Հիշել նախագիծը
Լրամշակման փուլում է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2015 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 25-Ի N 1112-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ 2022 ԹՎԱԿԱՆԻ ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ 10-Ի N 1744-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՄԵՋ ՓՈՍՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԻԾ
-
0 - Կողմ
-
1 - Դեմ
Ամփոփաթերթում ներառվում են նախագծի վերաբերյալ ներկայացված բոլոր բովանդակային առաջարկությունները, առցանց գրվածները` 2 աշխատանքային օրվա, էլ. փոստով ուղարկվածները` 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում
| h/h | Առաջարկության հեղինակը, ստացման ամսաթիվը | Առաջարկության բովանդակությունը | Եզրակացություն | Կատարված փոփոխությունը |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | |
| 1 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Որոշման նախագծի 4-րդ կետը ենթակա է խմբագրման, քանի որ առկա է տրամաբանական հակասություն։ Մասնավորապես նշվում է, որ անձը շարունակելու է ստանալ ծառայությունն անկախ ծառայությունների անհատական ծրագիր ունենալու հանգամանքից, մինչդեռ հաջորդիվ ենթադրում է, որն անձը պետք է դիմած լինի ֆունկցիոնալության նոր գնահատման՝ նշելով «մինչև ֆունկցիոնալության հերթական գնահատման օրը» բառերը։ Նախևառաջ գնահատման օրը միշտ չէ, որ համընկնում է վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելու օրվա հետ։ Միաժամանակ, շարունակում ենք պնդել, որ ծառայությունները պետք է տրամադրվեն երբևէ տրված վերականգնողական անհատական ծրագրերի հիման վրա, իսկ ծառայությունների անհատական ծրագրի մշակումը չպետք է բերի հաշմանդամության խմբի վերանայման։ | ||
| 2 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Քանի որ ներկայացված հավելվածում համարակալումը խախտված է, առաջարկները ներկայացվում են առանց որոշակի կետերի հղում անելու։ Հավելվածով նախատեսվում է հավաստագրի միջոցով տրամադրել յոթ հիմնական ծառայություններ։ Անհրաժեշտ է հիմնավորել, թե ինչպես է որոշվել, ծառայությունների այս ցանկը և որքանով է այն բխում անձի ֆունկցիոնալության գնահատման համակարգի ներդրման արդյունքում ստացված տվյալներից և «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված պետական քաղաքականության հիմնական ուղղություններից։ | ||
| 3 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ ծառայության տրամադրման համար հիմք է ընդունվում ծառայությունների անհատական ծրագիրը։ Անհրաժեշտ է լրացնել տվյալ նախադասությունը «և վերականգնողական անհատական ծրագիրը» բառերով։ | ||
| 4 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ հավաստագրի համար անձը դիմում է «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքով սահմանված անհատական օգտահաշվի միջոցով։ Հարկ է նկատել, որ «Սոցիալական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքը չի սահմանում «անհատական օգտահաշիվ» հասկացությունը, իսկ «Սոցիալական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը դեռևս չի ընդունվել Ազգային ժողովի կողմից և չի ստորագրվել ՀՀ նախագահի կողմից։ Ուստի, այն որևէ կերպ չի կարող օգտագործվել այս նախագծում։ | ||
