Հրապարակվում են «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի և հարակից օրենքների նախագծերը

Հաջորդը վերաբերում է Հանձնաժողովի որոշումների, ծանուցումների կամ այլ փաստաթղթերի ուղարկելու (հանձնելու) կարգին: Նախագծով սահմանվում են նոր ընթացակարգեր և դրույթներ, որոնք խնդրահարույց են և բինեսի համար դառնալու են էական գլխացավանք: Մասնավորապես նախագծի 48-րդ հոդվածի 10-րդ մասի համաձայն սահմանված է «Հասցեատերերը պարտավոր են Հանձնաժողովին անհապաղ հայտնել իրենց հասցեի, ներառյալ՝ էլեկտրոնային փոստի հասցեի կամ հաղորդակցության այլ միջոցի փոփոխության մասին: Նման հաղորդման բացակայության դեպքում թղթակցությունն ուղարկվում է այն հասցեով կամ հաղորդակցության միջոցով, որով կատարվել է թղթակցության հանձնումը, և հասցեատիրոջ վերջին հայտնի հասցեով ուղարկվելու ուժով համարվում է պատշաճ հանձնված:» Վերը նշվածը ըստ էության սահմանում է հազարավոր բիզնեսներ, անկախ դա մոնոպոլիա է, փոքր և միջին ընկերություն, թե ընտանեկան բիզնես, հասցեների (ներառյալ՝ էլեկտրոնային փոստի հասցեի կամ հաղորդակցության այլ միջոցի) փոփոխության դեպքում պարտավոր են դրա մասին իրազեկել Հանձնաժողովի: Նման որևէ պահանջի սահմանումը նախ անիրագործելի է, քանի որ բիզնեսն ազատ է մեր երկրում ցանկացած վայրում գործունեություն իրականացնել, ցանկացած պահի փոփոխել դրա վայրը և հասցեները՝ ելնելով շուկայի իրավիճակից: Այս դեպքում ստացվում է, որ հազարավոր բիզնեսներ պետք է իրենց բիզնեսների հասցեների փոփոխության դեպքում տեղյակ պահեն Հանձնաժողովին: Բիզնեսներ, որոնք Հանձնաժողովի հետ որևէ կերպ չեն առնչվում, փոքր ընկերություններ են, Հանձնաժողովի գոյության վերաբերյալ տեղյակ էլ չեն, Հանձնաժողովը կարող է ինչ-որ մի պատճառով սկսել ոլորտային ուսումնասիրություն և նրանցից պահանջել տեղեկատվություն: Այս դեպքում ստացվում է, որ Հանձնաժողովը կարող է գրությունը տեղեկատվության ստացման համար ուղարկել մի հասցեով, որտեղ ընկերությունը գործունեություն այլևս չի իրականացնում, փաստացի չստանալով գրությունը՝ համարվել ծանուցված և տեղեկատվության չտրամադրելու համար տուգանվել մինչև 5 միլիոն դրամի չափով: Վերը նշվածը ոչ միայն հակասում է բարենպաստ բիզնես միջավայրի ձևավորման կառավարության որդեգրած հայեցակարգին, այլ նաև հակաիրավական է: Բացի այդ նախագծի 48-րդ հոդվածի 11-րդ մասի համաձայն սահմանված է . «Այն դեպքում, երբ հասցեատերը հրաժարվում է փոստային առաքմամբ ուղարկված թղթակցությունն ստանալուց կամ թղթակցության ստացումը հավաստող փաստաթուղթը ստորագրելուց, կամ որևէ պատճառով Հանձնաժողովի կողմից պատվիրված նամակով ուղարկված թղթակցությունը վերադարձվում է, ապա թղթակցությունը համարվում է հասցեատիրոջը պատշաճ հանձնված Հանձնաժողովի կողմից http://www.azdarar.am հասցեում և իր պաշտոնական կայքում հասցեատիրոջը հասցեագրված թղթակցության առկայության և դրա բովանդակությանը ծանոթանալու հնարավորության վերաբերյալ հայտարարություններից վերջինը հրապարակելու օրվան հաջորդող օրվանից հաշված երրորդ օրը:» Նշենք, որ փաստային առաքմամբ ուղարկված գրությունները կարող են վերադարձվել օրինակ ընկերության տեղափոխված լինելու, հասցեն փակ լինելու և այլ պատճառներով: Պատճառներ, որոնք չեն վերաբերում նամակները միտումնավոր չստացմանը, այլ ունեն օբյեկտիվ բնույթ: Ստացվում է, որ փոքր և միջին բիզնեսի ընկերությունները կարող են տուգանվել տեղեկատվությունը չներկայացնելու համար՝ տեղյակ չլինելով անգամ դրանց գոյության վերաբերյալ: Հարկ է հատկապես ընդգծել, որ ի տարբերություն այլ փաստաթղթերի, որոնց հրապարակումը http://www.azdarar.am կայքում, համարվում է ծանուցված, այս դեպքում դեռևս որևէ իրավախախտում ընկերությունը թույլ չի տվել, գործ ունենք, ըստ էության, բարեխիղճ տնտեսվարող սուբյեկտի հետ, որը սակայն անկախ իր կամքից և գիտենալուց կարող է դառնալ անբարեխիղճ: Վերը նշվածը հաշվի առնելով առաջարկվում է նախագծից հանել 48-րդ հոդվածի 10-րդ և 11-րդ մասերը:

Առաջին խնդիրը վերաբերում է Հանձնաժողովի տուգանման հայեցողական լիազորությունների կանոնաարգմանը: Այսպես, ինչպես գործող օրենքով, այնպես էլ սույն նախագծի 89-րդ հոդվածի 10-րդ մասի համաձայն տնտեսվարող սուբյեկտի կողմից Հանձնաժողովի նախագահի գրությամբ կամ Հանձնաժողովի որոշմամբ կամ օրենսդրությամբ սահմանված փաստաթղթեր կամ այլ տեղեկատվություն սահմանված ժամկետում չներկայացնելու կամ ոչ հավաստի կամ ոչ ամբողջական տեղեկություններ ներկայացնելու համար նշանակվող տուգանքի չափը կազմում է մինչև հինգ միլիոն դրամ: Աշխատանքի բերումով բամաթիվ անգամներ պաշտպանել եմ մանր և միջին ընկերությունների շահերը Հանձնաժողովում, որոնք դիմել են մեզ անհամարժեք պատասխանատվության միջոցների կիրառման համար, քանի որ մոնոպոլիաները թողած փոքր ընկերություններին տուգանել են մեկ-երկու օր ուշացումով տեղեկատվության ներկայացման կամ էլ ընկերությունում չեղած տեղեկատվությունը չներկայացնելու համար: Այս առումով նախ պետք է նշել, որ օրենքով Հանձնաժողովը ունի հայեցողական մեծ լիազորություններ, ի տարբերություն հարկային և նմանօրինակ այլ մարմինների, որոնց կողմից սահմանված հաշվետվության և ձևերն են հայտնի, և ժամկետները, պահանջելու ցանկացած բնույթի տեղեկատվություն և դրա համար սահմանելու հաճախ որևէ տրամաբանությամբ չպայմանավորված ժամկետներ: Այս առումով տպավորություն է ստացվում, որ Հանձնաժողովը պահանջում է այնպիսի տեղեկատվություն, ինչը մի կողմից դուրս է օրենսդրութայն պահանջներից, մյուս կողմից հանդիսանում է Հանձնաժողովի անդամների անձնական հետարքրքրության օբյեկտ: Վերը նշվածի հետևանքով տնտեսվարող սուբյեկտները չեն կարողանում ներկայացնել պահանջվող տեղեկատվությունը, քանի որ մի կողմից նման տեղեկատվության չեն տիրապետում, մյուս կողմից եթե որոշ դեպքերում տիրապետում են, ապա չեն կարողանում ներկայացնել սահմանված կարճ ժամկետներում: Սա իրականում բիզնեսի համար շատ մեծ բեռ է, երբ գործ ունենք փոքր և միջին չափի ընկերությունների հետ, որոնք չունեն համապատասխան մասնագետներ, պահանջվող բնույթի հաշվառում չեն իրականացնում և ստիված են իրենց հիմնական գործունեության փոխարեն, Հանձնաժողովի ոլորտային ուսումնասիրությունների համար մեծ ծավալի աշխատանքներ կատարել՝ տեղեկատվությունը ուշացնելու կամ չներկայացնելու համար հայտնվելով երկարարտև վարչական վարույթների պրոցեսում և ստիպված լինելով կատարել մեծ ծախսեր: Այս առումով անհրաժեշտ է սահմանել, որ Հանձնաժողովը կարող է պահանջել միայն այնպիսի տեղեկատվություն, որոնք օրենսդրությամբ սահմանված է մեր երկրում: Նման խնդիրների արդիականության վերաբերյալ կարող ենք համոզվել Հանձնաժողովի կայքում դիտարկելով որոշումները, որոնք վերաբերում են տեղեկատվության ուշացմանը կամ չներկայացմանը: Դրանք հիմնականում մոնոպոլիաների դեմ պայքարին չեն վերաբերում, այլ գործող փոքր և միջին ընկերություններին, որոնք մրցակցության օրենսդրության խախտումներ չեն իրականացրել: Արդյունքում առաջարկում ենք 89-րդ հոդվածի 10-րդ մասը սահմանել հետևյալ խմբագրությամբ. ՀՀ օրենսդրության հիման վրա սահմանված ձևաչափով հաշվառում իրականացնող անձանցից այդ հաշվառման շրջանակներում հանձնաժողովի նախագահի գրությամբ կամ Հանձնաժողովի որոշմամբ փաստաթղթեր կամ տեղեկատվություն սահմանված ժամկետում չներկայացնելու կամ ոչ հավաստի կամ ոչ ամբողջական տեղեկություններ ներկայացնելու համար նշանակվող տուգանքի չափը կազմում է մինչև հինգ միլիոն դրամ:

Օրենքի առաջարկվող նախագծով նախատեսված չէ ապրանքային շուկայի սահմանափակումը հաշվի առնելով համացանցը: Նշենք, որ նախագծով որպես ապրանքային շուկա օրենքով հաշվի է առնում տարածքները, այնինչ 21-րդ դարում համացանցի հնարավորություններից ելնելով շուկայական հարաբերությունները չեն կարող չափվել տարածքով՝ օրինակ համակարգչային ծրագրեր, խաղեր, ինտերնետային ծառայություններ և այլն: Առաջարկում են ապրանքային շուկա-յի սահմանման ժամանակ հաշվի առնել համացանցը: