Նախագծով առաջարկվող փոփոխությունների ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է հետևալ հանգամանքներով.
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2010 թվականի նոյեմբերի 25-ի «Օտարերկրյա պետություններ ներկայացնելու համար Հայաստանի Հանրապետությունում դատվածության և հետախուզման առկայության մասին տեղեկանքների տրամադրման կարգը հաստատելու մասին» N 1561-Ն որոշման (այսուհետ՝ Որոշում) վերնագիրը թյուրըմբռնում է առաջացնում այնքանով, որքանով խնդրո առարկա տեղեկանքը, ոչ թե հավաստում է հայցող կողմի դատվածության և հետախուզման առկայությունը, այլ՝ բացակայությունը։
Համաձայն գործող Որոշման՝ 16 տարին լրացած անձն իրավունք ունի անձամբ դիմել տեղեկանք ստանալու համար։ Հիշյալ տարիքային ցենզը սահմանվել է այն տրամաբանությամբ, որ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ հանցագործության սուբյեկտ է համարվում 16 տարին լրացած անձը։ Մինչդեռ, նույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված են հանցակազմեր, որոնց սուբյեկտ են նաև 14 տարին լրացած անձինք։ Այսպիսով, ակնհայտ է, որ Որոշումն այս մասով պետք է համապատասխանացնել քրեական օրենսգրքով սահմանված իրավակարգավորումներին։
Նախագծով պարզաբանվում է տեղեկանքի առցանց կարգով հայցման և տեղեկանքը դիմողին տրամադրելու ընթացակարգը, ինչպես նաև, ներդրվում է փաստաթղթի իսկության և արժանահավատության ստուգման ժամանակակից համակարգ, ինչը, անշուշտ, կանխարգելիչ նշանակություն ունի տեղեկանքների կեղծման դեմ պայքարում։
Նախագծով զգալիորեն կրճատվում է դիվանագիտական ներկայացուցչությունների կողմից տեղեկանքի տրամադրման ժամկետը՝ այն հավասարեցնելով ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության կողմից տեղեկանքի տրամադրման ժամկետին, քանի որ երկու դեպքում էլ գործընթացն իրականացվում է էլեկտրոնային համակարգի միջոցով, այսինքն՝ նշված ծառայության մատուցման համար օբյեկտիվորեն անհրաժեշտ ժամանակը երկու դեպքում էլ նույնն է։ Ավելին, ոստիկանության ինֆորմացիոն կենտրոնի կողմից ՀՀ ԱԳՆ և օտարերկրյա պետություններում ՀՀ դիվանագիտական ծառայությունների կողմից ներկայացվող ՀՀ քաղաքացիների վերաբերյալ էլեկտրոնային պահանջագրերին նախատեսվում է պատասխանել 1 օրում՝ նախկին 2 օրվա փոխարեն։
Համաձայն առաջարկվող նախագծի՝ տեղեկանքում անձի՝ ՀՀ-ում հաշվառման հասցեն հանվում է, քանի որ հաշվառման հասցեն փոփոխական տվյալ է, իսկ մի շարք դեպքերում դիմողը կարող է անգամ ՀՀ-ում հաշվառման հասցե չունենալ:
Փոխարենը նախատեսվում է տեղեկանքում ավելացնել դիմողի անձը հաստատող փաստաթղթի համարը։
Առցանց դիմելու հնարավորությունը, թերևս ամենակարևոր փոփոխություններից է, քանի որ հնարավորություն է տալիս դիմել և տեղեկանքը ստանալ աշխարհի ցանկացած վայրից՝ առանց անձամբ ներկայանալու պահանջի։ Առցանց դիմելու հնարավորության պայմաններում նույնիսկ փոստային բաժանմունք կամ միասնական գրասենյակներ դիմելու կարիք չի լինի կամ այլ կերպ ասած միջնորդավորված մեխանիզմների անհրաժեշտությունն օբյեկտիվորեն կվերանա։
Նախագծով նախատեսվում է նաև տեղեկանքը էլեկտրոնային ապոստիլով վավերացնելու նոր հնարավորություն, որի արդյունքում հնարավոր է դառնում ընդհանրապես հրաժարվել թղթային կրիչից և ծառայությունն ամբողջությամբ մատուցել էլեկտրոնային եղանակով։
Էլեկտրոնային ապոստիլի ներդրումը բխում է «Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնական փաստաթղթերը ապոստիլով վավերացնելու մասին» օրենքից և «Օտարերկրյա պաշտոնական փաստաթղթերի օրինականացման պահանջը չեղյալ հայտարարելու մասին» 1961 թվականի հոկտեմբերի 5-ի Հաագայի կոնվենցիային անդամակցող պետությունների կողմից ընդունված e-APP նախաձեռնության տրամաբանությունից, որին միացել է նաև Հայաստանի Հարապետությունը։ Տես հղումը՝ https://assets.hcch.net/docs/b697a1f1-13be-47a0-ab7e-96fcb750ed29.pdf և
Նախագծով մի շարք այլ փոփոխություններ են իրականացվել՝ ուղղված դրա պարզեցմանը, հստակեցմանը և իրավական որոշակիության սկզբունքին համապատասխանեցման առավել բարձր մակարդակի ապահովմանը: Մի շարք եզրույթներ և բառակապակցություններ փոխարինվել են՝ օրենսդրական տեխնիկայի կանոններին համապատասխանեցման նպատակով։
|