| 5 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ համակարգին հասանելիություն տրվում է նաև կարգով սահմանված համագործակցության պայմանագրեր կնքած ծառայություն մատուցողներին՝ իրենց լիազորությունների սահմաններում։ Անհրաժեշտ է նախատեսել հավելյալ կարգավորումներ, որոնք կերաշխավորեն, որ ծառայություն մատուցողները չստանան նախապես հասանելիություն հավաստագիր ունեցող անձանց կամ հավաստագրի համար դիմած անձանց տվյալներին ինչպես այժմ ունեն աջակցող միջոցներ տրամադրող կազմակերպությունները։ Նաև առաջարկում ենք սահմանել, որ բոլոր կազմակերպությունները պետք է ունենան անձնական տվյալների մշակման քաղաքականություն և կենսաչափական տվյալներ մշակելու թույլտվութուն։ | ||
| 6 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ անհատական օգտահաշվի ստեղծման համար դիմողը պետք է օգտագործի ազգային նույնականացման հարթակում հասանելի եղանակներից որևէ մեկը: Հարկ ենք համարում ընդգծել, որ թղթային տարբերակով դիմելու տարբերակը պետք է պահպանվի կամ դրա փոխարեն պետք է ամրագրվի անձին դիմումի ձևակերպման հարցում օժանդակելու կամ դրանք կազմելու մեխանիզմ, այդ թվում՝ ֆիզիկապես Միասնական սոցիալական ծառայության տարածքային կենտրոն այցելելու միջոցով։ | ||
| 7 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ «դիմումն անձի ներկայացուցչի կամ օրինական ներկայացուցչի կողմից ներկայացնելիս՝ դիմումին կցվում են Դիմողի կողմից տրված հասարակ գրավոր ձևով լիազորագիրը կամ օրինական ներկայացուցիչը հանդիսանալու դեպքում՝ երեխայի ծննդյան վկայականը կամ խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի որոշումը»։ Հիմք ընդունելով «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի 3-րդ մասը՝ առաջարկում ենք «ներկայացուցչի» բառը փոխարինել «լիազորված անձի» բառերով։ Միաժամանակ, «հասարական գրավոր ձևով» բառերն առաջարկում ենք փոխարինել «նոտարական վավերացում չունեցող» բառերով։ | ||
| 8 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ դիմումը մերժվում է, եթե ներկայացված փաստաթղթերում առկա են անճշտություններ կամ անհամապատասխանություններ կամ չեն կցվել կարգով պահանջվող փաստաթղթերը։ Ենթակետն անհրաժեշտ է համապատասխանեցնել «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 32-րդ հոդվածի պահանջներին, այն է. «Եթե դիմումում առկա են ձևական սխալներ, որոնք կարող են շտկվել, ապա վարչական մարմինը դրանք մատնացույց է անում դիմողին` նրան հնարավորություն ընձեռելով շտկելու այդ սխալները, կամ ինքն է շտկում դրանք` նախապես կամ հետագայում դիմողին իրազեկելով այդ մասին: Եթե դիմումին կից ներկայացված փաստաթղթերի ցանկն ամբողջական չէ, ապա վարչական մարմինը դիմողին առաջարկում է սահմանված ժամկետում համալրել այդ ցանկը»։ | ||
| 9 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ դիմումը մերժվում է, եթե անձը հանդիսանում է պետական կամ համայնքային այլ ծրագրի շրջանակում կամ սոցիալական աջակցության ոլորտի լիազոր մարմնի կամ համայնքի հետ համագործակցող կազմակերպության հետ ծրագրի շահառու և ստանում է պահանջվող Ծառայությունը։ Այս դեպքում կարևորը ոչ թե ծառայությունը ստանալն է, այլ անձի կարիքից բխող անհրաժեշտ ծառայություններն ամբողջությամբ ստանալը։ Բացի այդ անհասկանալի է, թե որ օրենքի հիման վրա է իրականացվելու այդ տվյալների փոխանակումը, ինչով է այս դրույթը նպաստելու ծառայություններ ստացողների իրավունքներին և կյանքի որակի բարձրացմանը ծառայությունների խիստ անմատչելիության պայմաններում։ | ||
| 10 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Նախագծերի ընդունման հիմնավորման մեջ նշվում է, որ «Սոցիալ-վերականգնողական ծառայությունները Նախագծով տրամադրվելու են միայն չափահաս անձանց, քանի որ նման ծառայություններ երեխաներին արդեն իսկ տրամադրվում է ՀՀ կրթության, գիտության, սպորտի և մշակույթի նախարարության ծրագրերի շրջանակներում (ՀՀ կրթության, գիտության, սպորտի և մշակույթի նախարարօ 2022 թվականի սեպտեմբերի 7-ի N 34-Ն, 2022 թվականի դեկտեմբերի 30-ի N 88-Ն հրամաններ)»։ Ակնհայտորեն առկա է թյուրընկալում, որ ՀՀ կրթության, գիտության, սպորտի և մշակույթի նախարարի վերոգրյալ հրամանների համաձայն տրամադրվող ծառայությունները կրկնում են սույն նախագծի ծառայությունների շրջանակը կամ առկա է որևէ «վերածածկ»։ Կրթության համակարգում տրամադրվող ծառայությունները տրամադրվում են անձին իր սովորող լինելու հիմքով և այդ ծառայությունները ձևավորվում են կրթությունը դյուրցնելու և սովորողին աջակցելու համար՝ կրթական ծրագրին համապատասխան։ Դրանք չեն կարող ծածկել երեխայի բոլոր կարիքները, հատկապես նրանք, որոնք ուղղակիորեն չեն բխում կրթական ծրագրից և սովորողի կարիքից։ Տվյալ դրույթը նույնությամբ պահպանելու դեպքում կխախտվեն երեխաների իրավունքները, ովքեր կհայտնվեն պակաս բարենպաստ վիճակում։ | ||
| 11 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ հավաստագիրը շահառուին է տրամադրվում անհատական օգտահաշվի միջոցով։ Կրկնելով «Սոցիալական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի վերաբերյալ դիտարկումը՝ առաջարկում ենք նախադասությունը «օգտահաշվի» բառից հետո լրացնել «և (կամ) էլեկտրոնային փոստի միջոցով կամ փոստային առաքմամբ» բառերով։ | ||
| 12 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ հավաստագիրը կարող է օգտագործվել այն տրամադրելուց հետո 180 օրվա ընթացքում, բայց ոչ ավելի քան ԾԱԾ-ի ժամկետն է։ Կետն անհրաժեշտ է լրացնել նոր նախադասությամբ՝ սահմանելով վարչական մարմնի կողմից վերջնաժամկետին մոտենալուն պես ծանուցման (հիշեցման) պարտավորություն։ | ||
| 13 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածից պարզ չէ, թե հավաստագիրը 180 օրվա ընթացքում չօգտագործելը վերաբերում է բացառապես տվյա՞լ տարվան, թե՞ կարող է ներառել հաջորդ տարվա օրերը, օրինակ, երբ հավաստագիրը տրվել է տարվա երկրորդ կիսամյակում։ | ||
| 14 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածից պարզ չէ նաև, թե երբ կարող է անձը կրկին դիմել հավաստագրի համար, եթե նախորդն ուժը կորցրած է ճանաչվել 180 օրում չօգտագործելու կամ մյուս պատճառներով։ | ||
| 15 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ ծառայություն մատուցողը Շահառուին համապատասխան սոցիալական ծառայությունը տրամադրում է Հավաստագրի գործողության ժամկետում՝ ՀՀ օրենսդրության պահանջների պահպանմամբ։ Նախագծից հասկանալի չէ, թե ինչպե՞ս է պետությունը երաշխավորելու ծառայության շարունակականությունը և անընդհատությունը հատկապես երեխաների դեպքում, եթե հավաստագրերը տրամադրվում են ամեն տարի, իսկ անձն ունի տվյալ ծառայության կարիքն ավելի երկար ժամանակով։ | ||
| 16 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ եթե Շահառուի նախընտրած Ծառայության գինը բարձր է Հավաստագրի համար սահմանված գնային արժեքից, ապա Շահառուն իր ցանկությամբ կարող է ձեռք բերել նշված սոցիալական ծառայությունը` վճարելով արժեքի տարբերությունը: Անհրաժեշտ է նկատել, որ տվյալ կետը կարող է հանգեցնել մի քանի մարտահրավերների։ Այն ռիսկային է տնտեսական անհավասարությունների սրման տեսանկյունից, քանի որ նրանց, ովքեր կարող են իրենց թույլ տալ վճարել տարբերությունը, հասանելի կլինեն ավելի շատ և որակյալ ծառայություններ, քան նրանց, ովքեր չունեն այդ ֆինանսական հնարավորությունը։ Կա նաև վտանգ, որ ժամանակի ընթացքում հավաստագրի բազային արժեքը կարող է նույնը մնալ՝ մեծացնելով անձանց կողմից համաֆինանսավորման բեռը։ Ավելին, ծառայություններ մատուցողները կարող են առաջարկել ավելի թանկ ծառայություններ՝ ձևախեղելով շուկան և նվազեցնելով մատչելի տարբերակների առկայությունը: Այս իրավիճակը կարող է առաջացնել իրավական և էթիկական մտահոգություններ։ Նախագծով անհրաժեշտ է նախատեսել մեխանիզմներ՝ ապահովելու համապատասխանությունը «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի դրույթներին։ | ||
| 17 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ ծառայություն մատուցողին վճարվում է շահառուի հավաստումը ստանալուց հետո։ Անհրաժեշտ է հստակեցնել, թե ինչպես է տրվում այդ հավաստումը։ | ||
| 18 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի 26-րդ կետում «յուրաքանչյուր տարվա Հայաստանի Հանրապետության» բառերը փոխարինել «Հայաստանի Հանրապետության յուրաքանչյուր տարվա» բառերով։ | ||
| 19 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի 27-րդ կետի համաձայն՝ ՄՍԾ-ն մերժում է վճարման կատարումը, եթե ծառայություն մատուցողի կողմից տրամադրվել է հավաստագրման մեջ չնշված Ծառայություն։ Խրախուսման նպատակով առաջարկում առանձին կետով նշել, որ ծառայություն մատուցողը կարող է մատուցել հավելյալ ծառայություններ, սակայն վճարումը կատարվում է միայն հավաստագրով երաշխավորված ծառայության համար։ Հակառակ դեպքում տվյալ ենթակետը կարող է «արգելող» ընկալվել։ | ||
| 20 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի 27-րդ կետի համաձայն՝ ՄՍԾ-ն մերժում է վճարման կատարումը, եթե ծառայություն մատուցողի կողմից ծառայությունը տրամադրվել է սույն որոշման և ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված պահանջների խախտմամբ։ Անհրաժեշտ է հստակեցնել, թե ո՞ր պահանջների մասին է խոսքը և արդյոք բոլոր պահանջների խախտումները կարո՞ղ են հանգեցնել չվճարման։ | ||
| 21 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի 27-րդ կետի համաձայն՝ ՄՍԾ-ն մերժում է վճարման կատարումը, եթե ծառայություն մատուցողի կողմից փաստացի չի մատուցվել ծառայությունը։ Անհրաժեշտ է հստակեցնել այն պայմանները, որոնց առկայության դեպքում ծառայությունը կհամարվի չմատուցված։ | ||
| 22 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի 28-րդ կետի համաձայն՝ Շահառուին սոցիալական ծառայության տրամադրումը դադարեցվում և Հավաստագիրն ուժը կորցրած է ճանաչվում «Շահառուի մոտ Կառավարության 2022 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 1744-Ն որոշման N 4 հավելվածով հաստատված հիվանդություններից մեկի ախտորոշման դեպքում՝ հոգեբուժական հաստատության եզրակացության հիման վրա (տնային պայմաններում կամ ցերեկային կենտրոններում խնամքի ծառայություն ստանալու դեպքում)»։ Անհրաժեշտ է նկատել, որ 2022 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 1744-Ն որոշման N 4 հավելվածով սահմանված չեն միայն հոգեկան առողջության խնդիրներ, ուստի միայն հոգեբուժական կազմակերպության (ոչ հաստատության) եզրակացությունը չի կարող բավարար համարվել։ | ||
| 23 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի 28-րդ կետի համաձայն՝ Շահառուին սոցիալական ծառայության տրամադրումը դադարեցվում և Հավաստագիրն ուժը կորցրած է ճանաչվում «Ծառայություն մատուցողի աշխատողների նկատմամբ Շահառուի կողմից մեկ տարվա ընթացքում առնվազն երեք անգամ անհարգալից վերաբերմունքի կամ բռնության դրսևորման դեպքում՝ Ծառայություն մատուցողի սոցիալական աշխատողի եզրակացության հիման վրա»։ Կարգավորումը խնդրահարույց է մի շարք պատճառներով։ Առաջին հերթին անձը չի կարող զրկվել իր ծառայություններ ստանալու իրավունքից անհարգալից վերաբերմունք ցուցաբերելու հիմքով։ Բացի այդ, «բռնության» և «անհարգալից վերաբերմունքի» գնահատումը դուրս է սոցիալական աշխատողի իրավասություններից։ Չափանիշն անորոշ և խիստ սուբյեկտիվ է, կարող է հանգեցնել անհամապատասխան կամ կողմնակալ գնահատականների, որոնք կարող են հաշվի չառնել ծառայություն ստացողի վարքի վրա ազդող անհատական և միջավայրային գործոնները, ինչպիսիք են առողջական վիճակի հետ կապված վարքագիծը կամ հաղորդակցման դժվարությունները: Նաև ծառայությունների դադարեցումը կարող է անհամաչափորեն ազդել որոշակի հաշմանդամություն ունեցող անձանց վրա, ներառյալ հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձինք։ Ծառայությունից անձին զրկելը կարող է նաև անտրամաբանական լինել հատկապես եթե անձն օգտվում է հոգեբանական ծառայությունից տվյալ դժվարությունները հաղթահարելու նպատակով։ Նաև բացակայում է շահառուի կողմից որոշումը բողոքարկելու գործընթացի հստակ նկարագրությունը։ | ||
| 24 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ Շահառուին սոցիալական ծառայության տրամադրումը դադարեցվում և Հավաստագիրն ուժը կորցրած է ճանաչվում տնային պայմաններում կամ ցերեկային կենտրոններում խնամք ստացող անձի` անձնական օգնականի կամ շուրջօրյա լրիվ խնամքի ծառայության շահառու դառնալու դեպքերում։ Առաջարկում ենք խուսափել նման կարգավորումից, քանի որ անձնական օգնականի ծառայությունը չի կարող փոխարինել ցերեկային կենտրոնում խնամքի ծառայությանը։ Ավելին՝ ըստ նախարարության հաղորդակցության, այն չի փոխարինում նաև տնային խնամքի ծառայությանը, ուստի անտրամաբանական է նման ենթակետ նախատեսելը։ Ավելին՝ բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում բնակվելու դեպքում ևս խրախուսելի է ցերեկային կենտրոնում ծառայության տրամադրումը՝ անձի սոցիալականացման նպատակներով։ | ||
| 25 | «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ 26.08.2024 19:56:38 | Հավելվածի համաձայն՝ Շահառուին սոցիալական ծառայության տրամադրումը դադարեցվում և Հավաստագիրն ուժը կորցրած է ճանաչվում ցերեկային կենտրոնում խնամք ստանալու դեպքում՝ մեկ տարվա ընթացքում 90 օրացուցային օր կենտրոն չներկայանալու դեպքում։ Պետք է նկատի ունենալ, որ բացակայությունը կարող է հարգելի լինել և պայմանավորված լինել անձի՝ ինչպես առողջական վիճակով, այնպես էլ միջավայրային արգելքներով։ Ուստի, դեպքերի նկատմամբ միատեսակ մոտեցումը կարող է անհավասար պայմաններում դնել կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված անձանց։ |