Առաջարկություններ
<<«Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի վերաբերյալ․
1․ Տեղեկանք հիմնավորման մեջ նշված է, որ <<«Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծով (այսուհետ՝ նախագիծ) «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» օրենքը շարադրվել է նոր խմբագրությամբ, որի շրջանակներում պարզեցվել են շրջակա միջավայրի ու մարդու առողջության վրա հնարավոր ազդեցություն ունեցող հիմնադրութային փաստաթղթի մշակման և նախատեսվող գործունեություն իրականացման նպատակով փորձաքննական եզրակացության տրամադրման հետ կապված գործընթացները։>>, սակայն իրականությունը այլ է, բերեմ մեկ օրինակ․ նախագծի մեջ նշված է, որ պետք է ՇՄԱԳ-ն իրականացնի լիցենզիա ունեցող ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձը կամ ձեռնարկողն անձամբ՝ համապատասխան լիցենզիա ունենալու դեպքում։
2․ Լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտությունը և պետական բյուջեի եկամուտներում և ծախսերում սպասվելիք փոփոխությունների հիմնավորումը սխալ է, քանի որ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենսգրքի ընդունումից հետո բյուջեում միանշանակ կատարվելու փոփոխություն։
3․ Ակնկալվող արդյունքը նույնպես սխալ է, քանի որ միջազգային պայմանագրերով ՀՀ կողմից ստանձնած պարտավորություններ նախատեսված չէ «Հայաստանի Հանրապետության ընդերքի մասին օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին», «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն և լրացում կատարելու մասին», «Լիցենզավորման մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին» օրենքների նախագծերի ընդունումով։
4․ Առաջարկում եմ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծից հանել <<ՇՄԱԳ-ն իրականացնի լիցենզիա ունեցող ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձը կամ ձեռնարկողն անձամբ՝ համապատասխան լիցենզիա ունենալու դեպքում>> բառակապակցությունները։ Հակառակ դեպքում առաջարկում եմ <<ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ>> ՀՀ օրենքի հոդված 11-ի 1-ին կետի (Հոդված 11 1․Տեխնիկական անվտանգության փորձաքննություն կարող են իրականացնել Տեխնիկական անվտանգության ազգային կենտրոնը և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով հավատարմագրված և լիազոր մարմնի կողմից հաշվառված իրավաբանական անձինք կամ անհատ ձեռնարկատերերը (այսուհետ` հավատարմագրված անձ):) նման «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծից հանել պետական փորձաքննական եզրակացություն հասկացությունը և գրել հետևյալ կերպ․ <<փորձաքննական եզրակացություն՝ փորձաքննության արդյունքում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով հավատարմագրված և լիազոր մարմնի կողմից հաշվառված իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձի կողմից ընդունվող փաստաթուղթ >>։ Այս առաջարկից ելնելով փոփոխություն կատարել օրենքի նախագծի մեջ՝ ամբողջությամբ։ Այս առաջարկը չընդունելը կնշանակի, որ տեխնիկական անվտանգության ապահովումը թերագնահատվում է շրջակա միջավայրի պահպանության նկատմամբ։
5․ Հոդված 4-ում հողերն ու բնապահպանական հողերը տարբեր ե՞ն, որ առանձին են գրվել։
6․ Անդրսահմանային ազդեցություն հասկացության մեջ ինչ է՞ նշանակում <<որի ֆիզիկական աղբյուրն ամբողջությամբ կամ մասամբ այլ պետության իրավազորության ներքո գտնվող տարածքում է>>։ Այլ պետության տարածքի հետ կապված ազդեցությունը ով և ինչպես է գնահատելու։ Սահմանամերձ համայնքներում առաջանալու են բազմաթիվ խոչընդոտներ ցանկացած գործունեության հետ կապված։ Սա թույլ է տալիս հարևան երկրներին, իրենք ցանկությամբ դադարեցնել ցանկացած տեսակի գործունեություն, որը կիրականացվի ՀՀ տարածքի սահմանային և սահմանամերձ գոտիներում: Սա հանգեցնելու է սահմանամերձ տարածքների տնեսական զարգացման բացառմանը, որպես հետևանք՝ բնակության արտագաղթին, ինչը ուղղակիորեն հակասում մեր պետության անվտանգությանն ու անկախությանը: Նույն դիտողությունը վերաբերվում է ազդակիր պետություն հասկացությանը։
7․ Հոդված 4-ի 20-րդ կետից հանել <<կազմված համապատասխան լիցենզիա ունեցող ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձի կողմից․>> բառակապակցությունը։
8․ Հոդված 4-ի 23-րդ և 24-րդ կետերը գրեթե նույնն են, առաջարկում եմ վերամիավորել։
9․ Հոդված 5-ում գիտական հիմնավորվածությունն առաջարկում եմ հստակեցնել։
10․ Հոդված 6-ում և ամբողջ օրենքի նախագծում՝ արտակարգ իրավիճակների հնարավոր ռիսկերի գնահատման ապահովումը և նվազեցմանն ուղղված միջոցառումները կարգավորվում է <<ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ>> ՀՀ օրենքով։ Առաջարկում եմ վերը նշված կարգավորումները հանել օրենքի նախագծից։
11․ Հոդված 7-ում <<նպատակային նշանակությունը, հողատեսքը, գործառնական նշանակությունը, կարգը,>> բառակապակցությունը հանել, քանի որ հակասում է ՀՀ Հողային օրենսգրքին և ՀՀ Ընդերքի մասին օրենսգրքին։
12. Առաջարկում եմ վերանայել հոդված 7-ի 1-ին մասի 5-րդ և 6-րդ կետերը: Կենդանիների միգրացիոն ուղիները և բնադրավայրերը կենդանական աշխարհի օբյեկտներ են («Կենդանական աշխարհի մասին» ՀՕ-52 օրենք), անհասկանալի է, թե ինչի են ներառված 5-րդ կետում: Դրանց վերաբերյալ տեղեկատվություն ստանալու համար անհրաժեշտ են բազմամյա մասնագիտական դիտարկումներ: Ըստ նույն «Կենդանական աշխարհի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի՝ Հայաստանի Հանրապետությունում կենդանական աշխարհի պահպանության, պաշտպանության, վերարտադրության և օգտագործման բնագավառներում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորված պետական մարմնի (շրջակա միջավայրի նախարարության) իրավասություններից է կենդանական աշխարհի կադաստրի (այսինքն՝ կենդանական աշխարհի օբյեկտների իրավական ռեժիմի, քանակական և որակական բնութագրերի, վիճակի, բնապահպանական, մշակութային և տնտեսական արժեքների, աշխարհագրական և վարչատարածքային տարածվածության, պաշարների և օգտագործման մասին տեղեկությունների ու փաստաթղթերի համակարգի) վարումը:
ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարի 24.03.2020թ.-ի №107-Ն հրամանի հավելված 18-ի՝ վայրի կենդանական և բուսական պաշարների կադաստրների ստեղծումը, վարումը և դրանց վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով տեղեկատվության տրամադրումը իրականացվում է շրջակա միջավայրի նախարարության կենսառեսուրնսերի կառավարման վարչության կողմից: Հետևաբար, պահանջել այդ տեղեկատվությունը իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձից անտրամաբանական է, այդ դեպքում ինչով է զբաղվում ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության համապատասխան ստորաբաժանումը:
13. Առաջարկում եմ հանել հոդված 7-ի 1-ին մասի 11-րդ կետը, քանի որ օրենսդրորեն սահմանված չէ «կլիմայի փոփոխությանը նպաստող գործոններ» հասկացությունը կամ տալ այդ գործոնների սպառիչ ցանկը, բնութագիրը:
14. Առաջարկում եմ վերանայել հոդված 7-ի 1-ին մասի 14-րդ կետը, քանի որ «արտակարգ իրավիճակ» հասկացությունը օրենքով սահմանված է, սակայն անհասկանալի է թե ինչ է «արտակարգ դեպքը» և «պատահարը»:
15․ Առաջարկում եմ <<Թափոնների մասին>>, <<Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին>> ՀՀ օրենքներով և ՀՀ Ջրային օրենսգրքով նախատեսված թափոնների անձնագիր, թափոնների տեղադրման չափաքանակներ, սահմանային թույլատրելի արտանետումների չափաքանակներ, ջրօգտագործման թույլտվություններ ընդհանրապես չտրամադրվի տնտեսվարողներին, քանի որ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծում, հատկապես Հոդված 7-ում դիտարկվում են շրջակա միջավայրն ամբողջությամբ։
16․ Հոդված 13-ում <<ընդերքօգտագործման ոչ վտանգավոր թափոնների վերամշակում,>> բառակապակցությունը հանել, քանի որ վերը նշված գործընթացը՝ փաստաթղթերով հանդերձ կարգավորվում է ՀՀ Ընդերքի մասին օրենսգրքով, որը համաձայնեցվել է Համաշխարհային բանկի փորձագետների հետ։
17․ Հոդված 18-ի 6-րդ կետն առաջարկում եմ հանել, քանի որ տեղական ինքնակառավարման մարմնին կարծիքի ուղարկելն անհիմն է, որովհետև հանրային լսումն իրականացվում է հենց այդ նույն մարմնի կողմից։ Իսկ պետական կառավարման մարմնին կարծիքի ուղարկելը նույնպես անհիմն է, քանի որ բոլոր փաստաթղթերը հանրային լսման ժամանակ տեղադրվում է պաշտոնական կայքերում, թող բարի լինեն կարդան։ Հակառակ դեպքում առաջարկում եմ հաշվետվությունը կարծիքի ուղարկել նաև հանրությանը, մասնագետներին, ազգային ժողովի պատգամավորներին, այլ տնտեսվարողներին և այլն։
18․ Հոդված 18-ի 9-րդ կետում առաջարկում եմ առաջին նախադասության <<լրամշակման կամ լրակազմման>> բառերից հետո ավելացնել <<՝ 10 աշխատանքային օրվա ընթացում>> բառերը։
19․ Հոդված 20-ի 8-րդ կետում նշված սահմանված կարգը առաջարկում եմ կոնկրետ գրվի, քանի որ օրենսդրությամբ նման կարգ գոյություն չունի։
20․ Առաջարկում եմ նոր գործոն տերմինը որոշողին հստակ շեշտել։ Ով է որոշելու նոր գործոն է՞, թե ոչ։
21. Առաջարկում ենք վերանայել փորձաքննության նախնական փուլի հանելու գաղափարը: Ըստ գործող «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի՝ փորձաքննության նախնական փուլում կանխորոշվում են շրջակա միջավայրի վրա հիմնադրութային փաստաթղթի դրույթների և (կամ) նախատեսվող գործունեության հնարավոր ազդեցության շրջանակները, սահմանվում են գնահատումների հաշվետվության բովանդակությունն ու դրան վերաբերող պահանջները, որոշվում են գործընթացի մասնակիցների շրջանակները, կազմվում և ձեռնարկողին է տրամադրվում այդ ամենն ամփոփող ազդեցության գնահատման տեխնիկական առաջադրանքը։ Նախնական գնահատման հայտի մշակման, հետագա փորձաքննության և տեխնիկական առաջադրանքի տրամադրման գոծընթացը ուղղված էր/նպաստում էր նախատեսվող գործունեության շրջակա միջավայրի վրա հնարավոր ազդեցությունների համապարփակ վերլուծությանը, դրանց վերծանմանը, պետական կառավարման մարմինների հետ քննարկմանը, տեղեկատվության փոխանակմանը: Արդյունքում նախնական փուլից հետո, որոշ նախաձեռնողներ, հստակ պատկերացում ստանալով հնարավոր ռիսկերի, ազդեցությունների, վտանգների, հնարավոր ծախսերի վերաբերյալ, վերանայում էին իրենց մոտուցումներն ու որոշումները, կատարվում է նախատեսվող գործունեության այլընտրանքային տարբերակների էկոլոգատնտեսական վերլուծություն և նախընտրելի տարբերակի ընտրության և հիմնավորում:
Նախնական փուլի առկայությունը բխում է հենց պետության շահերից, քանի որ ապահովում է պետական կառավարման մարմինների միջև տեղեկատվության փոխանակումը, ծրագրավորվող գործունեության հետ կապված խնդիրների վերծանումը :