Օրենքի նախագիծն ունի մի քանի խնդիրներ.
1. Ըստ այս նախագծի լուծարվում է ՀՀ Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի (Ակադեմիա) գիտական կազմակերպությունների համակարգը։
1.1. Նախագծում այս քայլը հիմնավորել փորձելու մեջ կա հետեւյալ դրույթը. «Գիտությունների ազգային ակադեմիայի կազմում գործող գիտական ինստիտուտները օժտված չեն բավարար ինքնուրույնությամբ և ազատություններով՝ կայացվող որոշումներն ենթակա են վավերացման ակադեմիայի նախագահության համապատասխան բաժանմունքների կողմից»։
Նախագծում չկա որևէ հիմնավորում, թե ինչու ներկա համակարգով նախատեսված ինքնուրույնության մակարդակը բավարար չէ։ Մասնավորապես, ներկայացված չէ, թե Ակադեմիայի ներկա կառուցվածքն ինչ համակարգային կամ ոչ համակարգային խնդիրներ ունի, որոնց լուծումը պահանջում է գիտական կազմակերպությունների ավելի բարձր ինքնուրույնություն։
1.2. Նախագծի համաձայն որպես ինքնուրույնության բարձրացման մեխանիզմ նախատեսվում է Ակադեմիայի համակարգի մեջ մտնող գիտական կազմակերպություններից յուրաքանչյուրի համար կազմել ութ անդամից բաղկացած խորհուրդ, որը ձևավորվելու է հետևյալ համամասնությամբ. չորսին առաջադրելու է կազմակերպության գիտական խորհուրդը, երեքին՝ համապատասխան ոլորտի լիազոր մարմնի ղեկավարը, մեկին՝ Ակադեմիան։ Այս դրույթը վտանգավոր և անկառավարելի ռիսկեր է պարունակում մի քանի պատճառով.
ա / Նույնիսկ եթե հաշվի առնենք, որ որոշ դեպքերում արդարացված կլինի նույն անձի մի քանի կազմակերպության խորհուրդի մեջ լինելը, սա նշականում է, որ այդ գիտական կազմակերպությունների խորհուրդները համալրելու համար պետք է լինելու գտնել 200-ից ավել կառավարման համապատասխան հմտություններ ու փորձ, և/կամ տվյալ գիտական ուղղության մեջ գիտաչափական բարձր ցուցիչներ ունեցող անդամներ, որոնք պատրաստակամություն կունենան հանրային հիմունքներով աշխատելու՝ իրենց ժամանակը և ջանքերը ներդնելով գիտական կազմակերպության աշխատանքի որակի և արդունավետության կտրուկ բարձրացման մեջ։ Հարց է առաջանում՝ որտեղի՞ց են համապատասխան կողմերը գտնելու այդ քանակի և նման որակավորում ունեցող անդամներ։
բ / Եթե որեւէ գիտական կազմակերպություն այսօր չունի կամ ունի ցածր գիտական արդյունք, ապա մեծ հավանականությամբ այդ կազմակերպությունից խորհուրդ են առաջադրվելու թեկնածուներ, որոնք ունեն ցածր գիտական ցուցանիշներ։ Ինչպե՞ս է դա նպաստելու տվյալ գիտական կազմակերպության արդյունավետության բարձրացմանը։
1.3. Չկա հղում որեւէ վերլուծության, որտեղ ներկայացված կլինի աշխարհի տարբերի երկրների գիտական համակարգում ակադեմիաների կառուցվածքի ու ֆունկացիաների համեմատություն, որը համատեղելով Հայաստանի իրականության հետ հնարվարություն կտար եզրակացություն անել, որ առաջարկվող փոփոխություններն արդարացված են։ Այդ վերլուծության մեջ անհրաժեշտ կլիներ նաեւ ուսումնասիրել այն երկրների փորձը, որոնք արել են նմանատիպ փոփոխություն։
ՀՀ Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի համակարգը ընդօրինակվել է այլ երկրների փորձից եւ այսօր էլ կան բազմաթիվ երկներ որտեղ այդ համակարգը հաջողությամբ գործում է։
Ակադեմիայի անդամների մեջ այսօր կան մարդիկ, ովքեր գիտական արյունք չեն տալիս եւ նախկինում գրեթե չեն տվել։ Այդ մարդկանց առկայությունն է առաջացնում այն բոլոր խնդիրները, որոնք խոչընդոտում են այդ համակարգի առողջացմանը ու արդյունավերության բարձրացմանը։
Առաջարկներ.
1. Պահպանել Ակադեմիայի գիտական կազմակերպությունների կազմը։ Ակադեմիայի կազմի մեջ գտնվող գիտական կազմակերպությունների խորհրդի ֆունկցիան տալով Ակադեմիայի նախագահությանը։
Դա կարելի է անել այս նախագծի լրամշակման միջոցով կամ այս օրենքի նախագծից առանձնացնելով գիտության մասը եւ հաջորդիվ այն լուրջ լրամշակելով։ Երկրորդ տարբերակը թույլ կտա Բարձրագույն կրթության մասին նոր օրենքի ընդունման գործընթացը առաջ տանել առանց լրամշակումներին սպասելու։
2. Պետական լիազոր մարմնին տալ վետոյի իրավունք Ակադեմիայի կազմում գտնվող գիտական կազմակերպությունների տնօրենի նշանակման գործընթացում։
3. Հաշվի առնելով որ Հայաստանի ամենարդյունավեր գիտանականների մեծ մասը չի հանդիսանում Ակադեմիայի անդամ, կա մեծ պոտենցիալ Ակադեմիայի կազմի թարմացման։ Ակադեմիայի հետ պետք է համաձայնեցնել նոր անդամների ընտրությունների ձեւաչափը, որը պետք է իրականացվի միջազգային ամենախիստ գիտական չափանիշների հիման վրա։ Սա թույլ կտա նոր էներգիա ու գաղափարներ բերել Ակադեմիա, կբարելավի որոշումների կայացման որակը ու կբարձրացնի Ակադեմիայի անդամի հեղինակությունը:
4. Եթե ընտրություներով հնարավոր չի լինում գիտական բարձր ցուցանիշներ ունեցող անդամների մեծամասնություն ապահովել, ապա հարկավոր է որոշ մեխանիզմներով սահամանափակել նախկինում Ակադեմիայի անդամներ դարձած մարդկանց ազդեցությունը։ Դա կարելի է անել քվեարկության իրավունք տալով որոշ պայմանների դեպքում կամ ընդհուպ մինչեւ որոշ անդամների անդամության չեղարկում։
5. Ակադեմիայի ղեկավարության հետ միասին մշակել եւ իրականացնել թեմայով իրար մոտ գիտական կազմակերպությունների միավորման պլանը դրանց արդյունավետության բարձրացման նպատակով։
6. Գիտական կազմակերպությունների միավորումից ու արդյունավետության բարձրացումից հետո, մի քանի տարի հետո, կարելի է քննարկել Ակադեմիայի երկու ֆունկցիաների՝ անվանի գիտնականների պատվավոր ընկերության եւ գիտական կազմակերպությունների ցանցի, տարանջատման նպատակահարմարությունը։