«Նախադպրոցական կրթության պետական կրթական չափորոշիչը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշում

Որոշման նախագծի հավելվածի «Ընդհանուր դրույթներ» բաժնի 2-րդ կետում «կարողունակություններ» բառից հետո փակագծում գրված «կոմպետենցիաներ» բառը փոխարինել «գիտակություն» բառով:

Նախագծում մինչև 6 տարեկան երեխաների զարգացման և կրթական չափորոշիչները ըստ ոլորտների ընդհանրական են նշված, խտացված, երբեմն էլ՝ տարրալուծված, իսկ ցուցիչները հանված են: Սա լուրջ դժվարություններ կառաջացնի երեխայի զարգացման ցուցանիշները ուսումնասիրելու և բնութագրելու համար, ի վերջո` չափորոշիչն ամրագրում է տարիքային և ոլորտային բովանդակության անհրաժեշտ, ստորին թույլատրելի սահմանը, երեխաներից ակնկալվող կարողունակությունները: Չափորոշիչը նորմատիվ է, որի համապատասխան` սահմանվում են երեխայի զարգացման, կրթական ծրագրերի բովանդակության պարտադիր նվազագույնը, նաև երեխաների անվտանգության, խնամքի, անհրաժեշտ զարգացնող միջավայրի նվազագույն չափանիշները: Հարցի լուծման տարբերակ կարող է լինել առանձին դրույթ սահմանել ` ըստ որի 30.03.2011թ 2011 թվականին ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի, այնուհետև` ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի կողմից 2019թ /22.10.N24-ն հրամանով սահմանված ոլորտային չափորոշիչների ցուցիչները համարել կիրառական: Ըստ էության` նախագծի կառուցվածքի ընդհանուր ուսումնասիրությունից պարզ է դառնում, որ փաստաթղթի ձևաչափը փոփոխված է: Ներառված են կրթական նոր բաղադրիչների բնութագրիչներ: Առանձնացված և տարբերակված են զարգացման և կրթական վերջնարդյունքների հիման վրա` 6 տարեկան երեխաներից ակնկալվող կարողունակությունները առանձին. սա հասկանալի է, քանզի պետական կրթական քաղաքականությունը տարբեր օրենսդրական ակտերով ամրագրել է ավագ խմբի երեխաների պարտադիր կրթությունը: Անդրադառնանք նախագծի II բաժնի խորագրի 8-րդ կետին. Նախագծի 8-րդ կետի 1) -ին ենթակետում «Լեզվական և հաղորդակցական կարողունակություններ» վերնագիրը անհրաժեշտ է վերաշարադրել հետևյալ բովանդակությամբ. Խոսքի զարգացման, մայրենի լեզվի և հաղորդակցական կարողություններ Երեխաների խոսքի զարգացման և մայրենի լեզվի ուսուցման ուղղությամբ տարվող աշխատանքների հիմնական նպատակը բանավոր խոսքի ձևավորման, շրջապատի հետ խոսքային շփման հմտությունների ձևավորումն է` իր ժողովրդի գրական լեզվի տիրապետման նպատակով: Միաժամանակ, խոսքի զարգացման մեթոդիկայի գիտական հիմունքների, սկզբունքների, մեթոդների և հնարների իրականացման ուղղությամբ հրապարակված մի շարք ուսումնական ձեռնարկներում շեշտադրված է խոսքի զարգացման և մայրենի լեզվի ուսուցման անխզելիությունը: «Նախադպրոցական մանկավարժություն» Ս.Մարության, Ա.Դալլաքյան -Երևան, ԵՊՄՀ 2008 Մ.Բաղդասարյան «Ճիշտ հնչարտասանությունը նախադպրոցական տարիքում»,1988 Ա.Վարդանյան, Հ.Հովհաննիսյան, Ա.Մելիքսեթյան, Ս.Կարապետյան «Սովորեցնում ենք ճիշտ խոսել »- «Զանգակ» հր.2016 «Ուսումնական ձեռնարկ մանկապարտեզի համար» Հ.Միտոյան -2020թ, «Մարի» հր-ն. Алексеева М.М., Яшина В.И. ,,Методика развития речи и обучения родному языку дошкольников,, Учеб. пособие для студ. высш. и сред. педагогических заведений - изд.центер ‘’Академия’’ 2000 «Մայրենի լեզվի պարապմունքները մանկապարտեզի ավագ խմբում»-ՀՀԿԳՆ,ԿԱԻ -2011թ, Ս.Չիբուխչյան,Լ.Սարգսյան և այլն: Նշենք,որ առանձին երկրներում նախադպրոցական կրթական ծրագրերի կառուցվածքային բաղադրիչներում տարաբնույթ գործունեության մեջ անձի, անհատականության մոտիվացիայի և ունակությունների խթանման, զարգացման ուղղությունները ներառված են երեխաների զարգացման և կրթության հետևյալ ոլորտներում՝ • Սոցիալ-հաղորդակցական զարգացում. • Ճանաչողական զարգացում, խոսքի զարգացում. • Գեղարվեստա-գեղագիտական զարգացում. • Ֆիզիկական զարգացում. (Նախադպրոցական կրթության պետական չափորոշիչ -ՌԴ 14.11.2013թ, ՌԴ կրթության և գիտության նախարարի 17.10.2013թ N1155 հրաման): Նախագծի 9-րդ կետում «Նախադպրոցական տարիքի երեխաների զարգացման և կրթական վերջնարդյունքներ» խորագրում անցում է կատարվում ըստ ոլորտների և տարիքային խմբերի. 9-րդ կետի զ) ենթակետում` Ավագ խումբ, նշված` «Խոսքի և հաղորդակցության ոլորտում» 4-րդ պարբերության մեջ առաջարկվում է «տառերը» բառից հետո ավելացնել «արտաբերում է ձայնավոր և բաղաձայն հնչյունները» 5)ենթակետում` նույն խմբի Ինքնասպասարկման, անվտանգության, առողջ ապրելակերպի ոլորտում ավելացնել` Ունի տարրական գիտելիքներ, պատկերացումներ կայծակի, ամպրոպի, որոտի, կարկուտի ձևավորման առանձնահատկությունների, վտանգների ,դրանցից պաշտպանվելու մասին: Իմացական ոլորտում- Ավագ խումբ զ) ենթակետ- երկրորդ պարբերությունից հետո ավելացնել` Կարողանում է բնության օրացույցի վրա ցույց տալ անձրևի,մառախուղի ,ծիածանի, քամու, կայծակի, արևոտ, ամպամած երկնքի , ամպերի պայմանական նշանները: Տարբերում է ճանապարհային երթևեկության նշանները, տրանսպորտի տեսակները: Գիտի լուսակրի, մետրոյի նշանները, ստորգետնյա, վերգետնյա անցումների սիմվոլները: 3)Իմացական ոլորտում Միջին խմբի երեխաների ակնկալվող կարողունակությոններում ավելացնել՝ Ունի իր բառապաշարում այնպիսի բառեր, որոնք արտահայտող առարկաներն ու երևույթները երեխայի անձնական փորձում չեն եղել: Արտահայտում է որոշակի գրական ստեղծագործություն լսելու ցանկություն: Կարողանում է խմբավորել երկրաչափական պատկերները՝ ըստ հատկանիշների. Հասկանում և օգտագործում է ժամանակը բնութագրող բառեր: Ունի պատկերացումներ կենդանական աշխարհի և անկենդան բնության վերաբերյալ: Կրտսեր II խմբի երեխաների ակնկալվող կարողունակությոններում ավելացնել՝ Տարբեր իրադրություններում խոսքի մեջ օգտվոմ է որոշակի դիմելաձևերից: Հասկանում է նկարի բովանդակությունը և վերարտադրում է այն: Ոնի բնության մեջ տարրական կապերը հասկանալու կարողություն: Ճանաչում է անկենդան բնության, բուսական, կենդանական աշխարհի որոշ անվանումներ:

Նախագծի 8-րդ կետի 8-րդ ենթակետում մատնանշված <<Տնտեսական կարողունակություն>> վերնագիրը լիարժեք չի արդարացնում կրթական բովանդակության բոլոր բաղադրիչները: Մասնավորապես` երեխան գիտի,ճանաչում բնության երևույթները, տարրական գիտելիքներ ունի բնության առանձին երևույթների վտանգների, դրանցից պաշտպանվելու մասին,կարողանում է անվտանգ վարքագիծ դրսևորել բնության առանձին երևույթների՝ կայծակի, ամպրոպի, կարկուտի, անձրևի, մառախուղի ժամանակ; Առաջարկվում է` Վերնագիրը շարադրել հետևյալ բովանդակությամբ. Շրջակա միջավայրի,շրջակա իրերի, բնության երևույթների,հասարակական կյանքի, տնտեսական կարողունակություններ: