Հայկ Բարսեղյան
15.12.2021
Ամենայն հարգանքով ՀՀ արդարադատության նախարարության նախկին, ներկա և ապագա բոլոր մամուլի քարտուղարների հանդեպ. 1. Նախագծով առաջարկվող փոփոխությունների 1-ին կետի 2-րդ ենթակետով առաջարկվում է դադարեցնել Տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչության գործունեությունը իսկ 2-րդ կետով առաջարկվում է, ըստ էության, մի ամբողջ վարչության/բաժնի գործառույթներ վերապահել մամուլի քարտուղարին, առավել հստակ՝ գործառույթների մի մասը: Ըստ վարչության ներկայիս գործող կանոնադրության՝ Վարչությունն իր նպատակների և խնդիրների կենսագործման նպատակով իրականացնում է հետևյալ գործառույթները` 1) ապահովում է նախարարության տեղեկատվական քաղաքականության իրականացման, նախարարության գործունեության լուսաբանման և զանգվածային լրատվության միջոցների հետ կապված աշխատանքները. 2) պատրաստում և տարածում է մամուլի հաղորդագրություններ, իրավասությունների շրջանակում հանդես է գալիս պարզաբանումներով ու հայտարարություններով. 3) կազմակերպում և անցկացնում է մամուլի ասուլիսներ, հարցազրույցներ, ճեպազրույցներ՝ նախարարության գործունեության ոլորտին առնչվող հասարակական հետաքրքրություն ներկայացնող թեմաների վերաբերյալ. 4) կազմակերպում է նախարարության գործունեության ոլորտին առնչվող զանգվածային լրատվության միջոցներով հրապարակված նյութերի ուսումնասիրության, վերլուծության և արխիվացման աշխատանքները. 5) կազմակերպում է աշխատանքային հանդիպումներ զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչների հետ, այդ թվում՝ նախարարի և այլ պաշտոնատար անձանց մասնակցությամբ. 6) ապահովում է օրվա մամուլի և հեռուստահաղորդումների լրաքաղի և դիտանցի (մոնիթորինգ) աշխատանքները և այդ մասին ծանուցում նախարարին և գլխավոր քարտուղարին. 7) նախարարին և Գլխավոր քարտուղարին է ներկայացնում առաջարկություններ զանգածային լրատվության միջոցներով ելույթներում, մշտական թեմատիկ խորագրերում, հեռուստահաղորդումներում Նախարարության համապատասխան պաշտոնատար անձանց մասնակցության վերաբերյալ, իրականացնում է մասնակցության պլանավորում և ապահովում դրանց կատարումը. 8) նախարարության գործունեության պատշաճ լուսաբանումն ապահովելու նպատակով ստանում է անհրաժեշտ տեղեկություններ և նյութեր, այդ թվում մշակվող իրավական ակտերի նախագծերի պատճեններ և անհրաժեշտության դեպքում ապահովում է դրանց լուսաբանման և հանրային քննարկումների աշխատանքները. 9) ապահովում է պարտադիր հրապարակման ենթակա տեղեկությունների հրապարակումը տարին առնվազն մեկ անգամ, իսկ դրանցում կատարված փոփոխությունների դեպքում՝ 10-օրյա ժամկետում. 10) կազմակերպում է տեղեկություն տալու կարգի մշակումը և հրապարակումը. 11) նախարարի կամ գլխավոր քարտուղարի հանձնարարությամբ տեղեկատվական դաշտում ստեղծում է վերլուծական, վիճակագրական և այլ նյութերի համակարգված արխիվ, ինչպես նաև տեխնիկական հնարավորությունների առկայության դեպքում՝ պատրաստում տեսանյութեր և թողարկում տեղեկագրեր. 12) ապահովում է նախարարության ինտերնետային էջի տեղեկատվական սպասարկման աշխատանքների իրականացումը. 13) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կազմակերպում է հայտ ներկայացրած լրագրողների հավատարմագրման աշխատանքների իրականացումը. 14) ըստ անհրաժեշտության՝ արձագանքում է զանգվածային լրատվության միջոցներով քաղաքացիների կողմից նախարարությանն ուղղված հարցերին և բարձրացված ահազանգերին. 15) ապահովում է համագործակցությունը նախարարության և պետական կառավարման համակարգի և այլ մարմինների լրատվական ծառայությունների հետ. 16) կազմակերպում է նախարարի, նախարարի ղեկավարած պատվիրակությունների՝ օտարերկրյա պետություններ այցերի և նրանց մասնակցությամբ նախարարությունում անցկացվող միջազգային բնույթի պաշտոնական միջոցառումների լուսաբանման աշխատանքները. 17) նախապատրաստում է առաջարկություններ, տեղեկանքներ, հաշվետվություններ, միջնորդագրեր, զեկուցագրեր և այլ գրություններ, 18) իրականացնում է նախարարի և նախարարի տեղակալների մոտ քաղաքացիների ընդունելության կազմակերպման աշխատանքները: Ներկայիս 18 գործառույթների փոխարեն Նախագծով առաջարկվում է մամուլի քարտուղարի պարտականությունների մեջ ավելացնել թվակվածներից ընդամենը 6-ը: Առաջարկվում է. Չկրճատել տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի մասով Նախարարության գործառույթները, քանի որ թափանցիկ և բաց գործունեության համատեքստում դա կարող է դիտվել որպես հետքայլ: 2. Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մամուլի քարտուղարը հայեցողական հաստիք է և ըստ այդմ՝ ցանկացած պահի փոփոխելի, իսկ Վարչությանը վերապահված գործառույթները շարունակական և պարտադիր՝ ըստ Տեղեկատվության ազատության մասին և «Զանգվածային լրատվության մասին» ՀՀ օրենքների պահանջների: Առաջարկվում է. Գործունեությունը դադարեցնելու փոխարեն տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչությունը վերակազմակերպել որպես բաժին, քանի որ մամուլի քարտուղարի հավանական փոփոխության ընթացքում առաջացող բնականոն բաց ժամանակահատվածը, ինչպես նաև մամուլի քարտուղարի հաստիքը զբաղեցնելուց հետո նման հսկայածավալ գործառույթներին ադապտացվելու ժամանակահատվածը կարող է բնականոն խզում առաջացնել Նախարարության տեղեկատվական քաղաքականության իրականացման գործում, և այդպիսով ինքնին հակասել վերոնշյալ օրենքների պահանջների կատարմանը: Հիմնավորումներ՝ 1. Քաղաքական իշխանության ամենաբարձր մակարդակով մշտապես ընդգծվում է պետական մարմինների ինստիտուցիոնալ զարգացման և ամրապնդման անհրաժեշտությունը, սակայն Նախագծի՝ այս ձևակերպմամբ ընդունվելու պարագայում ստացվում է հակառակը՝ ինստիտուցիոնալ մի կարևոր օղակի պարտականությունները վերապահվելու են մեկ անձի՝ անկախ անձի ինքնությունից: Հետևաբար, օրինակ՝ 2-3 տարի մամուլի քարտուղար աշխատած այնուհետև պաշտոնը լքած անձն իր հետ ուղղակի տանելու է 2-3 տարվա ընթացքում տեղեկատվական և հասարակայնության հետ կապերի ոլորտում Նախարարության իրագործած քաղաքականության վերաբերյալ ամբողջ ինստիտուցիոնալ բազան/հիշողությունը և ամեն եկող հաջորդ մամուլի քարտուղար փաստացի սկսելու է իր գործունեությունը զրոյից: 2. Նախագծը նման շարադրանքով ընդունելուց հարկավոր է հաշվի առնել նաև, որ 1-ին կետի 2-րդ ենթակետը վերաբերում է աջակցող ստորաբաժանման գործունեության դադարեցմանը, որպիսիք կան Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման համակարգի գրեթե բոլոր օղակներում ՀՀ կառավարություն, ՀՀ նախարարություններ, ՀՀ մարզպետարաններ և այլն: Հետևաբար պետական միասնական քաղաքականության համատեքստում հարցը դիտարկելիս կարելի է եզրակացնել, որ տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչության գործունեության դադարեցումն առանց դրա երկարաժամկետ հետևանքները հաշվի առնելու, կարող է ստեղծել նախադեպ մյուս գերատեսչություններում ևս այդ ստորաբաժանումները փակելու և գործառույթները մամուլի քարտուղարներին պատվիրակելու համար, ինչը երկարաժամկետ առումով կարող է հանգեցնել պետական տեղեկատվական քաղաքականության վակումի: 3. Նախագծի հիմնավորման մեջ նշված է, որ Տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի աջակցող ստորաբաժանման գործառույթների իրականացումը կարող է ապահովվել նաև առանց նշված ստորաբաժանման առկայության՝ միայն մամուլի քարտուղարի միջոցով: Նման հիմնավորմամբ տեսականորեն կարել է դադարեցնել նաև Անձնակազմի կառավարման, ֆինանսատնտեսագիտական, Գնումների կազմակերպման և տնտեսական ապահովման, Փաստաթղթաշրջանառության ապահովման և այլ աջակցող ստորաբաժանումների գործունեությունները և դրանց գործառույթները վերապահել հայեցողական պաշտոն զբաղեցնող որևէ պաշտոնատար անձի: