզրափակիչ դիտարկումներում (CRC/C/ARM/5-6) կոչ է անում. «(գ) ապահովել ընտանիքի և համայնքի վրա հիմնված խնամքի բավարար այլընտրանքային տարբերակներ երեխաների համար, ովքեր չեն կարող մնալ իրենց ընտանիքներում, այդ թվում՝ հատկացնելով բավարար ֆինանսական միջոցներ խնամատարության և որդեգրման համար, կանոնավոր կերպով վերանայելով երեխաներին տեղավորման հնարավոր միջոցառումները և հեշտացնել նրանց ընտանիքների հետ վերամիավորումը, «դ) Ապահովել համապատասխան երաշխիքներ և հստակ չափանիշներ՝ հիմնված երեխայի կարիքների, ինչպես նաև լավագույն շահերի վրա, որոշելու համար, թե արդյոք երեխան պետք է տեղափոխվի այլընտրանքային խնամքի տակ»։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Առաջարկվող մոդելը չի հակասում հարցադրմամբ ներկայացված դիտարկումներին։ Միաժամանակ, հարկ է նշել, որ համաձայն երեխաների կենսաբանական ընտանիքների հետ վերամիավորման արդյունքների՝ սույն նախաձեռնության համատեքստում կապահովվի երեխաների հետագա խնամքը ընտանեկան միջավայրին մոտ տներում, կբարելավվի նրանց կյանքի որակը, կնպաստի նրանց ինտեգրմանը հասարակության մեջ։
5 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Նախագծում և դրա հիմնավորումներում չի նշվում, թե արդյոք իրականացվել է երեխաների կարիքների և ցանկությունների գնահատում կամ քննարկվել են կոնկրետ երեխաների համար այլընտրանքային լուծումներ՝ կենսաբանական ընտանիքի հետ վերամիավորումը, խնամատար ընտանիքի ծառայությունը կամ որդեգրումը։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Գործընթացը սկսելուց առաջ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ներկայացուցիչները հանդիպում են ունեցել Գավառի մանկատանը խնամք ստացող երեխաների հետ, քննարկել գործընթացը և ստացել նրանց իրազեկ համաձայնությունը՝ հաստատությունից դուրս գալու և ընտանեկան տիպին մոտ խնամք ստանալու վերաբերյալ։ Նախագծի ընդունման դեպքում ևս շարունակվելու են իրականացվել աշխատանքներ ԱԾԽՄ երեխաներին կենսաբանական ընտանիքների հետ վերամիավորելու, խնամատարության կամ որդեգրման հանձնելու ուղղությամբ՝ ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով։
6 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 2024 թվականին մանկատան ֆինանսավորումն իրականացվել է 240,861,400 դրամով, իսկ հիմնադրամն իր ծառայությունների համար առաջարկել է 347,660,000 դրամ։ Սա նշանակում է, որ մեկ երեխայի հաշվով տարեկան ծախսերը կբարձրանան (մոտ 44% աճ), ինչը մանրամասն հաշվարկների չհրապարակված լինելու պարագայում առաջացնում է լրացուցիչ հարցեր։ Հիմնավորումներում տեսանելի չեն նաև անցումային փուլի ծախսերը։ Այս հանգամանքները հաշվի առնելով՝ անհասկանալի է հիմնավորումներում նշումը, որ «նախագծի ընդունմամբ պետական բյուջեում եկամուտների և ծախսերի փոփոխություն չի առաջանում»։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Նախագծի ընդունմամբ 2025 թվականի պետական բյուջեում եկամուտների և ծախսերի փոփոխություն չի առաջանում, քանի որ վերաբաշխումը նախատեսվում է իրականացնել ՀՀ 2025 թվականի պետական բյուջեի 1141 ծրագրի 11001 և 11007 միջոցառումների գծով գնումների արդյունքում տնտեսված, ինչպես նաև նախարարության կողմից շրջանառվող Գավառի մանկատուն ՊՈԱԿ-ի լուծարման նախագծի ընդունման արդյունքում ձևավորված ազատ միջոցների շրջանակում։ Ընդ որում, 2025թ․ համար ՀՀ պետական բյուջեով «Գավառի մանկատուն» ՊՈԱԿ-ում 70 շահառուի շուրջօրյա խնամքի համար հաստատված է 249,721,600 դրամ կամ մեկ շահառուին ընկնող մեկ օրվա ծախսը կազմում է 9․774 դրամ, իսկ «ՍՕՍ-Մանկական գյուղեր» հիմնադրամի կողմից առաջարկվող մեկ օրվա ծախսը նախատեսվում է 11․906 դրամ, այսինքն՝ աճը կազմում է շուրջ 22 %, որը պայմանավորված է խնամքի նոր տեսակով, ինչպես նաև շահառուների թվի ավելացմամբ։
7 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Հիմնավորման մեջ չի նշվում, թե ինչպիսի մրցակցային կամ գնահատման գործընթաց է իրականացվել, որը հանգեցրել է «ՍՕՍ-Մանկական գյուղեր» հիմնադրամի ընտրությանը։ Չկա վերլուծություն, որը հիմնավոր կպատասխանի հարցին՝ ինչո՞ւ է հենց այս կազմակերպությունը համարվել լավագույն տարբերակը այդ երեխաների համար։ Նախագծով նախատեսվում է շրջանցել «Գնումների մասին» ՀՀ օրենքը, ինչը մեծացնում է ֆինանսական ռիսկերը։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Նախագիծը կազմելիս հաշվի է առնվել ինչպես ՍՕՍ-Մանկական Գյուղերի միջազգային փորձը, այնպես էլ «ՍՕՍ-Մանկական գյուղեր» հիմնադրամի ՝ ՀՀ-ում աշխատանքային տարիների փորձը, կատարված աշխատանքները, որոնք ներկայացված են Նախագծի հիմնավորման և փաթեթի կից այլ փաստաթղթերի մեջ։ «ՍՕՍ-Մանկական գյուղեր» հիմնադրամի հետ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը տարիներ շարունակ համագործակցել է և շարունակում է համագործակցել։ Ընդ որում, առաջարկվող խնամքի տեսակը ՀՀ-ում դեռևս տրամադրվում է միայն «ՍՕՍ-Մանկական գյուղեր» հիմնադրամի կողմից։ Նախագծով «Գնումների մասին» ՀՀ օրենքի պահանջների չկիրառումը պայմանավորված է խնամքի նոր տեսակի առանձնահատկություններով, մասնավորապես, յուրաքանչյուր ընտանիք ինքն է որոշելու, թե ինչպիսի հագուստ, սնունդ ձեռքբերել երեխայի համար` հաշվի առնելով երեխայի լավագույն շահը և կարծիքը։
8 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Նախագծով նախատեսվում է մանկատունը փակել մինչև 2025 թվականի մայիսի10-ը, ինչը, եթե նույնիսկ նախագիծն ընդունվի մարտի երրորդ շաբաթում, չափազանց կարճ ժամկետ է նման բարդ սոցիալական ծրագրի իրագործման համար։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ Գտնում ենք, որ Նախագծով նախատեսվել է իրատեսական ժամկետ, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ որոշ նախապատրաստական աշխատանքներ արդեն իսկ իրականացվում են նաև այսօր։
9 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Հստակ չէ, թե իրազեկման, լայն համախոհության ձևավորման, մարդկային ռեսուրսների արդյունավետ կառավարման (այդ թվում՝ մանկատան աշխատողների աշխատանքային իրավունքները և զբաղվածության հարցերը), երեխաների հոգեկան առողջության խթանման ինչ գործողություններով է ծրագիրն ուղեկցվելու։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ներկայացուցիչները հանդիպել և զրուցել են Գավառի մանկատան աշխատողների հետ։ Միասնական սոցիալական ծառայությանը հանձնարարվել է ձեռնարկել միջոցներ Գավառի մանկատան աշխատողներին զբաղվածության ծրագրերում ընդգրկելու ուղղությամբ՝ հաշվի առնելով ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված պահանջները։ Գործընթացը սկսելուց առաջ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ներկայացուցիչները հանդիպում են ունեցել նաև Գավառի մանկատանը խնամք ստացող երեխաների հետ, քննարկել գործընթացը և ստացել նրանց իրազեկ համաձայնությունը՝ հաստատությունից դուրս գալու և ընտանեկան տիպին մոտ խնամք ստանալու վերաբերյալ։
10 «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 14.03.2025 23:10:47 Նախագծով առկա չէ ՍՕՍ-Մանկական գյուղերում երեխաների իրավունքների և խնամքի որակի նկատմամբ մշտադիտարկման, այդ թվում՝ հասարակական վերահսկողության վերաբերյալ դրույթներ՝ հաշվի առնելով նման հաստատություններին բնորոշ բռնությունների բարձր ռիսկը, դրա մասին ազդարարման սակավ հնարավորությունները և մշտադիտարկման ներկա պրակտիկաները։ Առաջարկն ընդունվել է ի գիտություն։ «Սոցիալական աջակցության մասին» 2024 թվականի հոկտեմբերի 24-ի ՀՕ-414-Ն օրենքի 58-րդ հոդվածի համաձայն՝ հասարակական կազմակերպությունները կարող են իրականացնել հասարակական մշտադիտարկում շուրջօրյա խնամք տրամադրող կազմակերպությունների գործունեության նկատմամբ՝ անկախ կազմակերպաիրավական տեսակից, սեփականության ձևից և ֆինանսավորման աղբյուրից։ Շուրջօրյա խնամք տրամադրող կազմակերպություններում հասարակական մշտադիտարկման իրականացման կարգը, պայմանները, հասարակական կազմակերպություններին ներկայացվող պահանջները, ինչպես նաև հասարակական դիտորդների խմբի կազմը և իրավասությունների շրջանակը սահմանում է պետական լիազոր մարմինը։Նույն օրենքի 57-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ մշտադիտարկման և գնահատման անցկացման կարգը, պայմաններն ու մեթոդաբանությունը հաստատում է պետական լիազոր մարմինը։ Այսինքն, օրենքով արդեն իսկ սահմանվել են սոցիալական ծառայությունների մշտադիտարկման և գնահատման հետ կապված հիմնական իրավակարգավորումները, իսկ առավել մանրամասն կարգավորումները կսահմանվեն ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտերով։