<<ԲԵԿՈՒՄ>> հանրային պատասխանատվություն, անվտանգություն, հսկողություն>> հասարակական կազմակերպություն,
27.07.2020
Օրենքների նախագծերի վերաբերյալ <<Բեկում>> հասարակական կազմակերպությունը հայտնում է. <<Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին>> ՀՀ օրենքի նախագիծը խիստ խնդրահարույց է, մշակելիս, ելից անելիս և ելիցները ստորագրելիս արդյո՞ք հաշվի առել են ՎԻՎ օրենասգրքի 20-րդ գլուխը՝ իր բոլոր հոդվածներով: Նախ, պետք է ՎԻՎ օրենսգրքի 20-րդ գլուխը՝ իր 259-266-րդ հոդվածներով, դիտարկել և իրավակիրառ պրակտիկայում հաշվի առնել ամբողջության մեջ, այլ ոչ թե սուբյեկտիվ և հատվածական սեփական ընկալումների կամ շահերի նպատակներով: ՎԻՎ 259-րդ հոդվածում շատ հստակ նշված է, թե որ դեպքում է թույլատրվում անձի վարչական ձերբակալումը, անձնական զննումը, իրերի զննումը և իրերի ու փաստաթղթերի վերցնելը, որի համար, սակայն, կա մի եթե. եթե սպառվել են ներգործության մյուս միջոցները: Կա՞ որևէ մեկը, ով կարող է հավատալ կամ համոզվել, որ այևս սպառված են ներգործության մյուս միջոցները տվյալ խնդրի լուծման հետ կապված, որ հնարավոր և բոլոր միջոցները պետությունը կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինը կիրառել է և չի ստացել որևէ արդյունք ու բանը հասել է մարդկանց կողմից սննդամթերքի կամ ոչ պարենային ապրանքի փողոցային կամ բացօթյա առևտրի կամ որևէ ծառայություն մատուցելու հետ կապված ապրանք կամ գույք կամ տրանսպորտային միջոց կամ այլ միջոցներ կամ իրեր վերցնելուն: ՎԻՎ օրենսգրքի 264-րդ հոդվածի 1-ին մասում հստակ նշված է ՎԻՎ օրենսգրքի 261-րդ հոդվածը /այն վարչական ձերբակալման և դրա դեպքերի մասին է/ և 263-րդ հոդվածը, /այն անձնական զննության և դրա դեպքերի մասին է/: Հիմա հարցեր՝ 1/ ՏԻՄ-ը վարչական ձերբակալման իրավասություն ունեցող մարմի՞ն է, թե՞ անձնական զննություն կատարելու իրավասություն ունեցող մարմին., թե հանկարծ որոշվել է, որ ՏԻՄ-ը պետք է ունենա և կրկնորդի օրենսգրքով արդեն նախատեսված ուժային կառույցներին վերապահված վարչական ձերբակալման կամ իրերի զննության և վերցնելու իրավասությունն ու գործառույթը. 2/ առևտրի իրականացումը կամ ծառայության մատուցումը կամ բացօթյա առևտուրը կատարելիս սննդամթերքը կամ ոչ պարենային ապրանքը վաճառող և դրա համար անհրաժեշտ սարքավորումները կամ այլ իրերն ու գույքը մարդիկ իրենց գրպանու՞մ թե՞ մարմնի վրա են պահում, որ անձնական զննության ենթարկեն, թե՞ որևէ ծառայություն մատուցելիս մատուցման գործիքներն ու առարկաները կամ նյութերը և միջոցներն են գրպանում, որ անձնական զննումով հայտնաբերվեն կամ էլ միգուցե՞ հանրության համար զենքի կամ այլ վտանգավոր նյութերի պես սպառնալիք հանդիսացող իրեր են, որոնք պետք է հայտնաբերվեն և վերցվեն: 3/ նման նախագիծ մշակելիս պատկերացրե՞լ են, թե՞ գործնականում ի՞նչ խնդիրներ և ի՞նչ հետևանքներ են առաջանալու նշվածի փաստացի իրականացման ժամանակ, գոնե պատկերացում կա՞, թե ինչպիսի՞ լծակներ են տրվում և ինչպիսի՞ կոռուպցիոն ռիսկեր և հետևանքներ են առաջացնում: Գոնե պատկերացում կա՞, թե ինչպիսի՞ անհամաչափ պարտավորություններ և ֆինանսական բեռ է դրվում քաղաքացու վրա՝ իբր նրան լավություն անելու հիմքով վերցված ապրանքը վերադարձնելու համար: 4/ օրենքի նախագծի 1-ին հոդվածում նշված է <<… օբյեկտ համարվող ապրանքները, օգտագործվող տրանսպորտային միջոցները, սարքավորումները, այլ միջոցներն ու գործիքները կարող են վերցվել ոստիկանության կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների համապատասխան պաշտոնատար անձանց կողմից>>: Հարց՝ ի՞նչը /սարքավորում, թե՞ ապրանք, թե՞ տրանսպորտային միջոց, թե գործիք, թե բոլորը միասին/ կամ դրանց ո՞ր մասը կամ էլ ինչպե՞ս, ու՞մ կողմից և ո՞ր դեպքերում է որոշվելու՝ վերցնել, թե չվերցնել, եթե տրված է <<կարող է>> ձևակերպում, կոռուպցիան էլ ինչպե՞ս է լինում, թե՞ այդ որոշողները հրեշտակներն են, հասարակությունն էլ՝ մեղավոր է և վերջ, ու պետք է ունեցած –չունեցածը, անկախ նրանից, թե իր սեփականությունն է, թե ուրիշինը, պետք է վերցվի: 5/ երբ միևնույն վարչարարությունը վերապահվում է և ոստիկանությանը և ՏԻՄ-ին, պատկերացում կա, թե դա ի՞նչ է նշանակում և ինչպե՞ս է օրինակ՝ որոշվելու, թե ե՞րբ կամ ո՞ր դեպքում է տվյալ գործողությունը կամ լիազորությունը կատարելու ոստիկանությունը և ո՞ր դեպքում՝ ՏԻՄ-ը, թե՞ համատեղ են անելու, այդ դեպքում ո՞ր մասը ո՞վ է անելու, թե՞ … 6/ պատկերացում կա՞, թե ի՞նչ քաշքշուքների և ի՞նչ վիճակի մեջ է ընկնելու քաղաքացին և ինչքան է տևելու կամ ինչպես է իրականացվելու 2 մարմնի կողմից կատարվող վարչարարությունն ու վարչական վարույթը, գործի քննությունը: 7/ ենթադրենք առևտրի իրականացումը կամ ծառայության մատուցումը կամ բացօթյա առևտուրը կատարելիս վերցրեցին ապրանքները, օգտագործվող տրանսպորտային միջոցները, սարքավորումները, այլ միջոցներն ու գործիքները, որոնք պետք է համապատասխան պայմաններում պահվեն մինչև քննությունը: Օրենքի նախագիծը չի կարգավորում, թե վարչական վարույթի կամ իրավախախտման վերաբերյալ գործի քննությունից հետո ի՞նչ է լինելու դրանց հետ՝ բռնագրավվելու՞ են, թե՞ վերադարձվելու են, թե՞ ոչնչացվելու են, եթե նախատեսված է միայն իրացում: Ովքե՞ր, ի՞նչ հիմնավորմամբ ու իրավական հիմքով և ինչպե՞ս են որոշելու դրանց ճակատագիրը: 8/ Եթե վերցված իրերի իրացման կարգը սահմանելու լիազորություն և իրացման հնարավորություն է նախատեսված, արդյո՞ք հաշվի առել են, որ վերցված իրերը կարող են իրացվել միայն հատուցման պարագայում, ինչը նախատեսված է նաև ՎԻՎ օրենսգրքի 264-րդ հոդվածի 1-ին մասում: Ինչ վերաբերում է «ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔՈՒՄ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ>> և «ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ>> ՀՀ օրենքների նախագծերին, ապա նախագծերը չեն տալիս ՎԻՎ օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին ՀՀ օրենքի նախագծի վերաբերյալ բարձրացված խնդիրների և հարցերի պատասխանները: Բացի այդ, նախագծերի 1-2-րդ հոդվածներում տրված <<առարկա>> ձևակերպումն անորոշ է, պարզ չէ, թե խոսքը կոնկրետ ինչին է վերաբերում, եթե հաշվի առնենք, որ ՎԻՎ օրենսգրքի 20-րդ գլխի վերնագրում, 264-րդ հոդվածում նշված է իրերի մասին, այնինչ <<ՎԻՎ օրենսգրքի մեջ լրացում կատարելու մասին>> ՀՀ օրենքի նախագծում նշված է ապրանքների, օգտագործվող տրանսպորտային միջոցների, սարքավորումների, այլ միջոցների ու գործիքների մասին: Օրենքների 2-րդ հոդվածները վերանայման կարիք ունեն շարահյուսության և մտքի ձևակերպման տեսակետից , քանի որ <<իրականացնում է …. առարկաների վերցնում>> ձևակերպումն առնվազն հայերեն չէ: Նախագահ՝ Ա. Վարդանյան