«Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի մասին» օրենքի նախագծի և դրանից բխող մի շարք օրենքներում լրացումներ և փոփոխություններ նախատեսող օրենքների նախագծերի փաթեթ

ՆԱԽԱԳԻԾ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՕՐԵՆՔԸ

ԿԱՄԱՎՈՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԿԱՄԱՎՈՐ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՄԱՍԻՆ

ԳԼՈՒԽ 1

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Օրենքի կարգավորման առարկան

1. Սույն օրենքը կարգավորում է կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի հետ կապված հարաբերությունները, սահմանում կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սկզբունքները, հիմնական նպատակները, սուբյեկտները, նրանց հիմնական իրավունքներն ու պարտականությունները, ինչպես նաև կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի կատարման իրավական հիմքերն ու առանձնահատկությունները:

Հոդված 2. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի մասին օրենսդրությունը

1. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են սույն օրենքով, այլ օրենքներով և իրավական ակտերով, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով:

Հոդված 3.  Օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունները   

1. Սույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները.

1) կամավորական գործունեություն՝ սույն մասի 5-րդ կետով սահմանված կազմակերպության կամավորության վրա հիմնված, հանրօգուտ, անվարձահատույց, ոչ պարտադիր կամ ոչ հարկադիր, սույն օրենքին համապատասխան իրականացվող գործունեություն.

2) կամավոր՝ սույն օրենքով սահմանված կամավոր աշխատանքի մասին գրավոր պայմանագրով կամավոր աշխատանք կատարող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի, օտարերկրյա քաղաքացի, քաղաքացիություն չունեցող անձ (այսուհետ՝  ֆիզիկական անձ). 

3) կամավոր աշխատանք՝ կամավորի, ինչպես նաև սույն մասի 4-րդ կետով սահմանված անձի կողմից կամավորության վրա հիմնված, հանրօգուտ, անվարձահատույց, ոչ պարտադիր կամ ոչ հարկադիր, սույն օրենքին համապատասխան կատարվող աշխատանք.

4) կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձ՝ սույն մասի 2-րդ կետի իմաստով կամավոր չհամարվող ֆիզիկական անձ, ով առանց կամավոր աշխատանքի մասին պայմանագրի` սույն օրենքով սահմանված կարգով կատարում է կամավոր աշխատանք և (կամ) կազմակերպում և (կամ) մասնակցում է սույն մասի 10-րդ կետով սահմանված կամավորական գործողության (ակցիայի):

5) ոչ առևտրային կազմակերպություն կամ հիմնարկ կամ սույն օրենքի 6-րդ հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված դեպքում` առևտրային կազմակերպություն կամ անհատ ձեռնարկատեր (այսուհետ՝ Կազմակերպություն)՝ սույն օրենքին համապատասխան կամավորներ և (կամ) կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձանց հավաքագրող և նրանց կամավոր աշխատանքները կազմակերպող և (կամ) կամավոր աշխատանքների կատարման կարիքն ունեցող և (կամ) նրանց` կամավոր աշխատանքների նպատակաուղղող (այսուհետ՝  ներգրավող) Կազմակերպություն:

6) կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սուբյեկտ՝ Կազմակերպություն, կամավոր, կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձ.

7) կամավոր աշխատանքի մասին պայմանագիր՝ կամավորի և Կազմակերպության միջև կամավոր աշխատանք կատարելու մասին գրավոր համաձայնություն.

8) օգնություն ցուցաբերելու նպատակով կատարվող աշխատանք՝ ընտանեկան, ազգակցական, ընկերական կամ հարևանական հարաբերությունների հիման վրա կատարվող աշխատանք.

9) կամավորական ծրագիր՝ կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սուբյեկտների կողմից մշակվող և (կամ) իրականացվող, որոշակի խնդիրների լուծմանն ուղղված միջոցառումների համալիր.

10) կամավորական գործողություն (ակցիա)՝ կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սուբյեկտների կողմից սույն օրենքին  համապատասխան իրականացվող մեկանգամյա և (կամ) մշտական բնույթ չկրող միջոցառում.

11) հաշվառման մատյան՝ Կազմակերպության կողմից կամավորների, ինչպես նաև կամավորական գործողության (ակցիայի) շրջանակներում կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձանց վերաբերյալ սույն օրենքի 19-րդ հոդվածով սահմանված կարգով վարվող փաստաթուղթ:

Հոդված 4. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սկզբունքները

1. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սկզբունքներն են`

• կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սուբյեկտների կամքի ազատությունը.
• անշահախնդրությունն ու կատարված աշխատանքի անհատուցելիությունը.
• կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի հետ կապված հարաբերությունների կողմերի իրավահավասարությունը.
• նախաձեռնողականությունը, մարդասիրությունը և մարդու իրավունքների ու ազատությունների հարգումը.
• կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի ընթացքում կամավորների և այլ անձանց առողջության և անվտանգության ապահովումը.
• կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի բնագավառում ազգային, տարածաշրջանային և միջազգային համագործակցությունը:

Հոդված 5. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի հիմնական նպատակները

1. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի հիմնական նպատակներն են`

• հանրային խնդիրների լուծմանն աջակցելը.
• անձանց՝ սոցիալական խնդիրների ինքնուրույն լուծման նպատակով անհրաժեշտ հմտությունների ձեռք բերմանն ու զարգացմանը, ինչպես նաև ֆիզիկական և (կամ) մտավոր խնդիրներ ունեցող և (կամ) հաշմանդամություն ունեցող անձանց սոցիալական ներառման խթանմանն աջակցելը.
• հասարակության խոցելի խմբերի (ներառյալ` կանանց, երեխաների, տարեցների, հաշմանդամություն ունեցող անձանց) իրավունքների պաշտպանությունը և նրանց նկատմամբ ոչ խտրական վերաբերմունք, փոխօգնության մթնոլորտ ձևավորելը.
• քաղաքացիական պաշտպանության, արտակարգ իրավիճակներում բնակչության պաշտպանության, այդ թվում՝ տարերային աղետների, տեխնոլոգիական վթարների, համաճարակների, դժբախտ պատահարների, հրդեհների և արտակարգ բնույթ կրող այլ դեպքերի կանխարգելման կամ դրանց հետևանքների վերացման աշխատանքներին, փրկարարական գործողություններին, տուժածներին օգնության ցուցաբերման, ինչպես նաև աղետների ռիսկերի կառավարման միջոցառումներին աջակցելը.
• կամավորական գործունեությանն ու կամավոր աշխատանքին ուղղված նախաձեռնությունները զարգացնելն ու աջակցելը և (կամ) դրանց մասին հանրությանն իրազեկելը.
• սոցիալական պատասխանատվության և համերաշխության մթնոլորտի կայացմանը, ինչպես նաև ինքնակազմակերպվող և ակտիվ քաղաքացիական հասարակության ձևավորմանն աջակցելը.
• հանրությանը մարդասիրական գաղափարների և սկզբունքների ոգով դաստիարակելը, կրթելը և հասարակական գործունեության մեջ ներգարվման հնարավորություն ընձեռելը,
• մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանությունն ու դրանց մասին հասարակության իրազեկման մակարդակի բարձրացումն ապահովելը,
• անձի՝ իր կրթությամբ, որակավորմամբ, գիտելիքներով ու հմտություններով օգտակար լինելու գիտակցության ձևավորմանը և նոր հմտություններ ու փորձառություն ձեռք բերելուն նպաստելը:

Հոդված 6. Կամավորական գործունեության և կամավոր աշխատանքի սահմանափակումներն ու առանձնահատկությունները

1. Հատուկ (նեղ մասնագիտական) գործունեություն կամ աշխատանք պահանջող բնագավառներում և աշխատանքներում կամավորական գործունեություն կարող է իրականացվել կամ կամավոր աշխատանք կարող է կատարվել՝ մասնագիտական գործունեության կամ աշխատանքի համապատասխան իրավասությունն ունենալու դեպքում՝ պահպանելով օրենքով նախատեսված սահմանափակումներն ու առանձնահատկությունները:
2. Սույն օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 8-րդ կետով սահմանված՝ օգնություն ցուցաբերելու նպատակով կատարվող աշխատանքները, զինվորական կամավորությունը, օրենքով սահմանված կարգով և դեպքերում առանց վարձատրության աշխատանքները (ներառյալ հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահի, համանախագահների կամ մյուս անդամների կամ այլ պաշտոնատար անձանց չվարձատրվող՝ հասարակական աշխատանքները կամ օրենքով սահմանված դեպքերում դատարանի կողմից նշանակված, իրավասու մարմնի կողմից որոշված վայրում չվարձատրվող՝ դատապարտյալների կողմից հանրության համար օգտակար հանրային աշխատանքները կամ ուղղիչ հիմնարկներում դատապարտյալների չվարձատրվող աշխատանքները) չեն համարվում կամավոր աշխատանքներ:
3. Կամավորին և կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձին արգելվում է ներգրավել Կազմակերպության ձեռնարկատիրական գործունեությանը:
4. Առևտրային կազմակերպությունը կամ անհատ ձեռնարկատերը սույն օրենքին համապատասխան կարող է ներգրավել կամավորների և (կամ) կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձանց` միայն իր` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով բարեգործական որակված ծրագրերի շրջանակներում.
5. Հայաստանի Հանրապետությունում կամավոր աշխատանք կարող է կատարել տասնվեց տարին լրացած, օրենքով սահմանված կարգով լրիվ ծավալով աշխատանքային գործունակություն ձեռք բերած յուրաքանչյուր անձ:
6. Մինչև տասնվեց տարեկան անձինք կարող են ընդգրկվել միայն նրանց առողջությանը, անվտանգությանը, կրթությանը և բարոյականությանը չվնասող կամավոր աշխատանքներում՝ ծնողներից մեկի կամ որդեգրողի կամ հոգաբարձուի գրավոր համաձայնությամբ:
7. Կազմակերպության միջոցով օտարերկրյա պետությունում կամավոր աշխատանքի կամ կամավորական գործողության (ակցիայի)` մինչև տասնութ տարեկան ֆիզիկական անձինք կարող են ներգրավվել միայն ծնողներից մեկի կամ որդեգրողի կամ հոգաբարձուի գրավոր համաձայնությամբ:
8. Հղի կանայք, մինչև երեք տարեկան երեխա խնամող անձինք, ինչպես նաև մինչև տասնութ տարեկան անձինք կամավոր աշխատանքի կարող են ներգրավվել՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով սահմանված սահմանափակումներին ու առանձնահատկություններին համապատասխան:  
9. Եթե հաստատվում է, որ կամավոր աշխատանքը վտանգել է կամ կարող է վտանգել կամավորի կամ կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձի առողջությանը, ապա Կազմակերպությունը նրանց կարող է ներգրավել միայն տվյալ աշխատանքից տարբերվող այլ աշխատանքներում:

ԳԼՈՒԽ 2

ԿԱՄԱՎՈՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԿԱՄԱՎՈՐ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՍՈՒԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐՆ ՈՒ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդված 7. Կամավորի և կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձի իրավունքները

1. Կամավորը կամ կամավոր աշխատանք կատարող այլ անձն իրավունք ունի`

• Կազմակերպությունից ստանալու անհրաժեշտ խորհրդատվություն և աջակցություն, ինչպես նաև իր կամավոր աշխատանքին առնչվող ցանկացած տեղեկատվություն.
• մասնակցելու Կազմակերպության կամավորական ծրագրերի մշակմանը և իրականացմանը.
• մասնակցելու Կազմակերպության կողմից կազմակերպվող կամավորական գործողություններին (ակցիաներին).
• սույն օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով ստանալու կամավոր աշխատանքի կատարման համար անհրաժեշտ ֆինանսական և (կամ) գույքային միջոցներ, ինչպես նաև կամավոր աշխատանքի կատարման ընթացքում իր կատարած լրացուցիչ ծախսերի փոխհատուցում.
• օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով ստանալու վնասի հատուցում.
• մասնակցելու Կազմակերպության կազմակերպած կրթական ծրագրերին և իր կամավոր աշխատանքին առնչվող իրազեկման այլ միջոցառումներին.
• սույն