«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 2021 ԹՎԱԿԱՆԻ ԱՊՐԻԼԻ 1-Ի N 464-Լ ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 2021 ԹՎԱԿԱՆԻ ԱՊՐԻԼԻ 1-Ի N464-Լ ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԾԻ

• Անհրաժեշտությունը

Նախագծի ընդունումը պայմանավորված է ՀՀ կառավարության 18.11.2021թ. «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2021-2026 թվականների գործունեության միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» N 1902-Լ որոշմամբ հաստատված հավելված 1-ի «Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների  նախարարություն» բաժնի 5․4-րդ «ՀՀ կառավարության 01.04.2021թ․ N464-Լ որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշման նախագծի ներկայացում ՀՀ վարչապետի աշխատակազմ» միջոցառման կատարմամբ։

2. Ընթացիկ իրավիճակը և խնդիրները

    ՀՀ կառավարության կողմից 2021 թվականին հաստատված «Աղբահանության համակարգի ռազմավարության» հիմնական նպատակը հանրապետության ողջ տարածքում գոյացող աղբի հավաքման, տեղափոխման և անվտանգ հեռացման կամ օգտահանման ու վերամշակման կայուն համակարգի ներդրումն է։ Ընդ որում, որպես աղբահանության կայուն համակարգի զարգացման գերակայություն և ուղղություն ռազմավարությամբ ամրագրվել են գոյացող աղբի քանակի կրճատումը սկզբնաղբյուրում, շրջանաձև տնտեսության գործիքների կիրառումը,  կրկնակի օգտագործման կամ վերաօգտագործման, վերամշակման, վերականգնման և օգտահանման ենթակա թափոնների տեսակավորված հավաքման մեխանիզմների ներդրումը և դեպի աղբավայր հեռացվող թափոնների քանակի կրճատումը։

 «Աղբահանության համակարգի ռազմավարությունը և ռազմավարության կիրարկումն ապահովող 2021-2023 թվականների միջոցառումների ծրագրի» շրջանակներում 2021-2023 թվականների համար  նախատեսվել էին կարճաժամկետ միջոցառումներ՝ ուղղված ոլորտի օրենսդրական և նորմատիվատեխնիկական դաշտի բարելավմանը։ Այդ կապակցությամբ մշակվել և ՀՀ կառավարության որոշումներով, ինչպես նաև գերատեսչական իրավական ակտերով հաստատվել են մի շարք կարգավորումներ, որոնք թույլ են տալիս ներդնել ԵՄ չափանիշներին համապատասխան ԿԿԹԿ համակարգ։ Մշակված ու հաստատված նորմերով ու ընթացակարգերով նախատեսվում է կանոնակարգել աղբահանության ոլորտում ներգրավված կազմակերպությունների  գործունեությունը, աղբավայրերի շահագործումը, համայնքների աղբահանության տեղական պլանների մշակումը,  խոշոր եզրաչափերի, շինարարական աղբի, ինչպես նաև կենսաքայքայվող աղբի հավաքման, տեղափոխման, պահման ու հեռացման գործընթացները։

Այժմ ռազմավարության դրույթների կիրարկման նպատակով անհրաժեշտություն է առաջանում մշակել և իրականացնել աղբահանության ռազմավարության դրույթներով ամրագրված հանրապետության բնակավայրերում ինտեգրված և կայուն աղբահանության համակարգի ներդրման միջոցառումներ և ներդրումային ծրագրեր։

   3.Կարգավորման նպատակը և բնույթը

Նախագծով առաջարկվում է աղբահանության ոլորտի ռազմավարությամբ ամրագրված հանրապետության բնակավայրերում ինտեգրված և կայուն աղբահանության համակարգի ներդրման միջոցառումների իրականացում՝ 2025-2035 թվականների ընթացքում։ Մասնավորապես առաջարկվում է՝

ներառել մի շարք միջոցառումներ, որոնք բխում են ՀՀ-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի (CEPA) -ի կիրարկման ճանապարհային քարտեզի դրույթներից, որոնցով  պարտավորություններ է ստանձնել Հայաստանի Հանրապետությունը՝ աստիճանաբար մոտեցնել իր օրենսդրությունը ԵՄ համապատասխան օրենսդրությանը։ Մասնավորապես՝

-աղբավայր գնացող կենսաքայքայվող կենցաղային թափոնների քանակի նվազեցման ազգային ռազմավարության 

-աղբավայրերի շահագործման ծախսերի հաշվարկման մեխանիզմի ստեղծման,

-աղբավայրերի դասակարգման  մասով պարտավորությունները։

Դրա հետ մեկտեղ առաջարկվում է՝

-սկզբնաղբյուրում թափոնների  տեսակավորման, առանձին հավաքման, փոխադրման  ընթացակարգերի  մշակում՝ նպատակ ունենալով  նեդնել համակարգված տեսակավորված աղբի հավաքման համակարգ, ինչը թույլ կտա օգհտահանվող թափոնները տարանջատել ընդհանուր հոսքից և իհարկե նվազեցնել դեպի աղբավայր հեռացվող աղբի ծավալները․

-Շինարարական և քանդման թափոնների  կառավարման ծրագրի մշակում՝   նպատակաուղղված հանրապետությունում գոյացող ՇՔԹ համակարգված կառավարման ներդրմանը, այդ թվում՝ նախատեսվում է գնահատել հանրապետությունում ՇՔԹ  քանակը, դրանց վերամշակման օբյեկտները ու հզորությունները և հաշվի առնելով վերամշակման կենտրոնացված/ստացիոնար սարքավորումների օգտագործման տարբերակները․

-․ափոնների կառավարման ոլորտում արդյունավետության առանցքային ցուցանիշների (KPI) մշակում և ներդրում , ինչը հնարավորություն կտա գնահատել ու բարելավվել աղբահանության ծառայությունները,   կիրառել պատասխանատվության և հսկողական գործիքներ․

-համաձայն ռազմավարության դրույթների նախատեսվում է իրականացնել հանրապետության աղբահանության և կոշտ թափոնների կառավարման գոտիավորված տարածքների տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրություններ՝ յուրաքանչյուր գոտում նախատեսվող  աղբավայրերի, փոխաբեռնման կայանների տեղադիրքերի որոշմամբ, ինստիտուցւիոնալ ու ֆինանսական գնահատականների ապահովմամբ և այնուհետև համապատասան ներդրումային ծրագրերի իրականացում՝ յուրաքանչյուր գոտու համար ԵՄ չափանիշներին համապատասխան աղբավայրերի և փոխաբեռնման կայանների կառուցմամբ, գոյացող աղբի հավաքման ու տեղափոխման համար ինտեգրված լոգիստիկայի ապահովմամբ, հնարավոր վերամշակման ենթակառուցվածքների ստեղծմամբ։

Միաժամանակ կարևորելով հանրային իրազեկման գործընթացները, նախատեսվում է գոյացող թափոնների կանխարգելման և դրանց  քանակի կրճատման ծրագրերի մշակում և իրականացում։

4.Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձիք

Նախագիծը մշակվել է ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից:

5.Ակնկալվող արդյունքը

Նախագծի ընդունմամբ ակնկալվում է  հանրապետության բնակավայրերում ինտեգրված և կայուն աղբահանության համակարգի ներդրման ապահովում:

6. Տեղեկատվություն լրացուցիչ ֆինանսական միջոցների անհրաժեշտության և պետական բյուջեի եկամուտներում և ծախսերում սպասվելիք փոփոխությունների մասին

Որոշման նախագծի ընդունմամբ ակնկալվում է Հայաստանի Հանրապետության 2025-2035 թվականների պետական բյուջեներում նվազեցումներ, սակայն գումարների չափերը կարող են հստակեցվել համապատասխան ծրագրերի առկայության դեպքում։

7. Նախագծի ընդունման առնչությամբ ընդունվելիք այլ իրավական ակտերի նախագծերը կամ դրանց ընդունման անհրաժեշտության բացակայության մասին

Որոշման նախագծի ընդունմամբ այլ իրավական ակտերում փոփոխություններ և/կամ լրացումներ կատարելու անհրաժեշտություն չկա:

8. Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարություններ

Որոշման նախագիծը բխում է ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման նպատակներին հասնելու ուղղությամբ՝ 3-րդ, 6-րդ, 9-րդ, 11-րդ և 13-րդ նպատակներից,   ՀՀ և Եվրոպական միության և Ատոմային էներգիայի եվրոպական համայնքի ու դրանց անդամ պետությունների միջև կնքված համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի կիրարկման ճանապարհային քարտեզի դրույթներից /105 կետ/, «Հայաստանի վերափոխման ռազմավարությունից 2050», ՀՀ կառավարության 2021 թվականի օգոստոսի 18-ի N 1363-Ա որոշմամբ հաստատված ՀՀ կառավարության ծրագրի 6․6 բաժնի 3-րդ մասից, ՀՀ կառավարության  2021 թվականի նոյեմբերի 18-ի N 1902-Լ որոշմամբ հաստատված ՀՀ կառավարության 2021-2026 թթ գործունեության միջոցառումների ծրագրի ՏԿԵՆ բաժնի 5․4 միջոցառումից։