«ՎԻՃԱԿԱԽԱՂԵՐԻ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ ««ՇԱՀՈՒՄՈՎ ԽԱՂԵՐԻ, ԻՆՏԵՐՆԵՏ ՇԱՀՈՒՄՈՎ ԽԱՂԵՐԻ ԵՎ ԽԱՂԱՏՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

 ««ՎԻՃԱԿԱԽԱՂԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԵՎ ««ՇԱՀՈՒՄՈՎ ԽԱՂԵՐԻ, ԻՆՏԵՐՆԵՏ ՇԱՀՈՒՄՈՎ ԽԱՂԵՐԻ ԵՎ ԽԱՂԱՏՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

1. Կարգավորման ենթակա խնդիրը.

««Վիճակախաղերի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի և խաղատների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերը (այսուհետ՝ Նախագծեր) կարգավորում են իրավահարաբերությունները խաղային ոլորտում: Ընդ որում, խաղային ոլորտը վերոնշյալ օրենքների իմաստով ընդգրկում է բոլոր տիպի շահումով խաղերը` ներառյալ միջազգային պրակտիկայում ընդունված, որպես «մոլեխաղ» սահմանվող խաղերը:

2․ Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը․

Ներկայումս մոլեխաղերի ոլորտը կարգավորվում է «Շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի և խաղատների մասին» ՀՀ օրենքով: Հարկ է նշել, որ օրենքը լիարժեքորեն չի ներառում տվյալ ոլորտը, ինչի արդյունքում կարգավորումներից դուրս են մնում մի շարք կարևորագույն հայեցակետեր, ինչպես օրինակ` կիրառվող ծրագրային և տեխնիկական միջոցների համապատասխանությունը հայտարարված չափանիշներին, կեղծ կամ արտաքին միջամտությունից չպաշտպանված սարքավորումների կամ ծրագրային միջոցների կիրառմամբ խաղերի կազմակերպումը, ինչի արդյունքում ոտնահարվում են խաղացողների շահերը և այլն:

Մշտապես առաջանում են հարցեր, կապված «շահումով խաղ» հասկացության մեկնաբանման հետ: Գաղտնիք չէ, որ շուկայում առաջարկվում են բազմաթիվ խաղեր, որոնք որոշակի պայմանների պահպանման դեպքում հանդիսանում են պարզ ատրակցիոն խաղեր` ապահովելով որոշակի նյութական շահումների տրամադրում խաղի մասնակցին, միևնույն ժամանակ հեշտությամբ կարող են վերածվել մոլեխաղի` հստակ օրենսդրական կարգավորումների բացակայության պատճառով:

Բավարար չափով կարգավորված չեն նաև ոլորտի նկատմամբ վերահսկողության իրականացման հետ կապված խնդիրները, այդ թվում` ֆինանսական հոսքերի, խաղային պրոցեսում տեղի ունեցող իրադարձությունների, օրենքով սահմանված չափանիշների հետ սարքավորումների և ծրագրային ապահովման միջոցների համապատասխանության նկատմամբ վերահսկողությունը:

Պատշաճ վերահսկողություն իրականացնելու նպատակով Նախագծերով նախատեսվում է շահումով խաղերի գործունեության կազմակերպիչների տեղեկատվական համակարգերի, ծրագրային միջոցների, տվյալների շտեմարանների և խաղային սարքերի միացումը խաղային ոլորտի կառավարման էլեկտրոնային համակարգի մոնիտորինգային կենտրոնին: Մինչ մոնիտորինգային կենտրոնին միացումը նախատեսվում է ծրագրային և տեխնիկական միջոցների փորձագիտական ուսումնասիրություն` ընդունված ստանդարտներին համապատասխանությունը հաստատելու նպատակով:

Նշված ուսումնասիրությունները նախատեսվում է իրականացնել հատուկ փորձարկման լաբորատորիայի միջոցով, իսկ ստանդարտների մշակումը, կազմակերպիչների կողմից դրանց պահանջների պահպանումը, համապատասխանության վկայագրերի տրամադրումը նախատեսվում է իրականացնել հատուկ այդ նպատակով ստեղծվող` խաղային ոլորտի լիազոր օպերատորի միջոցով։

Նախագծերով առավելագույնս հստակեցվել և պարզեցվել են մի շարք հասկացություններ, որոնց տարընթերցման հետևանքով հաճախ առաջանում են խնդիրներ դրանց կիրարկման առումով:

«Վիճակախաղերի մասին» ՀՀ օրենքը կարգավորում է վիճակախաղերի կազմակերպման գործունեության հետ կապված հարաբերությունները, ինչպես նաև սահմանում է դրա նկատմամբ պետական վերահսկողությունը: Ընդ որում, որպես վիճակախաղ է սահմանվում նաև տոտալիզատորի կազմակերպման գործունեությունը:

Իրականում անհրաժեշտ է տարանջատել վիճակախաղը տոտալիզատորից, իսկ ավելի ստույգ` բուքմեյքերական գործունեությունից, որի մասն է կազմում տոտալիզատորը: Եթե այս երկու գործունեություններն իրենց բնույթով նման են միմյանց այնքանով, որքանով որ դրանց հիմքում դրված է որևէ իրադարձության ելքի կանխագուշակումը, ապա տարբերություններն անհամեմատ շատ են, ներառյալ կանխագուշակվող իրադարձության տեսակը. Եթե վիճակախաղի դեպքում իրադարձություն է հանդիսանում կազմակերպչի կողմից գեներացված և տոմսերի տեսքով մասնակիցներին առաջարկվող` պատահականության սկզբունքով շահող համակցության ձեռքբերումը կամ վիճակախաղային շահող համադրությունների կանխագուշակումը, ապա տոտալիազտորի դեպքում, որպես կանոն, իրադարձություն է հանդիսանում իրական ընթացող իրադարձությունը, որի ելքը պատահականությամբ պայմանավորված չէ:

Վերոգրյալից հետևում է, որ անհրաժեշտ են տարբեր մոտեցումներ այս երկու գործունեությունների հետ կապված հարաբերություններում, ինչը հնարավոր է իրագործել օրենսդրորեն դրանք միմյանցից տարանջատելու պարագայում:

Հաշվի առնելով միջազգային փորձը, տոտալիզատորի և բուքմեյքերական գործունեության կազմակերպման հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվելու են «Խաղային ոլորտի մասին» ՀՀ օրենքով:

Ներկայումս գիտատեխնիկական առաջընթացը, ցանցային, տելեկոմունիկացիոն միջոցների զարգացումը հանգեցրել են նրան, որ վիճակախաղերի ասպարեզում ևս լայն տարածում են գտնում ցանցային, ինտերակտիվ վիճակախաղերը: Սակայն նման վիճակախաղերի (այդ թվում` էլեկտրոնային կամ ինտերնետային) կազմակերպման և անցկացման հետ կապված հարաբերությունները գործող օրենքով ներկայումս կարգավորված չեն:

Բավարար չափով կարգավորված չեն նաև գործունեության նկատմամբ վերահսկողության իրականացման հետ կապված խնդիրները, այդ թվում` ֆինանսական հոսքերի նկատմամբ վերահսկողությունը: Այդ նպատակով Նախագծերով նախատեսվում են վիճակախաղի գործունեության կազմակերպիչների տեղեկատվական համակարգերի, ծրագրային միջոցների և տվյալների շտեմարանների միացումը խաղային ոլորտի կառավարման էլեկտրոնային համակարգի մոնիտորինգային կենտրոնին: Հարկ է նշել, որ մոնիտորինգային կենտրոնին միացվելու են նաև ավանդական (թղթային) վիճակախաղերի տոմսերի գեներացումն իրականացնող ծրագրային միջոցները կամ գեներացված տոմսերով տվյալների շտեմարանները: Մինչ մոնիտորինգային կենտրոնին միացումը նախատեսվում է ծրագրային և տեխնիկական միջոցների փորձագիտական ուսումնասիրություն` ընդունված ստանդարտներին համապատասխանությունը հաստատելու նպատակով:

3․ Առաջարկվող կարգավորման բնույթը.

Հաշվի առնելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 34-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, այն է՝ նորմատիվ իրավական ակտում փոփոխություն կամ լրացում կարող է կատարվել միայն նույն տեսակի և բնույթի նորմատիվ իրավական ակտով, մշակվել է ««Վիճակախաղերի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի և խաղատների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերը:

4․ Նախագծերի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք.

Նախագիծը մշակվել է ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի կողմից:

5․ Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարություններ

Նախագիծը չի բխում «Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարություններ» փաստաթղթերից:

        6․ Նպատակը և ակնկալվող արդյունքը.

          Նախագծերի ընդունման նպատակը վիճակախաղերի, շահումով խաղերի կազմակերպման գործունեության կազմակերպիչների հետ իրավահարաբերությունները հստակեցումն է` հաշվի առնելով ժամանակակից տեխնոլոգիաների կիրառումը ոլորտում, վիճակախաղերի, շահումով խաղերի նկատմամբ պատշաճ վերահսկողության իրականացումն է խաղային ոլորտի կառավարման էլեկտրոնային համակարգի միջոցով, պետական մարմիններին տրամադրվող տեղեկությունների, հաշվետվությունների ներկայացման ձևերի և մեթոդների արդիականացումը, ինչպես նաև մասնակիցների շահերի առավելագույն պաշտպանվածության ապահովումը` վիճակախաղերի, շահումով խաղերի կազմակերպման և անցկացման ծրագրային և տեխնիկական միջոցների, խաղի կանոնների և պայմանների նկատմամբ սահմանված պահանջներին և չափանիշներին համապատասխանության մասով վերահսկողության իրականացման միջոցով:

7. Այլ տեղեկություններ

        ««Վիճակախաղերի մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և ««Շահումով խաղերի, ինտերնետ շահումով խաղերի և խաղատների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի ընդունման կապակցությամբ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի բյուջեում եկամուտների և ծախսերի ավելացում կամ նվազեցում չի նախատեսվում: