ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

 1. Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտերի ընդունման անհրաժեշտությունը.

 «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 56-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով սահմանված է, որ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու (վիճակներում գտնվելու) դեպքում՝ առողջապահության բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմնի տված եզրակացության հիման վրա մասնակիցն իրավունք ունի ցանկացած ժամանակ, ներառյալ` նախքան կենսաթոշակային տարիքը լրանալը, ներկայացնելու իր կենսաթոշակային հաշվում առկա (այդ թվում` մասնակցի կողմից նախկինում ներկայացված դիմումի հիման վրա ծրագրային վճարի տեսքով վճարվող կենսաթոշակը) միջոցները (անկախ դրանց չափից) ամբողջությամբ ստանալու պահանջ:

Մինչև ս.թ. մայիսի 4-ը գործել է Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2016 թվականի հունվարի 13-ի N 01-Ն և Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի 2016 թվականի փետրվարի 11-ի N 24-Ն համատեղ հրամանը (այսուհետ` համատեղ հրաման), որով սահմանված է եղել մասնակցին իր կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջ ներկայացնելու իրավունք տվող` հիվանդությունների (վիճակների) ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու դեպքում Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից եզրակացության տրամադրման կարգը:

Սակայն, համատեղ հրամանը ուժը կորցրած է ճանաչվել Առողջապահության նախարարի 2022 թվականի մայիսի 4-ի N 25-Ն և Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի 2022 թվականի մայիսի 16-ի N 67-Ն համատեղ հրամանով` լիազորող նորմի բացակայության պատճառով:

2022թ. մայիսի 4-ին հաստատվել է Առողջապահության նախարարի «Մասնակցին իր կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջ ներկայացնելու իրավունք տվող հիվանդությունների (վիճակների) ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու դեպքում Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից եզրակացության տրամադրման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1917-Լ հրամանը, որի ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 56-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով:

Միաժամանակ, 2022թ. կատարվել են փոփոխություններ Կառավարության 2015 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 1070-Ն որոշման (այսուհետ` որոշում) մեջ, համաձայն որի ընդլայնվել և հստակեցվել է որոշմամբ սահմանած հիվանդությունների (վիճակների) ցանկը, ինչպես նաև հիվանդությունների ցանկը համապատասխանեցվել է Էկոնոմիկայի նախարարի 2013 թվականի սեպտեմբերի 19-ի N 871-Ն հրամանով հաստատված հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական դասակարգչի ՀԴ-014-2013 ծածկագրերին:

Ներկայում, գործող օրենսդրության համաձայն յուրաքանչյուր դեպքի համար Առողջապահության նախարարի հրամանով ստեղծվում է մասնագիտական հանձնաժողով, որտեղ ներգրավվում են տարբեր բժշկական կազմակերպությունների բժիշկ-մասնագետներ, որոնց զբաղվածությունից ելնելով ոչ միշտ է հաջողվում արագ կազմակերպել հանձնաժողովի աշխատանքները, հետևաբար առավել արագ արձագանքել քաղաքացու դիմումին:

Առողջապահության նախարարությունը՝ որպես առողջապահության բնագավառի պետական կառավարման լիազոր մարմին, մշակում և իրականացնում է առողջապահության բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության քաղաքականությունը:

ԱՆ հրամանով ստեղծված մասնագիտական հանձնաժողովներն իրականացնում են ցանկով ներառված հիվանդությունների և քաղաքացու ախտորոշման համապատասխանության կամ անհամապատասխանության որոշման գործառույթը, ինչն իր հերթին առաջացնում է լրացուցիչ փաստաթղթաշրջանառություն և Առողջապահության նախարարության, որպես քաղաքականություն մշակող մարմնի համար ոչ բնորոշ գործառույթի իրականացում:

Դիտարկելով որոշումն ուժի մեջ մտնելուց (01.10.2015թ.) հետո մինչև 2023թ.-ի հունվարի 20-ը ընկած ժամանակահատվածում Առողջապահության նախարարություն մասնակցի կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցները ամբողջությամբ ստանալու պահանջով ներկայացված դիմումների քանակը, կարելի է փաստել, որ կապված որոշմամբ սահմանած հիվանդությունների (վիճակների) ցանկի ընդլայնման հետ, ինչպես նաև հաշվի առնելով վերջին տարիներին բնակչության իրազեկվածության բարձրացումը` որոշմամբ սահմանված հիվանդությունների (վիճակների) ցանկի ընդլայնման վերաբերյալ, արձանագրվում է կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջով քաղաքացիների դիմելիության զգալի աճ, մասնավորապես.

2015թ.-ի հոկտեմբերից մինչև 2016թ.-ի ավարտը Առողջապահության նախարարությունում կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջով քաղաքացու դիմում չի գրանցվել: 2017-2018թթ. ընթացքում Առողջապահության նախարարությունում իրականացվել է 2 քաղաքացու դիմումի ուսումնասիրություն, որի արդյունքում տրամադրվել է հիվանդությունների (վիճակների) ցանկին չհամապատասխանելու մասին Առողջապահության նախարարության թվով 2 եզրակացություն:

2019թ.-ին Առողջապահության նախարարությունում ուսումնասիրվել է 5 քաղաքացու դիմում, որի արդյունքում տրամադրվել են հիվանդությունների (վիճակների) ցանկին չհամապատասխանելու մասին թվով 5 Առողջապահության նախարարության եզրակացություններ:

2020թ. ընթացքում Առողջապահության նախարարությունում իրականացվել է 10 քաղաքացու դիմումի ուսումնասիրություն, որի արդյունքում տրամադրվել է Առողջապահության նախարարության թվով 10 եզրակացություն, որից հիվանդությունների (վիճակների) ցանկին համապատասխանելու մասին Առողջապահության նախարարության թվով 2 եզրակացություն ներկայացվել է Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիա:

2021թ. ընթացքում իրականացվել է 18 քաղաքացու դիմումի ուսումնասիրություն, որի արդյունքում տրամադրվել է Առողջապահության նախարարության թվով 18 եզրակացություն, որից հիվանդությունների (վիճակների) ցանկին համապատասխանելու մասին Առողջապահության նախարարության թվով 7 եզրակացություն ներկայացվել է Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիա:

2022թ. հունվարի 1-ից մինչև դեկտեմբերի 31-ը ուսումնասիրվել է շուրջ 74 քաղաքացու դիմում, որի արդյունքում հիվանդությունների (վիճակների) ցանկին համապատասխանելու մասին Առողջապահության նախարարության թվով 31 եզրակացություն ներկայացվել է Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիա, իսկ 06.03.2023թ. դրությամբ առկա է 10 քաղաքացու դիմում, որից 2 դիմումի ուսումնասիրության գործընթացը ընթացքի մեջ է:

Ելնելով վերոնշյալից անհրաժեշտություն է առաջացել փոփոխություն կատարել «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 56-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ և 61-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 2-րդ կետերում` հիմք ընդունելով Սոցիալական նախարարական կոմիտեի 2023 թվականի հունվարի 24-ի նիստի թիվ ԿԱ/25-2023 արձանագրության 4-րդ կետի հանձնարարականը և հաշվի առնելով Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության դիրքորոշումը վերոնշյալ գործառույթը վերապահելով Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության միասնական սոցիալական ծառայությանը, որն իրականացնում է կենսաթոշակների, նպաստների և սոցիալական ապահովության ծրագրերով նախատեսված այլ դրամական վճարների նշանակում և տրամադրում, անձի ֆունկցիոնալության գնահատման իրականացում, հաշմանդամության պատճառական կապի որոշում, աշխատանքային պարտականությունների կատարման կամ մասնագիտական հիվանդության հետ կապված անձի մասնագիտական աշխատունակության կորստի աստիճանի որոշում, աջակցող միջոցների տրամադրում և այլն:

2. Առաջարկվող կարգավորման բնույթը.

Նախագծով առաջարկվում է կատարել փոփոխություն «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 56-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ և 61-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 2-րդ կետերում` սահմանելով Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական պաշտպանության բնագավառի պետական կառավարման լիազոր մարմնի կողմից սահմանված կարգի համաձայն, մասնակցին իր կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջ ներկայացնելու իրավունք տվող` հիվանդությունների (վիճակների) ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու դեպքում եզրակացության տրամադրման կարգը` գործառույթը վերապահելով միասնական սոցիալական ծառայությանը:

Օրենքն ուժի մեջ մտնելուց հետո՝ երկու ամսվա ընթացքում Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության կողմից կընդունվի նոր իրավական ակտ, որով կհաստատվի մասնակցին իր կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջ ներկայացնելու իրավունք տվող հիվանդությունների (վիճակների) ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու դեպքում միասնական սոցիալական ծառայության կողմից եզրակացության տրամադրման կարգը, իսկ ներկայում գործող Առողջապահության նախարարի 2022թ. մայիսի 4-ի թիվ 1917-Լ հրամանն ուժը կորցրած կճանաչվի:

3. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձիք.

Նախագիծը մշակվել է Առողջապահության նախարարության աշխատակիցների կողմից:

 4. Ակնկալվող արդյունքը.

 Նախագծի ընդունման արդյունքում նախատեսվում է կարգավորել մասնակցի կենսաթոշակային հաշվում առկա միջոցներն ամբողջությամբ ստանալու պահանջի դեպքում մասնագիտական եզրակացության տրամադրման հետ կապված հարաբերությունները` նշված գործառույթը վերապահելով Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության միասնական սոցիալական ծառայությանը:

5. Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ. Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050, Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր, ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարություններ

«Հայաստանի վերափոխման ռազմավարություն 2050», «Կառավարության 2021-2026թթ. ծրագիր», ոլորտային և/կամ այլ ռազմավարությունների հետ կապը բացակայում է:

6. Նախագծի ընդունման կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների բյուջեներում ծախսերի և եկամուտների ավելացումների կամ նվազեցումների մասին

Նախագծի ընդունման կապակցությամբ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի բյուջեում ծախuերի և եկամուտների ավելացում կամ նվազեցում չի նախատեսվում: